Navigatie overslaan
Grijze wouw / Anton de Koning Alle berichten
Grijze wouw / Anton de Koning Gert Ottens

Door Gert Ottens
Medewerker Vogelbescherming

Ontdekkers van een dwaalgast

Geplaatst op 12 september 2022

Dwaalgasten. Dat zijn vogelsoorten die maar zeer zelden Nederland aandoen tijdens hun omzwervingen. Voor sommige vogelaars is het zoeken naar deze zeldzaamheden zo ongeveer hun raison d’être. Weer andere vogelaars - de twitchers - hebben als hobby om die bijzondere vogels dan te ‘bezoeken’. Van de eerste categorie liefhebbers stellen we u er een aantal voor, samen met hun ontdekking.

Dwaalgasten: hoe zit het?

Het hoe, waar, wanneer en ‘waarom’ van dwaalgasten leest u in het artikel Dwaalgasten: kneusjes of superhelden?

Bruine gent / Arjan Boele De bruine gent van De Horde,
20 augustus 2017.
Een tropische verrassing
langs de Lek (Arjan Boele)
Bruine gent / Arjan Boele

Nieuw voor Nederland: Bruine Gent – Arjan Boele

"Op 20 augustus 2017 begon ik om 6.30 uur op telpost De Horde langs de Lek bij Lopik aan een nieuwe trektelling. Al gauw arriveerden nog drie tellers. Het was een mooie, rustige ochtend en we hoopten op de eerste visarend van het seizoen. Dus we scanden met goede moed het luchtruim. Om 8.04 uur zag medeteller Frank een grote vogel snel komen aanvliegen. Een donker beest met veel wit op de onderzijde vloog met lange puntige vleugels strak de Lek op. ‘Wat komt hier aan … wat komt hier aan… is dat een jan-van-gent … ja, een jan-van-gent!’

"Iedereen stond direct paraat in grote consternatie. Het zal toch niet waar zijn? Maar ja: echt een gent! Maar nee, wat is dit? Zo’n lichte buik, donkere kop en bovenkant, die lichte snavel… door verrekijker en camera zagen we dingen die ons alarmeerden. Ja, er vloog absoluut een gent, maar… is dit een bruine gent?! Ja! Een nieuwe soort voor Nederland!

Na 2 minuten en 20 seconden verdween de vogel uit beeld achter de dijk. Daar stonden we dan, perplex na te genieten. De jan-van-gent, die we op ons voorspellijstje hadden staan, hebben we overigens nu na 20 jaar tellen nog steeds niet...”

Bron: Bruine Gent langs telpost De Horde bij Lopik op 20 augustus 2017 - Dutch Birding.

Blauwstaart… blauwstaart… BLAUWSTAART?! – Leo J.R. Boon

“Al op de derde dag van 2007 bracht een totaal onverwachte soort vogelend Nederland in rep en roer. Op 3 januari dat jaar liep ik met mijn hond Skip het dagelijkse rondje door het Kraaienveld, de duinen grenzend aan de zuidrand van Zandvoort en aan de noordrand van de Amsterdamse Waterleidingduinen. De dag ervoor had ik in een groepje mezen twee tjiftjaffen en een vuurgoudhaan gezien. Een dag later hoopte ik gewapend met mijn verrekijker het groepje weer te vinden om te kijken of er nog iets leukers bij zat.

Om half elf zag ik iets scharrelen. Het bleek een geringde tjiftjaf. Deze vloog in een berk en daar werd mijn aandacht getrokken door een ander vogeltje. Kijker erop gericht en… blauwstaart… Blauwstaart… BLAUWSTAART?!

Blauwstaart / Leo Boon Deze blauwstaart maakte begin 2007 veel los in vogelend Nederland. Zandvoort, 11 februari 2007 (Leo J.R. Boon) Blauwstaart / Leo Boon

Licht misselijk van een draaiende maag zag ik het echt goed: een blauwstaart! Hij bleef een minuutje zitten, open en bloot vloog toen naar de grond, waar ik hem zo snel niet terug kon vinden. Ik liep snel naar mijn huis – ik woon vlakbij – , foto- en videospullen halen, hond dumpen.

Een megasoort, een langverwachte droomsoort, in mijn eigen ‘achterduin’ en dan ook nog zelf ontdekt! Thuis aangekomen vertelde ik het mijn vriendin – ze dacht dat ik gek was geworden! Weer terug op de plek vond ik de blauwstaart na een tijdje terug in een aangrenzende tuin. Gelukkig!

Dit is het vijfde geval voor Nederland, de tweede veldwaarneming en het eerste geval voor het vasteland en ook eerste winterwaarneming. Inmiddels staat de teller op 61 waarnemingen in Nederland.”

Bron: Dutch Birding, jaargang 10: pag. 16-19 (1988).

