Navigatie overslaan
Regenbooglori / Hans Peeters Alle berichten

Vogelhandel is moeilijk te stoppen

Geplaatst op 25 november 2021

Dertig jaar geleden voerde Hans Peeters namens Vogelbescherming strijd tegen de handel in wilde vogels. In die tijd speelden Nederlandse handelaren een hoofdrol en landden vliegtuigen vol vers gevangen vogels op Schiphol. Hoe is de situatie nu? Opnieuw gaat hij op onderzoek.

Complexe materie

Wie is beter op de hoogte dan de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), de opsporingsdienst van het Ministerie van LNV. We praten met Harald Garretsen en Walter Hoenderboom, 2 van de in totaal 22 inspecteurs van het team Natuur dat belast is met de handhaving van wetgeving op het gebied van inheemse en uitheemse planten en dieren. “Binnen ons team hebben we specialisten voor onder andere reptielen, koraal, planten, tropisch hout, Chinese medicijnen en vogels”, vullen de opsporingsambtenaren elkaar aan.

De wetgeving waar ze mee te maken hebben is veelzijdig; denk aan de Natuurbeschermingswet, Europese Vogelrichtlijn en Cites (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora). Het geeft meteen de complexiteit van hun werk aan.

Roodhalslori / HansPeeters Roodhalslori's uit Australië worden veel in gevangenschap gehouden; hoewel niet bedreigd neemt de wilde populatie af / Hans Peeters Roodhalslori / HansPeeters

Grenzen dicht

“Kort gezegd is het onze taak om de illegale handel in vogels tegen te gaan en de legaliteit te controleren”, opent Hoenderboom.

“Toen ik ongeveer veertig jaar geleden bij de Dienst begon, arriveerden er dagelijks zo’n twintigduizend vogels op Schiphol,’’ herinnert Garretsen zich.

“Dat is al lang niet meer. De grote ommekeer kwam in 2007 toen de grenzen van de Europese Unie gesloten werden voor alle import van vogels in verband met de vogelpest. Heel even dachten we: probleem opgelost. Maar niets bleek minder waar te zijn.”

Zwartsmaskerduif / Hans Peeters Zwartmaskerduifjes uit Afrika worden veel gehouden, terwijl er nauwelijks mee gekweekt wordt. De meeste komen uit het wild / Hans Peeters Zwartsmaskerduif / Hans Peeters

Servische grens

Er gaat veel geld om in de vogelhandel en handelaren zijn inventief. Men zoekt voortdurend naar mogelijkheden om hun business voort te kunnen zetten, legaal of illegaal. Volgens Hoenderboom en Garretsen worden tegenwoordig vogels uit Afrika en Azië naar landen net buiten de grenzen van de EU gevlogen. “Ze landen bijvoorbeeld in Belgrado en worden per vrachtauto via de Servische grens binnen de EU gereden. Eenmaal de grens over bij Hongarije of Kroatië is er geen enkele controle meer.”

Mozambique sijzen / Hans Peeters Inbeslaggenomen Mozambiquesijzen uit Afrika / Hans Peeters Mozambique sijzen / Hans Peeters

Bent u op de hoogte van illegale vogelhandel?

Tanzania belangrijk exportland

Waar komen die vogels vandaan? Volgens de inspecteurs is Tanzania nog steeds een belangrijk exportland. “Er is tegenwoordig vooral veel vraag naar kleine zangvogels, zoals goudbuikjes, Sint Helenafazantjes, edelzangers, Mozambiquesijzen en blauwfazantjes. Handelaren kijken wat er aangeboden wordt en waar hier vraag naar is. Of soorten beschermd zijn maakt ze niet uit. Eventuele benodigde vergunningen worden gemakkelijk vervalst.”

De winsten liegen er niet om. Voor een paartje Mozambiquesijzen kost de importeur vier dollar en de liefhebber betaalt uiteindelijk 165,00 euro voor. Tel uit je winst als er zo’n duizend vogels per zending aankomen. Dat er nog steeds heel veel doodgaan onderweg, maakt ze niet uit. Niet veel verschil met dertig jaar geleden. Hoewel de uiteindelijke verkoopprijzen tegenwoordig veel hoger liggen. Vogelhouders hebben het er graag voor over.

Haakbek / NVWA Door NVWA inbeslaggenomen haakbek met gemanipuleerde pootring / NVWA Haakbek / NVWA

De Azië-handelslijn

Ook vanuit Azië, met name Indonesië, komen veel vogels hierheen. “Daar is lastig een vinger achter te krijgen”, aldus Garretsen en Hoenderboom. “We horen verhalen dat ze in de Oekraïne zouden landen en dan de EU binnengesmokkeld worden. Het zijn criminele netwerken die dit doen, maar het is moeilijk bewijsbaar. Als er echter plotseling volop aanbod is van Japanse nachtegalen, gaailijsters en beo’s, dan weten we wel hoe laat het is.”

