Poelruiter
Marsh Sandpiper, Tringa stagnatilis - Strandlopers (Scolopacidae)
In ons land is de poelruiter een zeldzame maar regelmatige verschijning die jaarlijks wordt gezien op kleine plasjes met slikranden, zowel langs de kust als in het binnenland. De laatste jaren worden er steeds meer poelruiters in ons land gezien. De poelruiter lijkt op de groenpootruiter, maar staat hoger op de poten, is kleiner en heeft een dunnere, niet opgewipte snavel. Het is een sierlijke steltloper die vooral in april/mei en juli/augustus gezien kan worden.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Slanke ruiter met opvallend lange poten en een zeer dunne priemsnavel. In het voorjaar (adulte vogels) overwegend zilvergrijze bovendelen met zwarte vlekken, en fijne streping op de borst die overgaat in pijlvormige vlekken en bandering. In najaar opvallend bleek voorkomen (adult) door wit gezicht contrasterend met grijs petje; juveniele vogels hebben ook een petje, maar ook een lichte wenkbrauwstreep en iets donkerdere, rossig getinte oorstreek.
Geluid
Roep lijkt op groenpootruiter, maar sneller en hoger "tjoe-joe-joe". Zang nauwelijks te horen in Nederland, een melodieus "k-LIE-uuu-d-LIE-uu-d-LIE-uu" en schelle, kwetterende versnellende reeks "kjiep-kjiep-kjip-ipipipip".
22-26 cm, spanwijdte 55-59 cm
Vogelbescherming-optiek en andere topmerken
Leefwijze
Broeden
Broedt vanaf eind april - begin juni. Heeft één nest met 3-5 eieren, meestal 4. Deelt broedhabitat vaak met moerassterns, tureluur, kievit en grutto. Ondiep nest op een verhoging in korte vegetatie nabij water. Het is onbekend hoe lang er gebroed en gezorgd wordt voordat de eieren uitkomen, resp. jongen uitvliegen.
Leefgebied
Komt tijdens trektijd voor in ondiepe plasdras gebieden, ondergelopen bollenvelden, zoutpannen (in Zuid-Europa), langs oevers van rivieren en soms in getijdengebied. Broedt in grassige veengebieden, schaars begroeide weides en steppes en hoogvenen.
Voedsel
Voedsel bestaat uit spinnen en kleine vlokreeftjes en andere insecten die van het wateroppervlak worden gepikt. Foerageert beheerst en standvastig, rustiger dan groenpootruiter.
Vogeltrek
Trekt vanaf juli vaak in lange stukken in een breed front over China, Kazachstan en het Midden-Oosten, en maakt weinig tussenstops. Overwintert in veel landen aan de Indische Oceaan, bijna geheel sub-Sahara Afrika en verspreid op veel plekken in Zuidoost-Azië. Terugtrek begint eind maart, maar vogels die (nog) niet broeden blijven geregeld in het winterkwartier.
Verspreiding en aantal
doortrekker in uiterst klein aantal
Stijgend aantal waarnemingen in Nederland.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 0 (in 2020) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | aantal onbekend |
| Doortrekkers | 1-100 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Kan overal in Nederland opduiken, van april t/m augustus. Lauwersmeer is een goede plek.
In Europa
Broedvogel van Oost-Europa. Broedt in Moldavië en Oost-Oekraïne, en schaars in Baltische staten, Polen en Wit-Rusland.
Meer informatie
Bescherming
De internationale populatie lijkt enigszins achteruit te gaan, maar gezien het stijgende aantal gevallen in Nederland en (West-)Europa zijn westelijke populaties in ieder geval redelijk stabiel.
Wet- en regelgeving
De poelruiter is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn poelruiters beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de poelruiter is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.
Algemene regels
De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:
- het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
- het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3.1 lid 2);
- het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
- het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
- het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).
Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen op grond van de Wet natuurbescherming. De soort komt slechts in beperkte mate op doortrek in Nederland voor.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Soortendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal