Bloeiende natuur moet meer zijn dan een flower power-wensdroom

Dit hoeft geen hallucinatie of herinnering te zijn. Als we ons er keihard voor inzetten kan het een  wenkend perspectief zijn. Er moet plaats zijn voor natuur en vogels tussen al die ruimtelijke claims voor woningbouw, landbouw, windmolens en zonneparken. Niet alleen binnen de enge grenzen van de formele natuurgebieden, maar juist ook op de plekken met andere bestemmingen. Dan bedoelen we niet wat Vinex-schaamgroen, of een enkele houtwal tussen de maïsvelden, maar Vogelbescherming pleit voor een basiskwaliteit voor de natuur in heel het land. Waar veldleeuweriken en patrijzen gewoon zijn en niet aan het infuus van noodmaatregelen in te kleine aantallen overleven.

Er is ook geen keuze. Doen we nu niks, dan zal de achteruitgang van onze natuur, van hele gewone algemeen voorkomende vogels, onverbiddelijk doorgaan. En daarmee veronachtzaamt Nederland ook nog eens de internationale plicht op te komen voor behoud en herstel van de biodiversiteit. Dat is niet alleen een morele noodzaak, er zijn ook afspraken over gemaakt waar Nederland zich aan heeft gecommitteerd.

De basiskwaliteit van de natuur in Nederland herstellen, betekent een flinke verandering in hoe we omgaan met de ruimte: met de inrichting, het beheer en het gebruik. Op het platteland vraagt het om de terugkeer van meer streekeigen elementen. In het oosten en zuiden van ons land gaat dat om houtwallen, heggen en slingerende beekjes. En niet alleen maar de monoculturen van maïs en raaigras, ook andere gewassen zijn nodig. Kort samengevat: veel meer variatie.

In laag-Nederland betreft het bloemrijke graslanden met brede sloten en hoge waterstanden. Dat vraagt om een omslag in de landbouw: minder vee, minder mest, grondgebonden bedrijfsvoering en het terugdringen van pesticiden en kunstmest. Een moderne duurzame landbouw met bijzondere producten en ruimte voor natuur. Dat lijkt nu onmogelijk, maar het draagvlak groeit gelukkig zienderogen, juist ook onder boeren. Helaas is de steun vanuit overheid en agro-industrie nog veel te klein.

De gewenste basiskwaliteit mag zich overigens niet beperken tot het boerenland. De stad neemt een steeds groter deel van land in. Mogelijkheden om in de bebouwde kom bij te dragen zijn legio. Gebouwen met groene daken en begroeide gevels. Parken, tuinen en bermen vol inheemse planten waar insecten hun plek vinden. Morgen kunnen we beginnen met louter groene wijken bouwen. Iedereen kan bijdragen aan basiskwaliteit, gemeenten, bouwers, boeren, maar u ook, gewoon al in de achtertuin.

Het besef dat zo’n basiskwaliteit voor natuur noodzakelijk is om de soortenrijkdom enigszins op peil te houden, begint te komen. Het recente Deltaplan Biodiversiteit is daarvan een voorbeeld. Voor grote delen van de maatschappij is dit echter allemaal nog een blinde vlek. Doodzonde, omdat niet alleen de natuur erbij is gebaat, maar wij allemaal. Met meer natuur en vogels wordt Nederland niet alleen veel mooier, maar ook leefbaarder en gezonder.