Toename gifgebruik in tuinen ondanks daling verkoop glyfosaten

Een meerderheid van de Nederlanders hecht veel belang aan natuur, juist ook in de nabije omgeving. Helaas blijkt die houding geen garantie om af te zien van het gebruik van gif in de tuin om insecten of onkruid te verdelgen, zoals een rapport van het RIVM laat zien.

Uit het rapport van het RIVM, dat gaat over de periode van 2014 tot 2019, blijkt dat het gebruik van onkruid verdelgende middelen wel wat afnam. Dat is mooi meegenomen. Maar het gebruik van insecticiden door particulieren is juist verdubbeld! Hoewel er nader onderzoek nodig is om conclusies te trekken, is het aannemelijk dat plagen als die van de buxusrups en de eikenprocessierups (EPR) een rol spelen.

Gewasbeschermingsmiddelen, oftewel bestrijdingsmiddelen, kunnen op meerdere manieren schadelijk zijn. Zelden doodt een middel alleen datgene waartegen het wordt ingezet. Een middel als Xentari, populair om de EPR te bestrijden, doodt alle rupsensoorten op de eik.

En laten al die rupsen nu net een goede voedselbron zijn voor andere diersoorten, zoals vogels. En dat is nog los van het feit, dat de giftige stoffen ook nog eens terecht komen in magen van diezelfde vogels. Bij onderzoek bij 41 dode mezen in 2019, werden maar liefst 26 verschillende soorten pesticiden aangetroffen. Vermoedelijk was dit niet de doodsoorzaak, maar gezond zal het niet zijn…

Glyfosaat is de werkzame stof in veel onkruidbestrijdingsmiddelen. Het college voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) staat een gewasbeschermingsmiddel met glyfosaat toe als het veilig is voor mens, dier en milieu.

Deze stof is vooral bekend van het middel Roundup, dat gebruikt wordt om tijdelijke gewassen op akkers te doden en voor de kenmerkende oranje velden zorgt. Niet alleen doodt het alle aanwezige planten, waar insecten op hun beurt weer afhankelijk van zijn, het kan ook de bodem aantasten. En er zijn ook onderzoeken die erop duiden dat het kanker veroorzaakt.

Kortom; een dubieus middel. Niet voor niets wil een meerderheid van de Tweede Kamer een verbod op glyfosaten. Vooralsnog gaat de minister hier niet in mee. In Europees verband zijn glyfosaten voorlopig tot en met 2022 toegestaan.

Hoewel gifgebruik door particulieren fors is toegenomen, heeft de discussie rondom glyfosaten het brede publiek wél bereikt. Particulieren kopen namelijk wél steeds minder glyfosaat houdende middelen. Dat de tuinbranche hierop voortborduurt en een voorschot neemt op een eventueel verbod door de middelen al uit de schappen te halen, is ook goed nieuws.

Spijtig is dat veel alternatieven voor glyfosaten ook slecht uitpakken voor natuur en milieu. Azijn is een populair middel om onkruid tegen te gaan en een groeiend aantal mensen grijpt naar een dergelijk middel om bijvoorbeeld mos te verwijderen in de tuin. Maar voor de bodem en het bodemleven is azijngebruik zeker niet aan te moedigen. Ook het gebruik van middelen als chloor en zout kan een zeer nadelige werking hebben op de leefomgeving van flora en fauna in de tuin.

Als het echt nodig blijkt - hoe moeten we dan ongenode gasten als buxusrupsen, zevenblad en mos te lijf? Met kokend water of stoom kun je ongewenste plantjes ook te lijf. En fraaie bodembedekkers als lobelia en aardbeienplantjes, geven onkruid geen kans om op te komen. Lieveheersbeestjes weten wel raad met bladluizen en een feromonenval vangt de mannetjes van de buxusmot, waarmee een nieuwe generatie buxusrupsen kan worden voorkomen. Kortom; met enig speurwerk zijn er voldoende niet-schadelijke alternatieven te vinden.

Een onlangs verschenen rapport van CLM geeft tal van tips over het onderhoud van de tuin, met voornamelijk chemievrije methoden. Want in het belang van alles wat in de tuin leeft, gaat er niets boven een gifvrije tuin!