Boekentip: De zwarte specht

Zwarte spechten leven in bossen. Het type bos maakt niet zoveel uit, als er maar dikke bomen zijn waar ze een hol in kunnen hakken. Dat hakken doen ze graag en hoog; om een zwarte specht te vinden moet je in het bos je hoofd in je nek gooien en in een boom zoeken naar een ovaal gat van zo’n acht bij twaalf centimeter op minimaal vijf tot wel dertig meter hoog.

Ze houden zo van hakken dat ze liefst elk jaar een nieuw hol maken, door acht- tot twaalfduizend keer met hun snavel tegen een boomstam te rammen met hun krachtige snavel. Dat is fijn voor bosgenoten zoals boommarter, bosuil, kauw en holenduif die maar wat graag gebruik maken van het oude hol om in te broeden of slapen. Zwarte spechten hakken, hameren en roffelen, en ze lachen, een metalig wawawawa. Dat doen ze vooral in de nawinter en het voorjaar en is een baltsgeluid. Zoek op jacht naar een zwarte specht vooral naar het geluid van een zware, harde roffel. Ook verraadt een luid pruuu-pruuu-pruuu dikwijls hun aanwezigheid, terwijl ze door hun territorium vliegen.

Koos Dijksterhuis herinnert zich de opwinding toen hij als adolescent zijn eerste zwarte specht zag nog goed en heeft de vogel in zijn hart gesloten. Om de geheimen van de soort te ontrafelen spit hij niet alleen de literatuur door, hij gaat ook het bos in en is erbij als een zwarte specht wordt ontleed – hij kijkt letterlijk in zijn binnenste. Het levert een vlot geschreven boek op vol persoonlijke waarnemingen en weetjes. Zwarte spechten zijn bijvoorbeeld monogaam en trouw, maar zijn geen kleffe stelletjes en stellen hun eenzaamheid op prijs. En hoe voorkomt een specht nou écht dat hij hoofdpijn krijgt?

Meerdere malen gaat Koos met vogelonderzoeker, zwarte spechtenkenner en onbevreesd bomenklimmer Willem van Manen op pad. Met stijgijzers, mistnest, lokvogel en een soort raketwerper die geluid maakt trekken ze diep het bos in om onderzoek te doen naar zwarte spechten. Het doel is er een paar te vangen en een zendertje om te binden om zo meer te weten te komen over de leefwijze van de zwarte specht. En passant krijgt de lezer een levendige beschrijving van die tochten, waarbij Koos oog heeft voor alles in zijn omgeving, van echtparen in identieke windjassen op identieke fietsen tot oranje koraalzwammetjes en holsteelboleten. Maar lukt het om een zwarte specht in het net te krijgen?