Veel plezier met de plevier

Herkent u ze, de strandbroeders? De bontbekplevier is zo groot als een merel, een strandplevier zelfs iets kleiner. Deze typische kustvogels houden van stille zand- en schelpenstranden, waar ze drie of vier eieren in een kuiltje op de grond leggen. Allebei hebben een beige-bruin verenpak, waarbij de bontbek ook nog een ondeugend zwart masker draagt. Tussen de schelpen of op het strand zijn ze perfect gecamoufleerd. Dit geldt in overtreffende trap voor de eieren en kuikens. Je ziet ze nauwelijks en staat er hopelijk net niet op.

Zoals gezegd, ze houden van stille verlaten stranden om te broeden. Maar ja, wees nou eerlijk; waar vind je die nog in Nederland.

Het ziet er slecht uit voor bontbek- en strandplevier. Van allebei kelderden de aantallen naar een minimum. In 1980 broedde er nog 760 paar strandplevieren in Nederland, nu nog slechts 127, waarvan 108 in de Zuidwestelijke Delta. Met de bontbekplevier gaat het ietsje beter.”

Marije Kuiper, beleidsmedewerker Natuur bij Vogelbescherming: “Vogelbescherming deed vorig jaar een beroep op haar leden om de bedreigde strandbroeders te hulp te komen. En met succes. Onze leden gaven gul en brachten maar liefst ruim € 150.000 bijeen.” Een hoop geld, maar wat kunnen we daarmee?

Marije: “Dit broedseizoen zijn we gelijk aan de slag gegaan in Zuid-Holland en Zeeland. Op zes verschillende plaatsen zijn stukken strand afgebakend, waar vrijwilligers actief zijn. Hier kunnen plevieren, maar ook dwergsterns in alle rust broeden. Althans dat is de bedoeling. Vogelbescherming werkt hiervoor nauw samen met onder andere Staatsbosbeheer, Het Zeeuwse landschap, Landschap Zuid-Holland en drie lokale vogelwerkgroepen.”

Wat doen de vrijwilligers? Marije: “Zij zijn op de stranden aanwezig om voorlichting te geven en de boel in de gaten te houden. Verder inventariseren ze nesten en verzamelen belangrijke gegevens over broedsucces, verstoring en predatoren. Ze zijn duidelijk herkenbaar aan hesjes en badges. Ook zorgde Vogelbescherming voor folders en een telescoop. Informatiepanelen bij de afgepaalde stukken strand vertellen wat we aan het doen zijn en vragen de recreanten om buiten de touwen te blijven. Dankzij onze leden en de vrijwilligers kunnen we nu echt een verschil maken. Dit is overigens wel pas een begin.”

Tijd om met eigen ogen te gaan kijken. Op het Verklikkerstrand bij Nieuw-Haamstede hebben we afgesproken met Margo van der Meulen. Als consulent van de Stichting Duinbehoud en vrijwilliger bij Vogelbescherming is ze niet dagelijks, maar wel heel vaak op het strand. Leuk werk. Bij een strandwacht denk je aan: zee, zon, strakke blauwe luchten en met korte broek en op blote voeten aan het werk.

Niet vandaag. Het is een van die koude voorjaarsdagen, waarbij de thermometer aan zee niet boven de 12 graden komt. Geen korte broekenweer, maar jas aan en muts op. Vandaag geen zon aanbiddende recreanten, maar slechts verlate stranden.

“Gunstig voor de vogels, die nu niet gestoord worden,” concludeert Margo, “je hebt hier nog échte natuur met duinen die op natuurlijke wijze ontstaan; een zeldzaam verschijnsel langs de Nederlandse kust. Het Verklikkerstrand is Natura 2000 gebied en aangewezen als potentiegebied voor embryonale duinvorming.”

Op drie plaatsen zijn met palen en touwen gebieden van zo’n 50 x 200 meter afgezet door Staatsbosbeheer. Dit is gereserveerd voor de strandbroeders. Grotere en kleinere voorlichtingsbordjes vertellen dat dit vogelbroedgebied is. “Maar ja, dan moeten de vogels zich er wel aan houden,” zegt Margo met een lach. “Vorige week ontdekten we een nestje van een bontbekplevier, ongeveer twintig meter buiten de afrastering. Later zagen we de ouders met een kuikentje, maar sinds afgelopen weekend is het verdwenen. We vrezen het ergste.”

Met een groep van acht vrijwilligers houdt Margo hier toezicht. Dit wordt gecoördineerd door de Natuur- en Vogelwacht Schouwen-Duiveland. Elk weekend zijn ze met twee tegelijk aanwezig om strandbezoekers uitleg te geven hoe belangrijk deze broedgebieden zijn. Indien nodig spreken ze recreanten aan die hun hond los laten lopen of zich toch binnen de afpaling bevinden.

Margo speurt met haar verrekijker het strand af. “Nou ja, kijk daar.” Een meter of twintig verderop scharrelt een paartje bontbekplevieren. “Dat is beslist het paar van het verlaten nest. Als ze nu maar snappen dat ze beter binnen de afpaling kunnen gaan zitten.”

We lopen verder en weer grijpt Margo naar haar kijker. Op het slik scharrelen twee bonte strandlopers, een bontbekplevier en zowaar drie strandplevieren. Alsof dat nog niet genoeg is, strijkt nog een groep van vijftien bontbekplevieren in hun buurt neer. Margo: “De meeste zijn vast doortrekkers, maar misschien blijven er enkele hier om te broeden. Het is in ieder geval hoopgevend.”