Grutto’s beschermen in West-Afrika

Laten we er geen doekjes om winden: in Nederland gaat het nog niet bar goed met de grutto. Decennia van intensieve landbouw en versnippering van leefgebieden hebben geleid tot een kleine, kwetsbare populatie. Hierdoor is ook natuurlijke, normale predatie een probleem geworden. Uiteraard werkt Vogelbescherming – samen met vele partners – gestaag door om het tij voor de grutto te keren. Ons einddoel: grote, aaneengesloten velden vochtig grasland met bloemen, wormen en insecten. Wij geloven dat de grutto dan wél genoeg jongen groot krijgt en weer een stootje hebben kan. Nog mooier: dat ál onze weidevogels profiteren.

Nu is al dit harde werk in Nederland voor niets als grutto’s niet kunnen overleven in hun overwinteringsgebieden in West-Afrika, of onderweg er naartoe. We zijn dan ook flink enthousiast nu we 980.000 euro bij elkaar hebben om onze grutto’s in vier landen langs de westkust van Afrika te beschermen. Van noord naar zuid: Marokko, Mauritanië, Senegal en Guinee-Bissau. Jaime Garcia Moreno geeft een kijkje in de praktijk van zo’n groot project, op locaties waar de meesten van ons geen voorstelling bij hebben.  

“Het begon allemaal met een grote nalatenschap van 300.000 euro, helemaal bedoeld om de grutto te helpen. Met dank aan onze leden die een donatie gaven voor bescherming van vogels op hun trekroute, kwam daar 120.000 euro bij. Geïnspireerd door de mogelijkheden van dit project, verhoogde de Nationale Postcode Loterij het bedrag met nog eens 560.000 euro in het kader van ons programma ‘Meer ruimte voor vogels’. Wij kunnen dus aan de slag!”

“Ontzéttend veel: natuurherstel door gebieden beter te beheren, lobby voor betere wetgeving, minder gifgebruik stimuleren, projecten op scholen, enzovoort. Ik geef een concreet voorbeeld. Grutto’s houden van traditionele rijstveldjes. Rijst groeit op natte grond en daar zoeken ze bodemdiertjes, maar ze eten soms ook rijst. Dat is een probleem voor de rijstboeren, want duizend vogels in je rijstveld geven hoe dan ook schade. We zoeken dus de balans tussen de wens van de mens om zoveel mogelijk rijst te kweken en de nood van de natuur. We helpen de mensen financieel bijvoorbeeld met het aanleggen van dijken, zodat water vanuit de rivier naar de rijstvelden loopt. Dan willen we graag dat er wat tegenover staat voor de natuur.”

“Op zoek naar een aanpak die mens én grutto helpt, leggen de medewerkers van onze BirdLife Partners contact met de rijstboeren. Ze leggen de situatie uit en maken afspraken met boeren en andere dorpsbewoners. Bijvoorbeeld in welke gebieden ze rijst telen en in welke gebieden ze natuur herstellen.” 

“De truc is om ervoor te zorgen dat al die mensen in al die dorpen de afspraken nakomen. BirdLife-mensen die in ons belang die contacten onderhouden, aan educatie doen en de afspraken handhaven moeten daarvoor worden betaald. Daar gaat dus ook wat van het projectgeld heen: salarissen van de mensen die dat hoogstnoodzakelijke werk doen. Ook de lokale boeren krijgen een vergoeding om de velden in goede staat te houden voor de grutto, soms geld, maar vaak in de vorm van materialen, of kansen om op een andere manier in hun levensonderhoud te voorzien.” 

“De werkzaamheden zijn afgestemd met alle partners, de afspraken en planningen gemaakt, dus ik verwacht dat we dit jaar nog overal aan de slag kunnen. Wanneer wij tastbare resultaten krijgen, is natuurlijk moeilijk te zeggen, maar een jaar na de start hoop ik wat goed nieuws te kunnen brengen.”

Vogels beschermen langs hun hele trekroute is niet nieuw voor Vogelbescherming. Voor de grutto kregen we samen met onze BirdLife Partners in Europa en Afrika al het nodige voor elkaar:

Frankrijk 
Mede dankzij hulp uit Nederland heeft de Franse vogelbescherming LPO een sterke, gezamenlijke lobby op touw gezet en is er vooralsnog een verbod op de jacht op grutto’s gerealiseerd. Onze wens: een definitief verbod. 

Portugal 
SPEA heeft met onze hulp succesvol gestreden tegen de aanleg van een nieuw vliegveld bij Lissabon, in een gebied waar tienduizenden grutto’s en andere Nederlandse broedvogels voedsel zoeken en rusten. Hoe het precies verder gaat is nog onduidelijk, maar op díe slechte plek gaat de aanleg gelukkig niet door. Bedankt als jij ook de petitie ondertekende! 

Marokko 
Dankzij onze steun aan GREPOM zijn drooggevallen zoutpannen (plekken voor zoutwinning) weer in gebruik genomen, zodat deze natte gebieden opnieuw beschikbaar zijn als tussenstop voor onze trekvogels, zoals de grutto. 

Senegal 
Dankzij onze steun aan NCD is het belangrijke vogelgebied Tocc-Tocc beter beschermd: de organisatie is sterker, ze hebben een boot om te patrouilleren en faciliteiten voor toeristen. 

Guinee-Bissau 
ODZA heeft met onze steun een studie naar de activiteiten van de dorpelingen gedaan, in het voor vogels onmisbare gebied Mansoa. Er liggen nu voorstellen om het gebied beter te beheren voor de mens en de grutto. Dit wordt opgevolgd.