Vogelkast met webcam in het rijtjeshuis van de toekomst

Het Natuurhuis van Hoffmanns bureau Common Affairs is een circulair, energieneutraal en klimaatadaptief rijtjeshuis. Dat dit de toekomst is, daar is volgens de architect iedereen wel van overtuigd. “De biodiversiteit holt achteruit, in de herfst is het te nat en in de zomer te droog, het gas is schaars – allemaal problemen waar je met biobased bouwen op in kunt spelen.”

Maar deze manier van bouwen is niet alleen goed voor de planeet, het is ook fijner voor de bewoners. “De natuurlijke materialen zijn prettig om in te leven; het hout is mooi en warm. Je hebt minder gifstoffen om je heen, het vocht wordt beter gereguleerd dus het binnenklimaat is gezonder. Wonen in zo’n huis draagt bij aan levensgeluk.”

Gelukkig en gezond leven in contact met de natuur, dat is waar het volgens Hoffmann om gaat: “Het zal bewoners worst wezen welke isolatie in hun spouw zit; de ervaring is belangrijker.” Om die ervaring te ontwikkelen, werd IVN Natuureducatie bij het project betrokken. “We wilden de bewoners op een andere manier laten leven. Daarom hebben we ingezet op gezamenlijkheid. De tuin wordt gemeenschappelijk, daardoor is de buitenruimte minder versnipperd en is er plek voor bijvoorbeeld een moestuin, voedselbosjes, zones voor vlinders, vogels, egels. Bewoners zorgen samen voor het onderhoud. Ook de regenwateropvang en de zonnecollectoren zijn gemeenschappelijk.”

De gevels worden bekleed met beplanting die voedsel levert voor vogels, vlinders en insecten. Zo wordt de natuur nog dichter bij huis gehaald, vertelt Hoffmann. De vogelkasten worden voorzien van webcams. “Zo kun je de vogels dag en nacht volgen. Je wordt bewust betrokken bij hoe de vogel leeft. Dat stimuleert weer contact met buren: wanneer de jonge vogeltjes uit het ei komen, deel je dat samen. Dan worden de foto’s rondgeappt.”

Groene organisaties zoals Vogelbescherming en IVN kunnen de bewoners op weg helpen. “Zij kunnen helpen bij vragen als: welke beplanting kies je, wat gedijt er goed op deze grond? Hoe leg je voedselbosjes aan? Hoe onderhoud je ze?”

Daarnaast is het idee om apps in te zetten om de gezamenlijkheid te stimuleren: “Met apps kunnen we bijvoorbeeld inzichtelijk maken hoeveel energie je hebt gebruikt, hoeveel regenwater je hebt opgevangen, welke beesten er vandaag in de tuin zaten. Doordat je dit concreet en meetbaar maakt, wordt het een soort spel. Dan gaat het leven.”

Niet toevallig heeft zijn bureau Common Affairs voor dit project gekozen voor een rijtjeshuis. “Het rijtjeshuis is een standaard product dat overal in Nederland gebouwd wordt en waar mensen graag in wonen. Het leek uitontwikkeld, maar biobased en natuurinclusief was het nog niet. Die uitdaging zijn we aangegaan.”

De gekozen techniek – geprefabriceerde houtskeletbouw – past ook goed bij het concept rijtjeshuis: “Het is overal toepasbaar. Het is licht, dus je hebt minder fundering nodig. En het is betaalbaar: voor laagbouw het is eigenlijk de goedkoopste manier van bouwen in Nederland.”

Het Natuurhuis is klaar om gebouwd te worden – “Geef ons maar een kavel, dan gaan we het neerzetten” – maar intussen gaat de ontwikkeling door: “Het project is voor ons een kennisplatform. Samen met partners zoals de Hogeschool Tilburg blijven we onderzoeken: kunnen de materialen nóg beter? Kan het nóg duurzamer? We hebben bijvoorbeeld de kalk voor de gevelbekleding gewonnen uit rioolwater. En mycelium, een soort oesterzwam, is goed voor isolatie, maar dat moet nog worden uitontwikkeld.”

Maar belangrijker dan de materialen is de beleving. “Biobased materialen moeten de standaard zijn, daar moeten we het niet meer over hebben. Het plezier dat je ervan krijgt, daar gaat het om: een fijn binnenklimaat, het contact met je buren, in verbinding staan met de natuur. Biobased bouwen is een middel om dat te bereiken.”