Renvogel / Rene Pop Een woestijnvogel in de polder.
De renvogel van de Pettemer Polder,
oktober 1986 (René Pop).
Renvogel / Rene Pop

Renvogel – Marc Argeloo

"Op 3 oktober 1986, na een middag vogelen in de duinen bij Schoorl besloten Ploneke Scholtsz en ik nog even naar de polders achter de Hondsbosse Zeewering bij Camperduin te fietsen. Dit gebied had  al eerder voor vogelverrassingen gezorgd. Om 15.50 viel in een weiland een zeer lichte plevierachtige vogel op. De vogel zat enigszins ineengedoken op 50 meter afstand van de weg en was goed waar te nemen. Toen wij stopten richtte hij zich iets op, waardoor een zwartwitte koptekening zichtbaar werd. De determinatie was nu simpel: een renvogel! Na een kwartier besloten we om bij de dichtstbijzijnde boerderij telefonisch andere vogelaars te waarschuwen. Alleen al op de dag na zijn ontdekking kwamen enkele honderden vogelaars naar de renvogel kijken. Op 8 oktober haalde de vogel zelfs het halfzes-journaal. Op 10 oktober werd de renvogel tot ieders verrassing ontdekt nabij de vuurtoren van De Cocksdorp op Texel. Het ging om de vierde renvogel voor Nederland, na eerdere gevallen in 1844, 1909 en 1933.”

Bron: Dutch Birding, jaargang 29: pag. 74-75 (2007).

Genieten van de goudlijster – Anco Euser

“Op zaterdag 25 september 2021 was ik samen met mijn oom Adri een dagje op Texel, ook om een rondje vogels te doen. Zeker in die tijd kan je van alles tegenkomen. We starten dan in het zuiden van het eiland en rijden langs wat vaste locaties naar de top van het eiland, naar onze laatste stop: de Tuintjes. Dit is vlakbij ons huisje op Texel, dus het is een plek waar ik regelmatig kom. Het was een zonnige middag en we liepen op het gemak in de Tuintjes. Het was erg rustig met mensen en vogels. Af en toe zagen we een roodborsttapuit die al roepend steeds een takje verder ging zitten.

Goudlijster  / Anco Euser Het moment waarop Anco Euser ‘zijn’ goudlijster vereeuwigde. Texel, 25 september 2021 (Anco Euser) Goudlijster / Anco Euser

We zijn inmiddels op de terugweg als vlakbij het eerste Tuintje plotseling iets met een noodgang over onze hoofden heen scheert. Het leek wel uit de lucht te storten, de wind en luchtdruk konden we gewoon voelen. De vogel kwam vlakbij ons neer, net achter wat bramenstruiken in een grasveld. We lopen een paar stappen en zien de vogel direct op een hooibaal zitten. Ik dacht gelijk: “snel wat foto’s maken voor de vogel gevlogen is.” Ik zag inmiddels dat het een mij onbekende lijsterachtige was. Verder op stonden twee andere vogelaars, waarvan de man de vogel dacht te herkennen, een goudlijster! We hebben de vogel ongeveer 5-10 minuten kunnen kijken tot deze opvloog richting wat bosjes verderop. En toen wisten we zeker dat het een goudlijster was, vanwege de witte vlakken op de ondervleugel. Later werd ‘ie teruggevonden, zittend in een struik, waar vele vogelaars de vogel kwamen bewonderen. Want van alle kanten – ook van de vaste wal - kwamen vogelaars ‘aangevlogen’. Ik wist niet dat het zo’n zeldzame vogel was eigenlijk, maar het was een prachtig vogelmoment!”

Grijze wouw / rené van rossum De tweede waarneming van
een grijze wouw voor Nederland:
Texel 30 maart 1998
(René van Rossum)
Grijze wouw / rené van rossum

Verbouwereerde grijze wouw – Marco Witte

“Op zondag 29 maart 1998 was ik al vogelend op de fiets aangekomen bij de onder vogelaars bekende Tuintjes, nabij de vuurtoren op Texel. Onderweg bleek dat de warme zuidelijke wind veel vogels had meegevoerd; in de duinen waren flink wat zwarte roodstaarten, merels, zanglijsters en tjiftjaffen aanwezig.

Lopend naar de Tuintjes zag ik bovenin een van de struiken een middelgrote grijze vogel zitten. Nadat ik mijn verrekijker op de vogel had gericht, was er slechts één conclusie mogelijk: grijze wouw! 

De vogel keek mij enigszins verbouwereerd aan en nadat ik mij er nog eens van had vergewist dat het echt om deze soort ging, haalde ik er een vlakbij wonende vogelaar bij. Amper vijf minuten later bleek de vogel niet meer in zijn struik te zitten; wandelaars hadden hem vermoedelijk verstoord.

Gelukkig werd hij snel teruggevonden op enkele honderden meters afstand. Mijn metgezel was direct overtuigd en de melding werd wereldkundig gemaakt. De vogel zat later een tijd lang op een duintop en zo konden de toegesnelde vogelaars de tweede grijze wouw voor Nederland bekijken. Uiteindelijk verbleef hij/zij tot en met 31 maart”

Bron: Dutch Birding, jaargang 20: pagina’s 98-100 (1998).

Proefnummer Vogels

In nummer 4 van ons ledenblad Vogels publiceerden we de meest schitterende foto’s van dwaalgasten die Nederland aandoen. Leden krijgen Vogels thuisgestuurd. Word ook lid! Of bestel eerst een proefnummer van Vogels.

Podcasts van Vogelbescherming

Vogels kijken doe je ook met je oren! Vogelbescherming heeft een paar mooie podcastseries gemaakt. Luister bijvoorbeeld naar Uitgevogeld, Dwaalgasten of Van glas tot gras.

Naar de podcasts

MijnVogelvinder.nl

Met MijnVogelvinder.nl in de hand herken je vogels door het hele land! Ontdek welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien.

Meer over MijnVogelvinder