Toendrarietgans

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Laag en fagotachtig, niet te onderscheiden van taigarietgans.

• Roep

Broeden

Broedt vanaf juni. Maakt een met dons bekleed nest en legt hierin 4 tot 6 (bij hoge uitzondering 3 of 7) eieren. Eén legsel per jaar. Broedt op toendra's.

Leefgebied

In de winter vooral akkers, ook wel grasland. Slaapt op meren en vennen. In de broedtijd te vinden op toendra's.

Voedsel

Een vegetarisch menu van gras en andere plantendelen. In de winter, in Nederland, vooral op akkers te vinden, waar ze zoeken naar oogstresten van mais, granen en aardappelen. Maar ook op voedselrijke weilanden en in uiterwaarden, waar ze zich vaak aansluiten bij andere groepen ganzen.

Vogeltrek

Verlaat Siberische toendra's in westelijke richting naar West-Europa en komen vanaf oktober ook naar Nederland om te overwinteren. De hoofdmoot van deze westelijke overwinteraars trekt richting Zweden en alleen als winterse omstandigheden het noodzakelijk maken, komen ze massaal onze kant op. Trekt al vroeg (februari) weer weg uit Nederland.

Aantallen in Nederland

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

De toendrarietgans is een echte wintergast, die van oktober tot en met februari bij ons te vinden is. Vooral te vinden in Noord-Nederland, op akkers.

In Europa

De toendrarietgans leeft op de Noord-Russische toendra's. In de winter trekken flinke aantallen naar West-Europa, waaronder Nederland.

Meer informatie

• BirdLife International

Wat wij doen

Vogelbescherming pleit voor meer natuurinclusieve landbouw en rustgebieden voor ganzen. Daarnaast bepleit Vogelbescherming maatregelen rondom vliegvelden waardoor ganzen niet massaal te hoeven worden gedood om vogelaanvaringen te voorkomen. Via een netwerk van vrijwillige WetlandWachten houdt Vogelbescherming overal in Nederland de kwaliteit van leefgebieden in de gaten. Internationaal werkt Vogelbescherming als Partner van BirdLife International aan het beschermen van het hele leefgebied van trekvogels: van broedgebied tot overwinteringsgebied.

Wat kun jij doen

• Houd afstand tot grote groepen overwinterende ganzen om zo verstoring en onnodig energieverlies te voorkomen; bekijk ze op afstand met een verrekijker of, beter nog, een telescoop.
• Gegevens van ringen of halsbanden kun je doorgeven via www.goosetrack.org. Zo draag je bij aan onderzoek (en dus kennis) over het leven van de ganzen. Omdat ze een enorm verspreidingsgebied hebben en intensief worden bejaagd, is wetenschappelijke kennis heel erg belangrijk.
• Een ander soort, meer natuurlijke landbouw in Nederland is een gedeelde verantwoordelijkheid van de sector, overheden, voedselproducenten en -consumenten. Alleen op die manier is het mogelijk het landschap zo in te richten dat het massaal doden en verstoren van de agenda gaat. Consumenten kunnen om te beginnen in de supermarkt kiezen voor zuivelproducten die natuurinclusief zijn geproduceerd.
• Rondom vliegvelden kunnen overheden en andere betrokken partijen meer doen om maatregelen te nemen waardoor ganzen niet op grote schaal gedood hoeven worden.

Meer weten?

• Sovon Vogelonderzoek Nederland
• Gegevens van ringen of halsbanden kun je doorgeven via www.vogeltrekstation.nl
• Standpunt Vogelbescherming ganzen en smienten

Actuele berichten

• Vijftig tinten bruin: herkenning van winterse ganzen
• Drenthe moet verstoring van vogels rond Fochteloërveen aanpakken
• Schouders onder vloeivelden, met of zonder ‘Natura 2000-label’
• Ganzen kijken vanaf de pontjes in Friesland

Downloads

• Brochure Tour de gans (pdf, 3.80 Mb)
• Winterganzenbeleid: het roer om? (pdf, 471 Kb)

Algemene regels

De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:

• het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
• het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3.1 lid 2);
• het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
• het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
• het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).

Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).

Bijzondere regels

De toendrarietgans is door een aantal provincies onder de Wet natuurbescherming aangewezen als soort die belangrijke schade veroorzaakt. In de relevante provinciale verordeningen is vastgelegd welke maatregelen onder voorwaarden door grondgebruikers mogen worden gebruikt ter voorkoming of bestrijding van belangrijke schade door deze soort.

Verschillende natuurgebieden die door toendrarietganzen worden gebruikt als slaapplaats zijn aangewezen en beschermd als Natura 2000-gebied op grond van hoofdstuk 2 van de Wet natuurbescherming. Voor deze gebieden gelden strenge regels voor alle plannen, projecten en andere handelingen die mogelijk significante negatieve effecten kunnen hebben op de natuurwaarden waarvoor het gebied is aangewezen. De betreffende gebieden zijn te vinden in onderstaande database van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Soortendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)