Navigatie overslaan
Krakeend / Jelle de Jong

Juridische bescherming van vogelsoorten

Alle vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen zijn beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van alle inheemse vogels en andere beschermde dier- en plantensoorten is in Nederland geregeld in de Omgevingswet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving.

Specifieke zorgplicht

Het Besluit activiteiten leefomgeving bevat een specifieke zorgplicht (artikel 11.27 Besluit activiteiten leefomgeving) voor ‘flora- en fauna-activiteiten’. Hier vallen alle activiteiten onder die mogelijke gevolgen voor van nature in het wild levende dieren of planten kunnen hebben, waaronder alle inheemse vogels. Deze specifieke zorgplicht in ieder geval in dat:

  • Aanwezige beschermde soorten, leefgebieden en/of natuurlijke habitats in kaart worden gebracht;
  • Wordt beoordeeld of nadelige gevolgen op voorhand kunnen worden uitgesloten;
  • Wordt beoordeeld welke effecten de niet uit te sluiten nadelige gevolgen hebben;
  • Alle maatregelen worden getroffen om nadelige gevolgen te voorkomen;
  • Constant wordt nagegaan of maatregelen de beoogde effecten hebben; en
  • Werkzaamheden worden gestaakt en/of herstelmaatregelen worden genomen als nadelige gevolgen optreden.

Verbodsbepalingen

De wet verbiedt om zonder omgevingsvergunning flora- en fauna-activiteiten te verrichten (artikel 5.1 Omgevingswet). Dit is uitgewerkt in het Besluit activiteiten leefomgeving (artikel 11.37 en 11.38 Besluit activiteiten leefomgeving) dat een aantal verboden handelingen bevat dat van toepassing is op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland, inclusief de stad. De wet verbiedt om zonder een omgevingsvergunning:

  • opzettelijk vogels te doden of vangen;
  • opzettelijk nesten, rustplaatsen en eieren van vogels te vernielen of beschadigen of opzettelijk nesten van die vogels weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich te hebben;
  • opzettelijk vogels te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren of in de handel te brengen. Dit verbod geldt niet voor vogels die aantoonbaar overeenkomstig de wet zijn gedood, gevangen of verkregen.

Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd.

Omgevingsvergunning en vergunningvrije gevallen

Uitzonderingen op de verboden zijn onder strikte voorwaarden mogelijk. Daarvoor is een omgevingsvergunning flora- en fauna-activiteit nodig van gedeputeerde staten van de betreffende provincie en in sommige gevallen van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (artikel 4.6 en artikel 4.12 Omgevingsbesluit). Daarnaast kunnen vergunningvrije gevallen (vrijstellingen) worden aangewezen in de Omgevingsregeling, omgevingsverordeningen of programma’s (artikel 11.44 Besluit activiteiten leefomgeving). Vergunningvrij zijn ook werkzaamheden die aantoonbaar worden uitgevoerd overeenkomstig door het Ministerie goedgekeurde gedragscodes (artikel 11.45 Besluit activiteiten leefomgeving).

De algemene voorwaarden  (beoordelingsregels) voor het verlenen van een omgevingsvergunning of vaststellen van vrijstellingen staan vermeld in het Besluit kwaliteit leefomgeving (artikel 8.74j Besluit kwaliteit leefomgeving):

  1. Er is geen andere bevredigende oplossing;
  2. Het is nodig voor een publiek belang dat in de wet wordt genoemd; en
  3. Het mag niet leiden tot een verslechtering van de staat van instandhouding van de desbetreffende vogelsoort(en).

Blijf op de hoogte

Lees nieuws en de mooiste artikelen op onze site. En ontvang maandelijks een selectie van de beste artikelen in je mail.

Aanmelden Vogelnieuws

Geef voor vogels

Vogels zijn er altijd en bijna overal. Ze bezorgen ons plezier en blijven ons verwonderen. Toch is de aanwezigheid van vogels niet vanzelfsprekend. Veel vogels hebben het moeilijk of dreigen zelfs uit ons land te verdwijnen. Help ook mee.

Doneer nu

Meer vogels en de wet