Biologische en inheemse planten vliegen de deur uit

Een bloem is toch een bloem, waarom is een bij niet blij met de hortensia? Een goede vraag die we veel horen bij Vogelbescherming. Weet jíj precies als je een tuinplant koopt of het de wilde (inheemse) versie is of een uitheemse of een doorgekweekte variant die minder goed is voor de natuur? Of nog erger: invasief, wat dat dan ook betekent. En waaróm dat alles minder goed is? En weet je met welke bloeiende planten je bijen, vlinders en vogels echt helpt? En waar je die dan gifvrij koopt? Geen probleem als je het niet helemaal weet, dat is precíes waar dit artikel voor is.

Je bent niet de enige die het goed wil doen voor de dieren in je tuin, maar niet beter weet dan het tuincentrum in te stappen en een plant te kopen die oogverblindend bloeit en volgens het bordje ‘makkelijk’ is. Het zal wel goed zijn toch? Logisch! En ook tot op zekere hoogte waar, want groen is beter dan steen. Maar, als je net zo gemakkelijk de kampioen onder de bloemen koopt waar de bijen feestmutsjes voor opzetten, waarom zou je dan gaan voor de bloem waar ze net niet misselijk van worden? Vandaar: een stappenplan om planten te kiezen die het állerbeste zijn voor de natuur.

Sommige tuinplanten kun je beter niet kopen, omdat ze ronduit slecht zijn voor insecten en vogels. Er zijn verschillende gradaties van ellendigheid. Van de ‘ergste’ planten gaan dieren of andere planten dood.

De ergste planten 1
Ten eerste zijn dat planten waarbij gif is gebruikt tijdens het opkweken van zaadje tot plant. Dat gif zorgt ervoor dat de planten er puntgaaf uitzien, zonder bruine plekjes of knabbelrandjes en dus goed verkopen. Maar het gif doodt ook alle onschadelijke insecten en andere kleine diertjes die op hun manier gebruik maken van de planten. Dood en verderf dus op zo’n kwekerij: geen bij, vogel, of egel die daar eten vindt en massale insectensterfte. Koop daarom biologisch gekweekte planten.

De ergste planten 2
De tweede categorie zijn de zogenaamde ‘invasieve exoten’. Dat zijn soorten die niet van nature in Nederland voorkomen, maar het hier wel ontzettend goed doen. Ze ontsnappen vaak uit tuinen door zaden of uitlopers onder of boven de grond. Eenmaal in de natuur, verdringen ze wilde planten die daar groeien. Daarmee verdringen ze ook insecten die van die planten leven, er eitjes op leggen, of erin overwinteren. En zo verliezen ook insecteneters voedsel. Ronduit schadelijk dus.

Nutteloze planten
Tenslotte zijn er nog planten die niet schadelijk zijn, maar ook niet nuttig voor de natuur. Sommige soorten sierhortensia’s bijvoorbeeld, hebben ‘schijnbloemen’. Die zijn wel mooi, maar produceren geen nectar of stuifmeel. Insecten en vogels hebben er dus he-le-maal niets aan. Dit geldt voor meer planten die zijn doorgekweekt op sierwaarde voor de mens (cultivars), zoals sommige soorten petunia, begonia, dahlia enzovoort.

Er zijn mooie, makkelijke, bloeiende planten, klimplanten, struiken en bomen die juist ontzettend veel meerwaarde hebben voor de natuur. Dat heeft een reden.

De beste planten
Dat zijn planten die van nature in Nederland voorkomen (inheems). Ze overleven hier al (tien)duizenden jaren, voelen zich thuis in ons klimaat en op onze bodem en zijn dus makkelijke klanten die weinig zorg nodig hebben. Daarbij ontwikkelden ze zich al die jaren samen met onze bodemdiertjes, insecten, zoogdieren, reptielen, amfibieën en vogels. Kortom: ze kennen elkaar van haver tot gort, zijn helemaal op elkaar ingespeeld en vaak van elkaar afhankelijk. Dat zijn de beste planten: minimale inzet, maximaal resultaat.

De op-een-na beste planten
Dan zijn er nog planten die misschien niet zo snel op eigen kracht Nederland bereiken, maar waar onze insecten (en andere dieren) desondanks profijt van hebben. Rozemarijn bijvoorbeeld, echte tijm, of lavendel. Allemaal planten die het goed doen in Zuid-Europa, maar ook in onze tuin of op het balkon. Ze doen daar geen kwaad en veel insecten zijn blij met de nectar. Goed genoeg.

Tot zo ver de theorie, over tot de praktijk.

Welke planten zijn goed

• Hier vind je een lijst met verschillende (klim)planten, struiken en bomen die bloeien, mooie bessen geven, dicht gebladerte hebben of anderszins insecten en vogels helpen overleven. Dit is een beperkte lijst, ter inspiratie. Mail Vogelbescherming vooral als je soorten mist, het is work in progress.
• Op deze briljante website van Floron, vind je ook lijsten van goede planten die verschillende diergroepen helpen of die bepaalde eigenschappen hebben die mensen mooi vinden. Ook kun je per soort zoeken. Je ziet dan in één oogopslag de kenmerken, of de soort inheems is, niet inheems en wel prima voor de natuur, of invasief en totaal onwenselijk.

Waar koop je ze

• In de webshop van Vogelbescherming verkopen we inmiddels 69 soorten biologische planten met natuurwaarde. Ze zijn gekweekt bij Kwekerij Verhoeven, de énige kweker in Nederland die volledig veenvrij kweekt en dus geen extra druk legt op kwetsbare veengebieden of op broeikasgassen die in het veen zijn opgeslagen. Al hun planten zijn SKAL gecertificeerd, dus gegarandeerd biologisch.

=>Goed om te weten: het aanbod in onze webshop kan per week variëren, want als het kweken meebeweegt met de natuur, beweegt ook het aanbod mee.

=>Ook goed om te weten: de planten die je ontvangt staan niet vol in bloei, kunnen best eens een bruin plekje hebben en zien er al met al anders uit dan in het tuincentrum. Het zijn tenslotte inheemse planten en die bloeien niet het hele jaar. En er is geen gif gebruikt, dus ze zijn niet vlekkeloos. Kijk daar doorheen! Het zijn sterkte planten. Als ze eenmaal in de tuin staan, groeien ze uit tot hun volle glorie.

• Bij andere biologische kwekers en webshops. Je kunt bijvoorbeeld zoeken op de website biotuinwijzer.nl of op de website van het Algemeen Verbond van Volkstuindersverenigingen Nederland.