Een boerenland waar het stil is, dat klopt gewoon niet
Geplaatst op 2 november 2023
In het boerenland van tegenwoordig is het heel vaak stil en kaal. Als je wél eens ergens een eenzame veldleeuwerik of geelgors hoort, voel je gelijk: hier is leven! Dat zijn we helemaal ontwend. Ik hoop dat nu echt het besef indaalt dat de Nederlandse landbouw moet veranderen en dat de tijd dringt. Natuur en landbouw kunnen juist heel goed samengaan, als we maar keuzes durven te maken.
Afgelopen mei was ik met mijn collega’s op inspiratie-reis naar het Duitse Hellwegbörde. Daar wemelde het werkelijk van de veldleeuweriken. Zoiets had ik nog nooit meegemaakt. Ik hoorde hun gezang en zag ze in de lucht hangen tot ze zich op hun typische manier luid zingend spectaculair naar beneden lieten vallen. Toen besefte ik ineens: dit is wat ik mis, hier hebben mijn oudere collega’s het dus over. Vroeger was dit ook in Nederland normaal, maar nu hoor en zie je dit niet meer.
De veldleeuwerik, ooit een van de talrijkste broedvogels van Nederland, maakt zijn nestje namelijk op de grond, in weilanden en op akkerland. Dat maakt hem ontzettend kwetsbaar; er wordt zó vroeg en vaak gemaaid en geoogst dat nest na nest verloren gaat. Met als treurig resultaat dat er 95% minder veldleeuweriken zijn dan veertig jaar geleden.
Boeren kunnen deze vogel helpen door iets te laten: minder vaak en op andere tijdstippen maaien en stukken landbouwgrond braak laten liggen. Gewoon even niets doen dus. Zo kan de veldleeuwerik zijn jongen in alle rust grootbrengen. Maar dit soort keuzes maken het bedrijf van de boer minder productief. En dat kan niet in het huidige agrarische systeem waarin de boer gestuurd wordt om zoveel mogelijk te produceren op zijn kostbare stukken grond.
Daarom hebben we een overheid nodig die scherpe keuzes durft te maken. Zij moet echt de regie pakken en richting geven aan zowel de boer als de consument. Er moet meer geïnvesteerd worden in groene boeren, met zekerheid voor de lange termijn. Sommige plannen liggen ook al een tijd klaar en moeten vooral goed uitgevoerd worden. Denk aan het Aanvalsplan Grutto en Aanvalsplan Landschapselementen. De inhoud hiervan wordt breed gedragen maar de uitvoering blijft hopeloos achter. Onbegrijpelijk.
Wij, de Nederlandse consumenten, moeten ook ons steentje bijdragen. Vaker natuurvriendelijke keuzes maken in de supermarkt. Dus minder vlees eten en bijvoorbeeld meer letten of iets biologisch geteeld of geproduceerd is. Dan weet je namelijk dat de boer oog voor de natuur heeft op zijn bedrijf, én er een eerlijke boterham aan over kan houden. Ketenpartijen zoals Rabobank, FrieslandCampina en de supermarkten hebben hier ook een belangrijke rol in te spelen. En als zij die rol zelf niet pakken zullen we ook daarvoor naar onze overheid moeten kijken.
Vogels zijn een belangrijke graadmeter van hoe het met een landschap gaat. En als je in een boerenland staat waar het helemaal stil is, dan voel je dat het gewoon niet klopt. Het eensoortige gras, het ontbreken van bloemen en kruiden, geen beestjes in de bodem, geen zoemende insecten, geen jubelende veldleeuweriken; de stilte is bijna oorverdovend.
De veldleeuwerik, en de vele andere kwetsbare boerenlandvogels, hebben jou dus hard nodig. Want jij kunt met jouw stem een belangrijk signaal afgeven aan de Nederlandse politiek. Het boerenland mág geen uitgestorven plek zijn waar geen vogel zich meer thuis voelt.
Laat daarom op 22 november je stem horen voor vogels en natuur.
Eelke Mol
Beleidsmedewerker landelijk gebied
Vogelbescherming Nederland
Lees meer
Alles over weidevogels
Vogelbescherming stelde factsheets samen op basis van alle onderzoeken in binnen- en buitenland. Gratis, voor iedereen die betrokken is of meer wil weten over weidevogels.
Help de weidevogels
Grutto’s en andere weidevogels redden het niet langer in ons land. Ze hebben drassig weiland, insecten, kruiden en bloemen nodig om te overleven. Die rijke weides verdwijnen. Samen met boerenlandvogelboeren brengt Vogelbescherming de rijke weide terug.
