Little Egret, Egretta garzetta - Reigers (Ardeidae)
Rode lijst
De kleine zilverreiger is een bewoner van lagunes, moerassen en andere gebieden met ondiep zoet of zout water. In Nederland is de kleine zilverreiger zeldzamer dan zijn verwant - de grote zilverreiger - en heb je in Zeeland en op de Wadden de grootste kans om er een tegen te komen.
Opvallende witte reiger die het best te onderscheiden is van de grote zilverreiger door de gele tenen, het veel kleinere formaat en de kortere nek. Doorgaans heeft de kleine zilverreiger een zwarte snavel en de grote een gele, maar dit hoeft niet altijd zo te zijn.
Roept niet vaak, maar als hij roept een reigerachtig "wah-ah-ah", of meer krijsend "wrèèè".
55-65 cm, spanwijdte 88-106 cm
Broedt in mei-juni. Heeft één legsel per jaar met meestal 3-5 eieren. Broedduur 21-25 dagen. Nest van takken wordt in struiken/bomen gebouwd, maar ook wel op de grond of in het riet. Broedt in klein aantal in de Zeeuwse delta, op de Waddeneilanden en in de Oostvaardersplassen, bij voorkeur in kolonies. Bij kleine aantallen kan de soort ook broeden in kolonies van grote zilverreigers, blauwe reigers, lepelaars of grote meeuwen. Beide ouders zitten op de eieren. Jongen zijn na 40-45 dagen vliegvlug, maar kunnen al na 30 dagen het nest verlaten. De jongen bedelen nog bij de ouders om voedsel na het verlaten van het nest.
Broedt langs ondiepe zoete wateren omgeven door zachthout-ooibos (wilgen, elzen, zwarte populieren en andere boomsoorten). Zoekt voedsel in ondiep zoet water, in moerassen, in slootjes maar ook in geulen en prielen in kwelders en op wadden.
Voornamelijk kleine vissen - stekelbaarsjes zijn favoriet - maar ook amfibieën en waterinsecten; aan de kust vormen garnalen en kleine kreeftjes ook onderdeel uit van het menu. Heeft een kenmerkende drukke manier van foerageren, waarbij hij heen en weer rent om prooien te vangen.
Is een dagtrekker, vaak in kleine groepen. In milde winters blijven veel kleine zilverreigers in Zuid-Europa en soms zelfs in Nederland, in strengere winters vliegen ze nagenoeg allemaal naar Afrika, variërend van Noord-Afrika tot Senegal, Kameroen en zelfs Kenia. Keert terug in maart-april. De landelijke aantallen pieken tussen augustus en oktober.
zeer schaarse broedvogel | gedeeltelijk wegtrekkend | doortrekker en wintergast in klein aantal
Het aantal kleine zilverreigers is toegenomen; in de jaren '80/'90 van de vorige eeuw broedde deze vogel niet of nauwelijks in ons land. Na een piek in 2008-2009 is het aantal teruggelopen. Het lijkt zich te stabiliseren, maar is erg onderhevig aan fluctuatie; gevoelig voor strenge winters.
Aantal broedparen | 65-75 (in 2022) |
Geschat maximum aantal overwinteraars | 370-560 (in 2016-2021) |
Doortrekkers | 600-830, sep (in 2016-2021) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Vooral in de Delta te zien. Broedt ook op de meeste Waddeneilanden.
Kleine zilverreigers komen vooral voor in Zuid-Europa; in Nederland wordt de noordgrens van het verspreidingsgebied bereikt. Overal in het verspreidingsgebied is een uitbreiding van de verspreiding in noordelijke richting waargenomen.
De toekomst van de kleine zilverreiger lijkt rooskleurig. De aantallen in West-Europa zijn toegenomen door klimaateffecten en beschermingsmaatregelen.
Er broeden weinig kleine zilverreigers in Nederland en ze broeden op een beperkt aantal plekken. De kleine zilverreiger staat daarom op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels. In de categorie Gevoelig. Rode Lijsten bevatten soorten die bedreigd worden of kwetsbaar zijn. Rode Lijsten hebben geen officiële juridische status, maar hebben in de praktijk wel een belangrijke signaleringfunctie. Voor deze soorten geldt een hogere prioriteit bij het nemen van actieve beschermingsmaatregelen, bijvoorbeeld door hun leefgebieden te verbeteren. Download het Basisrapport voor de Rode Lijst Vogels volgens Nederlandse en IUCN–criteria.
Vogelbescherming zet zich in voor de natte natuur in Nederland. Door het steunen van projecten voor nieuwe natuur zoals de klimaatbuffers en door bijvoorbeeld het WetlandWachten-netwerken. Vrijwillige WetlandWachten houden een oogje in het zeil in voor vogels belangrijke natte natuurgebieden van Nederland. Zij adviseren bijvoorbeeld beheerders.
Natuurbeheerders en overheden hebben vooral de taak de rust rondom de kolonies te waarborgen. Natuurlijk waterpeilbeheer en een goede waterkwaliteit zijn daarnaast voorwaarden voor een rijk aanbod aan voedsel voor de kleine zilverreiger gedurende het hele jaar. In de buurt van kolonies moeten foerageergebieden aanwezig zijn voor deze soort, in de vorm van ondiepe wetlands (zowel zout als zoet).
De kleine zilverreiger is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn kleine zilverreigers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de kleine zilverreiger is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.
De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:
Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).
Verschillende foerageergebieden van de kleine zilverreiger zijn aangewezen en beschermd als Natura 2000-gebied op grond van hoofdstuk 2 van de Wet natuurbescherming. Het gaat om Grevelingen, Haringvliet, Oosterschelde, Oostvaardersplassen, Veerse Meer, Voornes Duin, Westerschelde & Saeftinghe en Zwin & Kievittepolder. Voor deze gebieden gelden strenge regels voor alle plannen, projecten en andere handelingen die mogelijk significante negatieve effecten hebben op de natuurwaarden waarvoor het gebied is aangewezen. De betreffende gebieden zijn te vinden in onderstaande database van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal