Rijke Weide Vogelfonds

De laatste decennia is het aantal weidevogels schrikbarend hard achteruit gehold. Zo is het aantal grutto’s, onze Nationale Vogel en symbool voor boerenlandvogels, met ruim 60% gekelderd. Een belangrijke oorzaak ligt in het intensieve gebruik van de weilanden waarop de vogels hun nesten maken. Lage waterstand, intensieve bemesting en eiwitrijk gras zijn goed voor de melkproductie, maar niet voor de vogels. Die vinden hier geen voedsel. De kuikens hebben moeite zich door het dichte gras heen te wringen. Bovendien wordt er zó frequent gemaaid dat ze geen kans krijgen om groot te worden. Voor ze kunnen vliegen komt de maaimachine alweer langs. En de paar kuikens die aan de rondwervelende messen ontsnappen, zijn een makkelijke prooi op de kaalgeschoren biljartlakens.

Veel boeren zien met pijn in het hart hoe de vogels van hun land verdwijnen en willen daar graag iets aan doen. Alleen: het moet financieel haalbaar zijn. Want ‘weidevogelvriendelijk’ beheer kost geld. Een hogere waterstand, minder vaak maaien en gras vol bloemen en kruiden (en dus insecten) zijn goed voor de vogels. Die voelen zich thuis in deze ‘rijke weide’. Maar diezelfde rijke weide levert minder eiwit op voor de koeien, dus minder melk, dus minder inkomsten voor de boer.

Dit is waar het Rijke Weide Vogelfonds kan helpen. Financiers die de vogels een warm hart toedragen, bundelen hun krachten in dit fonds. Het fonds koopt grond op plekken die belangrijk zijn voor weidevogels. De grond wordt verpacht aan boeren. Die moeten maximaal rekening houden met de vogels op het land. Om te zorgen dat de boeren nog steeds een gezond bedrijf kunnen voeren, houdt het fonds de pachtprijs van de grond relatief laag. Het financieel rendement voor de financiers is dus ook zeer beperkt; zij doen dit puur vanuit hun liefde voor de vogels en de gebieden waarin de vogels leven.

Vogelbescherming neemt zelf niet deel in het fonds, maar heeft een adviserende rol. We adviseren over geschikte gebieden om grond te verwerven en over het beheer van die grond. Een medewerker van Vogelbescherming wordt door het fonds ingeleend om belangstellenden in verbinding te stellen met het bestuur van de Stichting Rijke Weide Vogelfonds, die het fonds beheert.

Eind 2017 deed het fonds een eerste aankoop in de Groningse Onnerpolder. Hier hebben de plaatselijke boeren samen met het Groninger Landschap gezorgd voor een prachtig weidevogelgebied. Dankzij het fonds konden ook de laatste 20 hectaren worden veiliggesteld.

Nog voordat het fonds bestond, vond Vogelbescherming een particuliere investeerder bereid om 20 hectaren te verwerven in weidevogelgebied Amstelland (bij Amstelveen). Deze grond wordt nu beheerd door een lokale stichting, in nauwe samenwerking met de lokale weidevogelboeren.

In maart 2019 volgde een nieuwe aankoop: ca. 27 hectaren bij het dorp Gaastmeer in Zuidwest-Friesland. Hier hebben lokale boeren en andere betrokkenen een weidevogelgebied van formaat gecreëerd: Skriezekrite Idzegea (Gruttokring Idzega). Eind 2018 kwam grond te koop in de Grutte Polder, één van de allermooiste stukjes van het gebied. De doelstelling van het Rijke Weide Vogelfonds viel in goede aarde bij de boeren die de grond verkochten. Zij hebben zich jarenlang met hart en ziel ingezet voor de vogels, en onder het fonds wordt hun goede werk straks voortgezet.