Oehoe
(Eurasian) Eagle Owl, Bubo bubo - Uilen (Strigidae)
Rode lijst
De oehoe behoort tot de grootste uilen ter wereld en is ongeveer tweemaal zo groot als de ransuil. Mede door zijn opvallende verschijning was de oehoe altijd een makkelijke prooi voor jagers. De oehoe is door de eeuwen heen sterk vervolgd en daardoor op veel plaatsen verdwenen. Dankzij beschermende maatregelen en herintroductie is een kentering ingetreden. Sinds 1997 broedt deze uil zelfs weer in Nederland.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Door het grote formaat niet te verwarren met andere uilensoorten. Massief lichaam, opvallende, 8 cm lange oorpluimen en grote oranje ogen. Vrouwtje is groter (gem. 67 cm) dan mannetje (gem. 61 cm). Verenkleed van boven roestbruin met donkere vlekken en bandering, van onder lichter roestkleurig met donkere lengtestrepen. Lange, brede vleugels en krachtige, bevederde poten.
Geluid
Zware, bassende roep "hoé-oe….". Vrouwtje roept zachter en hoger. Daarnaast onder meer blaffende roep.
60-75 cm, spanwijdte 160-188 cm
Beleef de Lente live
Leefwijze
Broeden
Paarvorming in herfst. Vroege legsels in februari, meestal maart. Legsel 2-3 eieren, soms 4-5. Om de 3-4 dagen een ei. Broedt vanaf eerste ei, jongen komen asynchroon uit. Broedduur: 33-35 dagen. Jongen na 10 weken vliegvlug. Volledige beheersing van de jacht na 3-5 maanden. Nest op richels van bergen of steengroeves, soms oud nest van bijv. roofvogel, incidenteel op de grond. Geschikte nestplaats vele jaren in gebruik.
Leefgebied
Komt dankzij groot aanpassingsvermogen voor in zeer uiteenlopende leefgebieden zoals boreaal naaldwoud, mediterraan gebied met struikgewas, bos- en grassteppen, heuvelland en middengebergte, bij open meren en zelfs zeekusten. Plaatselijk ook in menselijke (stedelijke) omgeving. Leefgebied moet zomer en winter voldoende voedsel bieden. Ook water nabij voor drinken en badderen. Voorts geschikte nestplaatsen met vrije aanvliegroute.
Voedsel
Gevarieerd en ‘opportunistisch’, dat wil zeggen wat plaatselijk in overvloed voorhanden is. Tal van zoogdieren, muizen en ratten veelvuldig, tot zelfs incidenteel een vos. Daarnaast (zee)vogels, zelfs roofvogels en andere uilensoorten, amfibieën, vissen.
Vogeltrek
Volwassen oehoes zijn plaatstrouw en bezetten doorgaans hun hele leven lang hetzelfde territorium. Jonge oehoes zwerven uit zodra ze zelfstandig voedsel kunnen bemachtigen. Sommige onderzoeken wijzen op een vestiging op gemiddeld 80 km van de nestplaats. Er is ook een voorbeeld bekend van vestiging op meer dan 300 km van de nestplaats.
Cursus Vogels in Nederland
Verspreiding en aantal
uiterst schaarse broedvogel | jaarrond aanwezig
Eerste vestiging van de oehoe in Nederland in 1997. Populatie oehoes in Nederland neemt langzaam toe, tot ongeveer 20 broedparen in recente jaren.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 46(-50) (in 2020) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 40-60 (in 2013-2015) |
| Doortrekkers | Broedvogel - jaarrond aanwezig |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Bij de ENCI-groeve nabij Maastricht broedt de oehoe.
In Europa
Grootste aantallen in Noord- en Noordoost-Europa (Noorwegen, Finland, Rusland). Daarnaast kenmerkende soort van het Midden-Europese gebergte. Ontbreekt op IJsland en eilanden van de Middellandse Zee.
Meer informatie
Bescherming
In Nederland broeden weinig oehoes. Daarom staat de soort op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels. Het is belangrijk om de broedgebieden van de oehoes te beschermen door onder meer een periodieke recreatiestop, met name van belang bij grondnesten. Daarnaast moet het leefgebied vrij worden gehouden van gifgebruik voor muizen- en rattenbestrijding. Elektriciteitsmasten en windmolens beveiligen waar oehoes voorkomen vanwege aanvaringsgevaar. Ook drukke verkeerswegen en prikkeldraad vormen risico’s in leefgebied oehoes.
Rode Lijsten bevatten soorten die bedreigd worden of kwetsbaar zijn. Rode Lijsten hebben geen officiële juridische status, maar hebben in de praktijk wel een belangrijke signaleringfunctie. Voor deze soorten geldt een hogere prioriteit bij het nemen van actieve beschermingsmaatregelen, bijvoorbeeld door hun leefgebieden te verbeteren. Download het Basisrapport voor de Rode Lijst Vogels volgens Nederlandse en IUCN–criteria.
Wat wij doen
Vogelbescherming ondersteunt soortwerkgroepen zoals de Oehoewerkgroep die zich in Nederland inzetten voor roofvogels en uilen.
Wat kunt u doen
De soort is waarschijnlijk gevoelig voor de aanwezigheid van toxische stoffen in het milieu, zoals PCB’s en mogelijk ook rodenticiden. Afzien van giftige bestrijdingsmiddelen tegen bijvoorbeeld muizen en ratten is daarom aan te bevelen.
Door de keuze van nestlocaties (waaronder relatief veel nog in bedrijf zijnde groeves), zijn de kansen op nestverstoring niet denkbeeldig. Monitoring is belangrijk om nestplaatsen bijtijds op te sporen en, indien nodig, beschermingsmaatregelen te treffen. Het voedselaanbod in agrarisch gebied kan worden vergroot door bijvoorbeeld de aanleg van extensieve kruidenrijke stroken.
Waarnemingen van oehoes kunt u doorgeven aan de Oehoewerkgroep Nederland.
Vogelbescherming is tegen het houden van uilen door particulieren en tegen roofvogelshows.
Meer weten?
Actuele berichten
Koop uw verrekijker of telescoop bij Vogelbescherming
Wet- en regelgeving
De oehoe is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn oehoes beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de oehoe is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.
Algemene regels
De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:
- het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
- het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3.1 lid 2);
- het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
- het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
- het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).
Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).
Bijzondere regels
De Wet natuurbescherming biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van oehoes zijn het gehele jaar beschermd, omdat zij elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en daarin zeer honkvast zijn. De (fysieke) voorwaarden voor de nestplaats zijn vaak zeer specifiek en beperkt beschikbaar. De nesten zijn daarom, voor zover ze niet permanent verlaten zijn, jaarrond beschermd. Er zijn nog geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen als Natura 2000-gebied op grond van hoofdstuk 2 van de Wet natuurbescherming.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Soortendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal