Doe mee met ‘Meet de Mees’

Vogelbescherming vindt het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in Nederland zorgelijk. Daarom onderschrijven we het belang van dit koolmeesonderzoek van de Hogeschool Leiden in samenwerking met onder meer Sovon. We hopen dat zoveel mogelijk mensen helpen om relevante informatie te delen over koolmezen in hun omgeving en zeker over dode koolmeesjongen en eieren die niet zijn uitgebroed. Eva Kok, projectleider bij team Stedelijk gebied van Vogelbescherming: “Wij maken ons echt grote zorgen over mogelijke schadelijke effecten van bestrijdingsmiddelen, niet alleen op vogels, maar ook op onszelf. Om dat goed te kunnen onderzoeken, is het cruciaal om uit te vinden welke bestrijdingsmiddelen er terechtkomen in vogels zoals koolmezen, die in onze directe leefomgeving leven.”

De koolmees is zeer geschikt voor dit onderzoek. Deze vogel komt vrijwel overal voor in Nederland: in de natuur, op het platteland en in de stad. Tijdens hun broedseizoen verzamelen koolmezen nestmateriaal en duizenden rupsen om aan hun jongen te voeren. Op die manier komen chemische bestrijdingsmiddelen niet alleen in de koolmezen terecht, maar ook in hun eieren en jongen.

Peter Lindenburg is initiatiefnemer van 'Meet de Mees'. Hij is verbonden aan het Kenniscentrum Leiden Centre for Applied Bioscience. Hij licht het onderzoek toe: “In het broedseizoen zoeken koolmezen in een straal van circa 30 meter rondom hun nest naar nestmateriaal en voedsel. Die koolmezen zitten dus vol met informatie die ons kan gaan helpen. Door dode nestjongen en achtergelaten eieren uit heel Nederland te verzamelen in een biobank, kunnen ze in ons lab worden geanalyseerd.”

Ieder jaar wordt in Nederland maar liefst 9 miljoen kilo aan bestrijdingsmiddelen verkocht, veelal aan boeren en tuinders. Ook huishoudens gebruiken zulke gifstoffen tegen ‘onkruid’ in de tuin, en bij het beschermen van huisdieren tegen vlooien en teken. Resten van bestrijdingsmiddelen komen daardoor terecht in voedsel, bodem en water.

En dat brengt risico’s met zich mee. De biodiversiteit en onze eigen gezondheid staan onder druk. Zo blijken sommige insectensoorten al met 60 procent te zijn achteruitgegaan in Nederland. Daarnaast wordt de ziekte van Parkinson – met een toename van 30 procent in tien jaar tijd – steeds vaker aan pesticiden gelinkt, waarbij boeren en tuinders een hoger risico lijken te lopen. Onderzoeker Lindenburg: “De druk om hier het voorzorgsbeginsel toe te passen groeit: is er twijfel, dan mag een middel niet de markt op.”

Meer gegevens verkrijgen over de verspreiding van bestrijdingsmiddelen is cruciaal. Lindenburg: “Momenteel vinden metingen plaats door oppervlaktewater te monitoren. Maar dit geeft een incompleet beeld, want niet overal waar bestrijdingsmiddelen gebruikt worden, is water aanwezig. Daarom is dit koolmezenonderzoek extra belangrijk.”