Standpunt Weidevogels

Ondanks het feit dat al sinds 1975 beleidsprogramma’s voor weidevogels worden uitgevoerd, waarbij reservaten werden aangekocht en ingericht voor weidevogels en (agrarisch natuur) beheerovereenkomsten gesloten met boeren, nemen de aantallen van de meeste weidevogelsoorten nog steeds onrustbarend af.
Er zijn veel knelpunten rond de bescherming van onze weidevogels. Het voornaamste knelpunt is de voortdurende afname van geschikt leefgebied, met als hoofdoorzaken intensivering van de agrarische productie en toenemende ruimtelijke druk, onder andere door verstedelijking.
De sterke intensivering gaat gepaard met verlaging van het grondwaterpeil, monocultuur en grootschalige teelt van maïs. Graslanden worden steeds vroeger en meerdere malen per jaar gemaaid. Hierdoor hebben weidevogels onvoldoende tijd en ruimte om hun broed- en opgroeicyclus te voltooien. De overlevingskans van weidevogelkuikens is erg klein geworden, daar deze in de huidige graslanden meestal onvoldoende voedsel en dekking vinden.

• Vogelbescherming zet zich in voor stabiele en soortenrijke weidevogelpopulaties en vindt dat weidevogels het meest gebaat zijn bij een gebiedsgericht en effectief beheer in weidevogelkerngebieden. Hier staan ecologische randvoorwaarden voor weidevogels centraal. Dat betekent dat beschikbare gelden en middelen vooral moeten worden ingezet in die gebieden waar nog veel weidevogels broeden en waar maatregelen dus effectief kunnen zijn: de zogeheten kerngebieden. Een goed kerngebied is een groot, aaneengesloten open gebied met in het voorjaar vochtige tot natte bloemrijke graslanden, die goed worden beheerd. Dus met een hoge grondwaterstand en voldoende kruidenrijke percelen die laat gemaaid worden en voedsel en dekking bieden aan volwassen vogels én kuikens.
• Vogelbescherming vindt dat provincies en het rijk zich in moeten spannen voor de realisatie van weidevogelkerngebieden. Zij dienen ervoor te zorgen dat deze gebieden optimaal worden ingericht, beheerd en ruimtelijk beschermd. Dit laatste houdt in dat weidevogelgebieden goed beschermd worden tegen bebouwing, wegaanleg en andere functieveranderingen. Voor verlies aan weidevogelareaal moeten overheden een weidevogelcompensatieregeling hanteren en monitoring en onderzoek moeten integraal onderdeel uitmaken van het weidevogelbeleid.

• Vogelbescherming vindt dat het concentreren van inspanningen in kerngebieden er niet toe mag leiden dat (weide)vogels elders in het boerenland aan hun lot worden overgelaten. Overheden dienen ook te blijven investeren in een ‘basisnatuurkwaliteit’ op het boerenland.
• Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van de Europese Unie is in sterke mate bepalend voor de inrichting en gebruik van het Europese landelijk gebied. Vogelbescherming streeft daarom naar een Europees landbouwbeleid dat zich voortaan primair richt op beloning van maatschappelijke doelen, waaronder weidevogelbeheer. Vogelbescherming wil dat boeren EU-inkomenssteun alleen ontvangen als zij zich inspannen voor het behouden van gezonde, duurzame populaties boerenlandvogels, zoals weidevogels.
• Vogelbescherming stimuleert weidevogelvriendelijk agrarisch gebruik en heeft daarom het netwerk ‘Weidevogelboerderijen’ opgericht. Weidevogelboeren geven voorrang aan weidevogels en stemmen hun bedrijfsvoering daarop af. In het netwerk kunnen boeren kennis en ervaringen uitwisselen, geslaagde voorbeelden presenteren en nieuwe ideeën opdoen. Samen met deze boeren werkt Vogelbescherming aan waterpeilverhoging, voorlichting en nieuwe bemestingstechnieken. Het is van belang dat ze steun en maatschappelijke waardering krijgen en beloond worden voor hun werk. Ook onderzoekt Vogelbescherming nieuwe mogelijkheden voor duurzame financiering van deze boeren, zodat zij hun belangrijke werk voort kunnen zetten. Weidevogels kunnen namelijk prima samen gaan met een duurzame, toekomstbestendige melkveehouderij.