Sperwer

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Kekkerende geluiden op de broedplaats; ook hoge, schrille roep.

• Roep
• Alarm bij nest
• Bedelroep uitgevlogen jongen
• Roep bij nest

Broeden

Territoriaal. Heeft baltsvlucht hoog in de lucht. Bouwt jaarlijks een nest , waardoor in lang bezette territoria veel oude nesten zijn. Nest vaak dicht tegen de stam in dicht bos. Soms in struiken. Broedt van eind april-juni, jongen vliegen meestal in juni uit. Broedduur 32-34 dagen per ei, begint met broeden na leggen eerste ei. Eén legsel, meestal 3-4 jongen. Vliegvlug na 26-30 dagen, worden nog 3-4 weken gevoerd.

Leefgebied

Broedt in bossen, soms tuinen en parken, meestal in een dicht, jong bos met naaldbomen (fijnspar, lariks), het liefst in halfopen landschappen. Soms ook in de stad of in tuinen, in open boerenland in windsingels, bosjes en op erven. Buiten de broedtijd vaak in open land, vooral de vrouwtjes. Mannetjes jagen meer in bos. Jaagt soms ver van het nest.

Voedsel

Vooral kleine zangvogels als mezen, mussen en vinken, maar de grotere vrouwtjes ook grotere als lijsters en spreeuwen. Soms vogels ter grootte van een Turkse tortel en in open gebieden steltlopers als tureluurs. Jongen komen uit in de piektijd van het uitvliegen van het stapelvoedsel, mezen. Jaagt vaak in dicht bos, waarbij de sperwer van zitplaats naar zitplaats verhuist, onderwijl goed luisterend en kijkend naar geschikte prooi. Vaak vanuit hinderlagen in tuinen, soms ook van grote hoogte schroevend.

Vogeltrek

Nederlandse broedvogels voornamelijk standvogel. Groot deel van broedgebied in Fenno-Scandinavië en Noord-Rusland wordt 's winters verlaten, trekken naar West- en Zuidwest-Europa, ook wel Noord-Afrika. Trek van augustus tot in november, terugtrek vooral in maart en april. Trekt over breed front, met wat stuwing langs kustlijnen. Dagtrekker, trekt liefst bij wind mee en thermiek, maar is daarvan niet afhankelijk.

Aantallen in Nederland

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Eigenlijk overal te zien, maar vooral in halfopen landschap met veel kleine vogels. Vaak alleen maar in vlucht; leeft verborgen en is vrij schuw. Soms mooi in de tuin te zien vanuit huis, vooral als er een voertafel is.

In Europa

Sperwers komen in geheel Europa voor, behalve in de echt boomloze gebieden. Vooral in halfopen gebieden met een afwisseling van dorpen, landbouwgebied en bos.

Meer informatie

• BirdLife International

Wat wij doen

Vogelbescherming streeft naar natuurlijkere inrichting en beheer van tuinen, parken en bossen; dit is goed voor zangvogels (prooidieren). Ook is zij voorstander van meer natuurvriendelijke landbouw, met meer voedsel voor overwinterende zangvogels van het boerenland. Verder probeert zij door middel van een Gedragscode Bosbeheer te voorkomen dat er in de broedtijd nesten worden verstoord.

Wat kunt u doen

Door het bijvoeren van kleine zangvogels op voedertafels worden indirect ook de sperwers bijgevoerd. Duurzamer is een natuurvriendelijke inrichting en onderhoud van tuin en park. Maatregelen die de zangvogelrijkdom van boerenland vergroten, zowel in de zomer als in de winter, zijn ook goed voor sperwers. Hierbij valt te denken aan het laten liggen en niet direct onderploegen van oogstresten, het creëren van vogelakkers, het behoud van heggen en bosjes e.d. Bosbeheerders kunnen helpen door te zorgen voor dichte percelen naaldbos (geschikt als broedgebied), het bevorderen van zangvogelrijkdom (creëren van rijke structuur van het bos, zowel verticaal als horizontaal) en door niet te werken in het bos in de broedtijd (naleven gedragscode).

Meer weten?

• Sovon Vogelonderzoek Nederland
• Werkgroep Roofvogels Nederland

Actuele berichten

• 5 roofvogels van Nederland en wat je (mogelijk) nog niet wist
• Na de sperwer nu de ijsvogel als doel
• Vogels en vlinders in overvloed
• Hobby?

Downloads

• Stadsvogelbalans 2009 (pdf, 4.36 Mb)

Algemene regels

De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:

• het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
• het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3.1 lid 2);
• het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
• het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
• het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).

Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).

Bijzondere regels

De Wet natuurbescherming biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van sperwers zijn het gehele jaar beschermd.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Soortendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)