Flitsende kleine zilverreiger

…waarneming van een kleine zilverreiger staat me nog helder voor ogen. Tijdens een vakantie in Zeeland togen we – na een tip van de boswachter – begin augustus 1976 naar het Dijkwater, een binnendijks krekengebied op Schouwen-Duiveland. Ondanks de grote afstand waren de gele tenen tijdens het jagen goed zichtbaar. Wat een schit-te-ren-de vogel!

De kleine zilverreiger vestigde zich midden jaren ’90 van de vorige eeuw in Nederland. Het aantal broedparen bleef laag. De Vogelatlas (Sovon, 2018) schat de populatie op 35-76 paar, voornamelijk voorkomend in de Zeeuwse Delta.

Kleine zilverreigers zijn het talrijkst van augustus tot oktober, als ook zuidelijker broedparen en hun nakomelingen ons land benutten als foerageergebied. De hoogste aantallen komen in de zoute en brakke intergetijdegebieden voor. Bij hoogwater staan de vogels te rusten of zijn binnendijks te vinden. Met afnemend tij vliegen ze de wad- of slikplaten op om visjes, garnalen e.d. te vangen.

Maar, direct na de broedtijd valt deze ‘dame’ ook wel in het binnenland te bewonderen, onder andere langs de Grote rivieren. Als je geluk hebt foerageert er eentje in een strang (nevengeul), vlakbij de winterdijk. Dan kun je hun vistechnieken goed bekijken. Langzaam stap-voor-stap wadend, waarbij de tenen tot boven het wateroppervlak worden opgehaald. Rennend en flitsend happend naar een (school) vis(jes). Of, in ultra slow motion met één vooruitgestoken poot het wateroppervlak in trilling brengend en de nek horizontaal in de katapultstand. In tegenstelling tot grote zilverreigers zie je ze eigenlijk niet op land naar eten zoeken.

Op enkele kilometers van mijn woonplaats ligt een uiterwaard die door verschillende vogelsoorten als slaapplaats wordt benut. Ik heb het geluk dat ook kleine zilverreigers er in de nazomer en herfst gebruik van maken. In dode bomen die in het water staan, vinden ze er met hun grote naamgenoten een veilige slaapplek. Altijd fijn om daar in de avondschemering op gepaste afstand naar te kijken.

Hier is niet het getij, maar het daglicht de motor achter hun activiteitenritme. Sommige exemplaren vliegen strak aan en landen direct in de boom van hun keuze. Andere exemplaren komen van behoorlijke hoogte en duikelen spectaculair kantelend naar beneden. Het is overigens opvallend hoe onopvallend witte vogels tegen een grijze avondlucht zijn. De kleine zilverreigers overnachten doorgaans ‘lager in de bomen’ dan de grote zilverreigers. Na de landing slaan alle vogels aan het poetsen; vaak valt daarbij de nodige interactie te zien. Een slaapplaatstelling is nooit saai.

In de loop van de herfst nemen gewoonlijk de aantallen kleine zilverreigers in het binnenland weer af. Begin oktober was ik ruim na zonsondergang in mijn nopjes met 8 kleine en 18 grote zilverreigers op de slaapplaats. Ik stond op het punt om mijn spullen in te pakken toen 7 kleine zilverreigers opvlogen en al hoogte winnend een rondvlucht boven mijn hoofd maakten. Met de kijker kon ik ze nog maar net blijven volgen. Op kousenvoeten vlogen deze ‘dames met gouden pantoffeltjes’ strak naar het zuidwesten, naar het zich liet aanzien de Zeeuwse Delta tegemoet.