Navigatie overslaan
Zwarte wouw / Elwin van der Kolk

Zwarte wouw

Black Kite, Milvus migrans - Sperwerachtigen (Accipitridae)

De zwarte wouw heeft een groot aanpassingsvermogen en een groot verspreidingsgebied, met diverse ondersoorten of misschien wel soorten. Hij broedt ook in Afrika en Australië. Trekt bij ons vooral door in het voorjaar in zeer klein aantal. Vanaf 2009 broedt hij jaarlijks in Nederland, zij het maar in enkele paren. Hij jaagt vaak op kleine visjes, die hij met zijn poten van het wateroppervlak vandaan plukt.

Zwarte wouw / Jelle de Jong

Herkenning

De zwarte wouw is donkerbruin en bij slecht licht bijna zwartachtig. Zijn kop is wat lichter en op de ondervleugels heeft hij lichte velden. De staart is korter dan die van de rode wouw, ondiep gevorkt en indien uitgespreid bijna rechthoekig. Ook zijn de vleugels minder lang en spits dan die van de rode wouw. In alle opzichten is hij ook minder bont dan de rode wouw. Hij lijkt wel wat op een bruine kiekendief.

Geluid

Schel, vibrerend en meeuwachtig.


44-66 cm, spanwijdte 120-153 cm

Deze soort lijkt op:


Leefwijze

Broeden

Broedt solitair, in het buitenland ook in losse kolonies. Bouwt nest van takken, vaak met rommel (plastic bijv.). In de kruinen van bomen, vaak dicht bij water. Eén legsel, meestal twee tot drie eieren. Broedtijd april-juni. Broedduur 26-38 dagen. Jongen vliegvlug na 42-50 dagen, zijn zelfstandig na 15-36 dagen.

Leefgebied

In Europa vogel van het laagland, van halfopen, bos- en waterrijke gebieden, zoals rivierdalen met ooibossen, moerasgebieden et cetera. Buiten de broedtijd in veel meer landschappen te vinden.

Voedsel

Zeer divers, heeft zich op veel plaatsen aangepast aan menselijke aanwezigheid. Aas, kleine zoogdieren, vis, kleine tot middelgrote (vaak jonge) vogels, reptielen en amfibieën. Ook afval. In het buitenland vaak te vinden in steden, bij vuilnisbelten en abattoirs e.d. Zoekt voedsel meestal in vrij lage glijvluchten. Pakt vis met poten uit het water, steelt prooien van andere vogels. Ook lopend op de grond (insecten, regenwormen). In buitenland vaak erg brutaal.

Vogeltrek

Europese broedvogels verlaten de broedgebieden al vroeg (augustus) om naar Afrika te trekken. Trekt geconcentreerd over zeestraten, bij Gibraltar en bij de Bosporus. Ook via Italië. Trekt alweer vroeg terug naar Europa (vanaf januari). In Nederland vooral in het voorjaar (april-mei), is in het najaar veel zeldzamer, i.t.t. de rode wouw. Dagtrekker, die in Nederland vooral na een periode met zuidoostenwind wordt gezien. Trekt in grote groepen (niet in Nederland).

Cursus Vogels in Nederland

In deze gratis online vogelcursus voor beginners leer je in tien vogellessen veel vogels en hun geluiden herkennen. Van tuinvogels, bosvogels, weidevogels en watervogels tot vogels van het waddengebied. Met handige tips, filmpjes en ezelsbruggetjes om vogels te leren kijken en vooral van vogels te genieten.

Camilla Dreef & Nico de Haan

Schrijf je in

Nico de Haan en Camilla Dreef

Verspreiding en aantal

doortrekker in uiterst klein aantal

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Tot aan de eeuwwisseling een zeer zeldzame, niet-jaarlijkse broedvogel. De laatste jaren neemt de soort toe.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen 5 (in 2022)
Geschat maximum aantal overwinteraars aantal onbekend
Doortrekkers 1-100 (in 2008-2012)

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Schaarse doortrekker in het hele land. In april en mei vooral na zuidoostenwind te zien, met name op plekken met geconcentreerde vogeltrek (Breskens, Kamperhoek, Eemshaven).

In Europa

Broedt in grote delen van Europa, maar vooral in Zuidwest-, Midden en Oost-Europa. Landen met grote populaties zijn Rusland, Frankrijk en Spanje.

Meer informatie


Bescherming

Niet bedreigd in Europa en neemt in buurlanden van Nederland toe als broedvogel. In het verleden leed de soort aan vergiftiging, bejaging en vervuiling van het water met pesticiden en andere chemicaliën. Sterfte door eten van vergiftigde karkassen en watervervuiling op veel plaatsen nog steeds een bedreiging. Is wellicht kwetsbaar voor windmolenparken.

Wat kun jij doen

Vermoed je een broedgeval van de zwarte wouw in Nederland, neem dan contact op met de Werkgroep Roofvogels Nederland.

Meer weten?

Actuele berichten

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefene

Meer over MijnVogelvinder

MijnVogelvinder appelvink

Wet- en regelgeving

De zwarte wouw is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn zwarte wouwen beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de zwarte wouw wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van zwarte wouwen zijn het gehele jaar beschermd, omdat zij jaar in jaar uit gebruik maken van hetzelfde nest. De nesten zijn daarom, voor zover ze niet permanent verlaten zijn, jaarrond beschermd. In sommige provincies kan in specifieke gevallen op basis van een gedegen ecologische onderbouwing van jaarronde bescherming worden afgeweken.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal