Help ontbossing stoppen, voor vogels én mensen

Wereldwijd verdwijnen in hoog tempo bossen voor de productie van hout, soja en palmolie. Maar liefst 1/3 van deze producten gaat naar de Europese Unie. Dat moet stoppen vinden 50 natuur- en mensenrechten organisaties, waaronder Vogelbescherming. Te meer omdat velen erkennen dat er een probleem is, maar dat de ontbossing desondanks sneller gaat dan ooit tevoren. Wij starten daarom de campagne #Together4Forests. Het doel is een Europese bossenwet die een einde maakt aan de import van de producten die bijdragen aan ontbossing.

Samen met de andere natuurorganisaties roepen wij u op om uw stem te laten horen. Dat kan via de publieksconsultatie van de Europese Commissie. Met zo’n consultatie peilt de commissie de stemming. 

Om de moed erin te houden wat voorbeelden van projecten waar Vogelbescherming bij betrokken is en die ontbossing juist tegengaan. Waarbij lokale gemeenschappen doordrongen zijn van hun eigen belang bij het behouden van de bossen. Waar landen de handen ineen slaan en concrete stappen tegen ontbossing nemen.

Vogelbescherming zet zich al jaren in voor meer bomen in het Sahel-gebied, waar een deel van onze trekvogels overwintert. Ooit waren dat landschappen rijk gestoffeerd met struiken en bomen én met insecten die voor vogels als voedsel konden dienen.

Maar dat landschap is veranderd. Omdat het land nu wordt gebruikt voor veeteelt en landbouw, zijn er amper bomen of struiken blijven staan. In bepaalde gebieden zijn zelfs meer dan 90% van de bomen verdwenen.

Nederlandse onderzoekers, mede gefinancierd door Vogelbescherming, onderzochten welke bomen in dat immense gebied voorkomen. En ze keken naar welke boomsoorten vogels gebruiken. Dit baanbrekende onderzoek loopt nog steeds, maar duidelijk is al wel dat slechts een beperkt aantal bomen interessant is voor vogels. Dus als er herbebossing of natuurlijk herstel plaatsvindt, moeten vooral díe ‘vogelbomen’ worden geplant of in sommige gevallen juist gespaard.

Als er zo weer een natuurlijker landschap ontstaat, krijgen de bewoners een hogere shea-opbrengst. Daarvan profiteren vooral de vrouwencollectieven die de noten oogsten en daarmee shea-olie produceren. Die olie komt bij ons in cosmeticaproducten en koekjes terecht. Het levert de vrouwen een inkomen op, wat dus nóg een reden om bomen te laten staan, in plaats van ze op te stoken, of weg te kappen voor vee.

In de Sahel hebben we de krachten gebundeld met vele plaatselijke organisaties, waaronder onze BirdLife Partner NATURAMA, én met ICCO. Zij helpen met name de plaatselijke vrouwengroeperingen zich te organiseren en hun shea-opbrengsten te verhogen.
Het project genaamd Birds, bees & en business krijgt veel steun van de Postcode Loterij én de leden van Vogelbescherming.

Vele jaren heeft Vogelbescherming Burung Indonesia begeleid op weg naar een volwaardig lidmaatschap van BirdLife International. Het heeft geresulteerd in een krachtige natuurorganisatie die zich te weer moet stellen tegen grote problemen. Zoals de illegale vogelhandel, maar ook tegen ontbossing. Indonesië is een van de landen met de slechtste reputaties op dat gebied.

Het is geen gemakkelijke zaak om bossen als natuurgebied beschermd te krijgen in Indonesië. De overheid regelt het gebruik van bos middels het uitgeven van concessies. Productiviteit (hout, palmolie) staat daarbij voorop. Voor natuurbeschermingsorganisaties was het feitelijk onmogelijk om daar tussen te komen.

Maar dankzij Burung Indonesia is er in een lang en moeizaam proces het Ecosystem Restoration ontwikkeld, als een nieuwe vorm om bossen in Indonesië te beschermen. Het is een manier om als beschermingsorganisatie tóch een concessie te kunnen verwerven. Inmiddels heeft Burung duizenden hectaren bos in beheer; alleen al op Sumatra gaat het om 100.000 hectare.

Een goed voorbeeld van de werkwijze van Burung Indonesia is verder haar samenwerking met een chocolademerk uit Singapore. Door te investeren in de kennis van de cacaoboeren op Sulawesi maken die nu producten van een hogere kwaliteit én op een duurzamere manier, waardoor de cacao interessant wordt voor een kwaliteitsmerk. Daardoor krijgen de boeren een vele malen hogere opbrengst voor hun product, waardoor zij geen reden meer hebben om door te gaan met ontbossen.

Deze voorbeelden uit de Sahel en Indonesië zijn zeer succesvol te noemen. Maar het is nog niet genoeg, dat gebiedt de eerlijkheid ook te melden. Ze geven vooral aan dat het anders kan.

Een hele belangrijke motor achter de ontbossing zijn wijzelf door onze vraag naar producten zoals palmolie, hout en soja voor veevoer. Het moet ons lukken om onze eigen vraag in te dammen!