Al eerder maakte BirdLife International bekend dat bossen in Indonesië leeggeroofd worden en er geen vogel meer zingt. Illustratief is het filmpje dat op YouTube rouleert.

Japanse kraanvogel / Hans Peeters Door NVWA inbeslaggenomen Japanse kraanvogels / Hans Peeters Japanse kraanvogel / Hans Peeters

Inbeslaggenomen vogels

Is het voor de NVWA lastig om smokkel te bewijzen, dan is er altijd nog een mogelijkheid om op te treden op grond van het dierenwelzijnsaspect. Of om de belastingdienst in te schakelen voor fiscale controle.

Jaarlijks neemt de NVWA honderden vogels in beslag, variërend van Mozambiquesijs tot Japanse kraanvogel. Inbeslaggenomen vogels worden gedeponeerd bij een opslaghouder. Ik bezocht zo’n opslaghouder ergens in het land. Zowel opslaghouder als de inspecteurs Garretsen en Hoenderboom willen om veiligheidsredenen niet op de foto.

In goed verzorgde volières vliegen tientallen Afrikaanse prachtvinken, Mozambiquesijzen en blauwfazantjes. Verder Japanse nachtegalen, glansspreeuwen en zelfs enkele gekraagde trogons. In een grote ren stappen twee Japanse kraanvogels rond.

De opslaghouder: “Na een rechtszaak bepaalt de rechter wat er met de vogels gebeurt. Meestal gaan ze naar dierentuinen of vogelparken. Wat vogelhouders zich vaak niet realiseren is dat veel van deze vogels niet geschikt zijn om als huisdier te houden.”

Muskaatvink en citroenwever / NVWA Door NVWA inbeslaggenomen St. Helenafazantjes, muskaatvinken en citroenwevers / NVWA Muskaatvink en citroenwever / NVWA
Dode vogels / WBF Tijdens transporten sterven veel vogels onderweg; enkele jaren geleden kwamen 150 vogels om tijdens een gemiddeld groot transport vanuit Oost-Europa met o.a. brilvogels, Mozambiquesijzen en St. Helenafazantjes / WBF Dode vogels / WBF

World of Birds Foundation

Michel van der Plas van World of Birds beaamt dit. “Ons doel is om het welzijn van uitheemse vogels in gevangenschap te bevorderen. In totaal hebben we hier zo’n 1800 vogels, waaronder meest papegaaien. Heel veel vogels worden gebracht door particulieren, die zich bij aanschaf niet realiseerden dat papegaaien erg oud kunnen worden. Behalve opvang geven we ook veel voorlichting en werken we mee aan kweekprogramma’s om zeldzame soorten te behouden.”

Ga voor meer informatie over World of Birds naar www.worldofbirds.nl.

Michel van der Plas / Hans Peeters Michel van der Plas, directeur World of Birds Foundation / Hans Peeters Michel van der Plas / Hans Peeters

Nederland blaast partij mee

Duidelijk is dat de Europese-Unie een spin in het web is van de internationale vogelhandel en dat Nederland daarin een belangrijke partij meeblaast. Feit is wel dat de opsporing en handhaving nergens zo professioneel geregeld is als in Nederland. Neem Garretsen en Hoenderboom, de gedrevenheid en deskundigheid straalt van hen af. Tegelijkertijd is het ontnuchterend dat er de afgelopen dertig jaar niet veel veranderd is op het gebied van vogelhandel. Gelukkig hebben organisaties als BirdLife International en Vogelbescherming steeds meer aandacht voor dit jarenlange probleem.

Meer weten?

Meer informatie via BirdLife International

Dankzij de leden van Vogelbescherming konden we een bijdrage geven aan de Indonesische BirdLife Partner om een programma op te zetten in de strijd tegen wildvang.

Partner van BirdLife International

Wereldwijd wordt de natuur in hoog tempo vernietigd. Om dat te stoppen zijn er in alle landen sterke natuurorganisaties nodig. Vogelbescherming draagt daaraan bij als Partner van BirdLife International en ondersteunt een aantal partners bij hun ontwikkeling.

Bekijk de video over BirdLife International

Geef voor vogels

Vogels zijn er altijd en bijna overal. Ze bezorgen ons plezier en blijven ons verwonderen. Toch is de aanwezigheid van vogels niet vanzelfsprekend. Veel vogels hebben het moeilijk of dreigen zelfs uit ons land te verdwijnen. Help ook mee.  

Geef voor vogels