Door
Jeanet van Zoelen
Medewerker Vogelbescherming
Geplaatst op 17 juli 2025
Zet je inheemse planten in je tuin, dan kan je rekenen op insecten die daarvan eten, tuinvogels die van de planten én de insecten eten en uiteindelijk op een sperwer die graag tuinvogels eet. Een heel ecosysteem in je tuin!
Misschien heb je er ook wel gemengde gevoelens bij, als de sperwer arriveert. Eerlijk gezegd hebben de meeste fotografen die ons foto's sturen dat wel. Aan de ene kant is het wat cru en echt helemaal niet prettig om te zien, hoewel roofvogels natuurlijk ook moeten eten. Aan de andere kant gaat het er soms sensationeel aan toe en is het een hele ervaring: echt wilde natuur in de achtertuin!
Dat een sperwer eigenlijk maar een klein roofvogeltje is, wordt duidelijk op deze foto van een vrouwtje sperwer (35 tot 40 centimeter) en een ekster samen op een afgezaagde tak. Des te indrukwekkender zijn de enorme prooien die ze vaak niet zonder gevaar voor lijf en leden vangen.
Mannetje sperwer heeft roestoranje banden op de borst en is zelfs nog wat kleiner dan het vrouwtje, zo rond de 30 centimeter. Hij houdt het dan ook vaak bij kleine prooien zoals mussen en mezen. Het is ook niet voor niks dat jonge sperwers uit het ei kruipen juist als de mezen uitvliegen! Het mannetje op bovenstaande foto heeft echter wat groters gevangen, of 'geslagen' zoals dat heet bij roofvogels: een spreeuw.
Regelmatig zit een sperwer pontificaal op een gazon of binnenplaatsje een Turkse tortel te plukken. Voor een vrouwtje is dit formaat prooi prima te doen. Ze eet het vlees van de borst en de organen. De vleugels laat ze vrijwel ongemoeid en ze verplaatst haar prooi niet, dus ook de geplukte veren liggen in de buurt van het karkas. Op die manier kun je achteraf redelijk inschatten of de bende die is achtergebleven door een sperwer is gemaakt.
Nu wat echt opmerkelijke foto’s. Wat denk je van dit vrouwtje dat in de lucht is gefotografeerd terwijl ze een houtduif probeert te slaan? Dat is echt een zware duif, die net zo groot of groter is als zijzelf. Ga er maar aan. Of het is gelukt? Dat is niet bekend.
Of de foto hierboven dan, met een kievit. Blijkbaar zijn ze tijdens de worsteling in het water terechtgekomen. In open gebieden gebeurt het overigens wel dat sperwers jagen op steltlopers, zoals tureluurs, maar die zijn meestal toch weer een slagje kleiner dan kieviten.
Ook deze foto is opmerkelijk, niet zozeer vanwege de prooi (een vrouwtje huismus), maar wel omdat mus en sperwer allebei aan de beschermkooi zijn blijven hangen. Je ziet het dier bij na denken, wat nu?
Om verwarring te voorkomen: de kooi is niet bedoeld om de mussen te beschermen, maar om het voer te beschermen tegen grotere vogels zoals kauwen of duiven. Veel mensen vinden het jammer dat het voer binnen tien minuten door die grote schrokoppen wordt verslonden en met een beschermkooi krijgen ook de kleinere tuinvogels een kans. Er is genoeg voor iedereen tenslotte.
Ten slotte deze jonge grote bonte specht die totaal onervaren, geen enkele partij was voor de sperwer. Droevig om te zien, maar bedenk dat natuurlijke predatie de zangvogelpopulaties juist stabiel en gezond houdt. Vaak worden naast jonge vogels, juist de zieke, oude, of gewonde vogels gepakt. Je zou ook niet meer in de tuin passen als álle jonge mezen groot werden. En, die mezen zouden in dat geval ook van de honger bezwijken. Predatie hoort er echt bij, ook in de tuin- en stadsnatuur.
En bedenk tenslotte dat het lot van deze knapperds afhangt van hoeveel vogels hun ouders weten aan te dragen. Nog een paar spechten, duiven en mezen erbij en zij kunnen hun vleugels uitslaan!
Met grote dank aan alle fotografen!
Word jij ook zo blij van vogels in je tuin of op je balkon? Hang je wel eens een vetbolletje voor ze op? Je kunt nog meer doen. Doe de gratis Postcode Vogelcheck en ontdek welke vogels in jouw buurt leven en hoe je deze vogels kunt helpen.
In de cursus Roofvogels in Nederland maak je kennis met zes Nederlandse roofvogels. Hoe herken je ze? Waar leven ze? Wat eten ze? Hoe vinden ze een partner en voeden ze hun jongen op? Voor €25 (€20 voor leden) leer je het in deze online cursus.