Roodmus
Common Rosefinch, Erythrina erythrina - Vinken (Fringillidae)
Rode lijst
De mannetjes van deze in Nederland zeldzame broedvogel zijn zeer fraai om te zien. Ze zijn fel rood gekleurd en hebben een kenmerkende zang. Onvolwassen mannetjes zingen ook, maar zijn net zoals vrouwelijke vogels bruinig. Roodmussen kom je in Nederland vooral tegen aan de kust en hoor je vaak eerder dan dat je ze ziet. Zodra er gebroed wordt en het mannetje stopt met zingen, lijken de vogels verdwenen.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Een stevige vogel met postuur van een goudvink en een korte, dikke, grijze snavel. Bij volwassen mannelijke vogels zijn de kop, borst en stuit roodgekleurd met een lichte buik. Vrouwelijke en onvolwassen vogels zijn weinig kenmerkend: ze hebben geen rood in het verenkleed en zijn olijfbruin tot grijsbruin gekleurd. Jonge vogels hebben twee beige vleugelstrepen en iets meer zwart in de vleugel. Ze hebben kenmerkend, nagenoeg ongetekend "gezicht".
Geluid
Opvallende zang, met name vanwege de Engelstalige ezelsbrug "pleased to meet you". Roep herinnerend aan groenling of sijs, een stijgend "tjuuiiehh", maar heser.
13,5-15 cm
Vogelbescherming-optiek en andere topmerken
Leefwijze
Broeden
Broedt vanaf (eind) mei tot augustus, is een van de laatste soorten die aankomt in zijn broedgebied. Mannetje heeft klein territorium en zoekt voedsel hier vaak buiten, tot 3 km ver. Heeft door de korte periode tijd voor één legsel met 4-6 eieren. Broedduur 11-14 dagen. Vrouwtje maakt een goed verborgen slordig nestje meestal zo rond 1-2 meter van de grond in struiken. Na 10-13 dagen zijn de jongen vliegvlug. Verlaten het nest voor ze kunnen vliegen. Worden dan nog 2 weken gevoerd.
Leefgebied
Broedt voornamelijk in open gebied met her en der bomen en struiken, geregeld ook op vochtige plaatsen. In Nederland vooral te vinden in duinen, en af en toe ook in moerasgebieden met veel wilgen.
Voedsel
Foerageert vooral op de grond en is soms in gemengde groepen met andere vinkachtigen te vinden. Eet vooral zaden (onder meer van koolzaad).
Vogeltrek
In Nederland onopvallende doortrek, omdat de Europese populatie zuid-oostelijk wegtrekt richting Oezbekistan en Turkmenistan. Roodmussen overwinteren bijna allemaal in India en Zuidoost-Azië. De soort trekt voornamelijk 's nachts maar in het voorjaar ook wel overdag, zowel alleen als in kleine groepjes en in gebieden waar hij veel voorkomt soms wel in grote groepen tot 200 vogels. De volwassen vogels vertrekken eerder dan de jongen.
Verspreiding en aantal
uiterst schaarse broedvogel | wegtrekkend | doortrekker in uiterst klein aantal
Sinds het eerste broedgeval in Nederland in 1987 heeft de roodmus zich uitgebreid en zich definitief gevestigd in Nederland. Na een piek in de jaren negentig zijn de aantallen weer afgenomen. Nu een zeldzame broedvogel van de Waddeneilanden en de Hollandse kust.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 10-20 (in 2018-2020) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | aantal onbekend |
| Doortrekkers | 1-100 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Waddeneilanden eind mei; later dan juni is de soort zeer moeilijk te vinden doordat hij niet meer zingt.
In Europa
De roodmus komt van Scandinavië en Centraal-Europa oostwaarts tot en met Rusland voor.
Meer informatie
Bescherming
In Europa namen de aantallen roodmus toe en breidde de soort zich in westelijke richting uit. Die opmars kwam tot stilstand, de soort neemt weer af. In Nederland broeden enkele paren en de vogel staat op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels.
Rode Lijsten bevatten soorten die bedreigd worden of kwetsbaar zijn. Rode Lijsten hebben geen officiële juridische status, maar hebben in de praktijk wel een belangrijke signaleringfunctie. Voor deze soorten geldt een hogere prioriteit bij het nemen van actieve beschermingsmaatregelen, bijvoorbeeld door hun leefgebieden te verbeteren. Download hier het Basisrapport voor de Rode Lijst Vogels volgens Nederlandse en IUCN–criteria.
Wat wij doen
Geen speciale maatregelen.
Wat kunt u doen
Roodmussen profiteren van struwelen in de nabijheid van gunstige voedselsituaties (plaatsen met veel kruiden en zaden).
Meer weten?
Actuele berichten
Wet- en regelgeving
De roodmus is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn roodmussen beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de roodmus is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.
Algemene regels
De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:
- het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
- het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3.1 lid 2);
- het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
- het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
- het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).
Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen op grond van de Wet natuurbescherming. De soort komt slechts in beperkte mate in Nederland voor.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Soortendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal