Krekelzanger
River Warbler, Locustella fluviatilis - Sprinkhaanzangers (Locustellidae)
Zeldzame, vrij forse zangvogel van vochtige bossen en struwelen. Krekelzangers worden vrijwel altijd gevonden dankzij hun zang. Die is namelijk erg opvallend en zeer karakteristiek: een bijna hypnotiserend geluid dat veel weg heeft van een cicade of een naaimachine.
Snel naar informatie over:
Herkenning
De krekelzanger is het in Nederland erg zeldzame familielid van de sprinkhaanzanger en de snor. Van boven is de krekelzanger vrij eenvormig donker grijsbruin gekleurd, soms met groenige tinten. De onderkant is vuilwit, met meestal een zwak gestreepte borst. Opvallend zijn de brede lichte toppen van de onderstaartdekveren. Die geven een bijna zebra-achtig effect. Verder heeft een krekelzanger een flauwe wenkbrauwstreep en oogring. Deze kenmerken zie je echter zelden, omdat krekelzangers doorgaans diep en laag in de begroeiing zitten. Alleen zingende mannetjes vallen enorm op, als ze hun hypnotiserende zang vanuit een verhoogde zangpost laten horen. Het is een insectachtig hoog klinkend en zeer snel achter elkaar gezongen "Dzie-dzie-dzie-dzie-dzie-dzie..." Bijna als een cicade of een naaimachine.
Geluid
De zang is zeer kenmerkend en opvallend. Het is een insectachtig hoog klinkend en zeer snel achter elkaar gezongen "Dzie-dzie-dzie-dzie-dzie-dzie..." Bijna als een cicade of een naaimachine. De roep is een wat smakkend "tjip", vaak snel achter elkaar geroepen.
14-16 cm, spanwijdte 21-24 cm
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Leefwijze
Broeden
Het nest is komvormig en bestaat bestaat uit grasstengels en bladeren. De binnenkant is bekleed met dierenharen en dun gras. Het nest wordt in dichte vegetatie gebouwd of onder in een struik; op de grond of tot 3 meter hoogte. Meestal met een 'tunneltje' voor de toegang. Nestelt alleen, soms in groepjes, en legt dan 4-6 eieren, die na 11-12 dagen uitkomen. Zo'n 14-16 dagen later vliegen de jongen uit.
Leefgebied
Broedt in een zeer uitgestrekt gebied van Centraal- en Oost-Europa tot zuidwestelijk Siberië en noordwestelijk Kazachstan. Overwintert in zuidoostelijk Afrika, globaal in Zimbabwe en omliggende landen en in Kenia. In Nederland zijn nog geen broedgevallen geconstateerd maar wel worden hier jaarlijks in mei en juni, vermoedelijk ongepaarde, zingende mannetjes waargenomen. Krekelzangers broeden in vochtige bosgebieden met veel wilgen en ondergroei: rivierbossen, bosjes langs moerassen en uitgestrekte rietlanden met bosjes.
Voedsel
Eet hoofdzakelijk insecten, maar ook spinnen, teken, miljoenpoten en kleine weekdieren. Foerageert rondkruipend door de lage vegetatie of door gras en gevallen bladeren lopend. Pikt het meeste voedsel op vanaf lage planten en vanaf de grond.
Vogeltrek
Lange-afstandstrekker, die vanaf juli en augustus in twee etappes vanuit de broedgebieden naar zuidoostelijk Afrika vliegt. Na 2-3 maanden in waarschijnlijk Ethiopië te hebben gepleisterd trekken de krekelzangers door naar zuidelijk Kenia en de landen rond Zimbabwe en Zimbabwe zelf. Vanaf eind maart-begin april begint de terugtocht naar het noorden. Ze komen dan van begin tot half mei weer aan in de broedgebieden. In deze periode duiken ze dan ook met enige regelmaat op in Nederland.
Cursus Vogels in Nederland
Verspreiding en aantal
Tegenwoordig worden ieder jaar wel enkele zingende mannetjes krekelzanger gevonden in Nederland. Vrijwel altijd vanaf medio mei tot in juni, waarna ze soms een tijdje een zangpost kunnen bezetten. Ze kunnen overal in het land opduiken op plaatsen met dichte vegetatie in vochtige gebieden.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 0-1 (in 2018-2020) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | aantal onbekend |
| Doortrekkers | aantal onbekend |
Bron: sovon.nl
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Een krekelzanger vind je bijna altijd op geluid, omdat ze zo verscholen leven. Maar als een mannetje hoger in een struik gaat zitten zingen, kan het haast niet missen. Het hypnotiserende cicade-achtige geluid uit de keel van een vogel is zeer kenmerkend en wordt vaak 's nachts voorgedragen. Dicht struikgewas in vochtig gebied biedt de beste trefkans.
In Europa
In Europa komt de krekelzanger voor in een gebied dat globaal ligt tussen Duitsland, zuidelijk Finland, het westelijke gedeelte van de Oeral en Hongarije in het zuiden.
Meer informatie
Bescherming
Deze soort geldt als wereldwijd niet bedreigd. Populaties wel afnemend.
Wat wij doen
Vogelbescherming zet zich in voor een algehele verbetering van de natuurkwaliteit in Nederland. Daar profiteren ook dwaalgasten van.
Wat kunt u doen
Verstoor geen dwaalgasten en respecteer de aanwijzingen van terreinbeheerders. Gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk kunnen belangrijk bijdragen aan een basiskwaliteit natuur in Nederland, waardoor het voor vogels aantrekkelijker wordt om in Nederland te verblijven.
Meer weten?
Vogelbescherming Optiek
Wet- en regelgeving
De krekelzanger is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn krekelzangers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de krekelzanger is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.
Algemene regels
De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:
- het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
- het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3. 1 lid 2);
- het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
- het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
- het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).
Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen op grond van de Wet natuurbescherming. De krekelzanger komt slechts in beperkte mate op doortrek in Nederland voor.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Soortendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal