Blauwe kiekendief

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Kekkerende geluiden in de broedtijd, ook fluitende, hoge roepen.

• Roep in winter
• Alarmerend vrouwtje in broedtijd

Broeden

Man heeft opvallende baltsvlucht hoog in de lucht. Territoriaal, maar paren kunnen dicht bij elkaar broeden. Jaagt ver van het nest. Man kan meerdere vrouwtjes met nesten hebben; meestal 2-3. Broedt op de grond, in hoge heide, in droog rietland, tussen lage wilgen, in graanvelden. Eén legsel met 3-6, soms 7 eieren. Broedtijd april-juni. Broedduur 29-39 dagen, begint na het eerste ei. Jongen vliegen uit na 32-42 dagen en worden daarna nog weken gevoerd.

Leefgebied

Broedt in duinvalleien met struweel, in rietvelden op vochtige bodem en in graanvelden. Vroeger ook in vochtige heidevelden. Jaagt in duinvalleien, kwelders, grazige ruigten, cultuurgraslanden, akkerbouwgebieden en jonge bosaanplantingen. 's Winters ook veel in weilanden. Jaagt vaak ver van het nest.

Voedsel

Jaagt laag en vaak snel boven de grond op kiekendievenmanier: flappend, glijdend af en toe draaiend of kort biddend. Leeft van kleine zoogdieren (vooral woelmuizen, ook jonge konijnen), maar ook van zangvogels en jongen van grotere vogels (steltlopers, hoenders).

Vogeltrek

Broedgebieden in Fenno-Scandinavië en Noord-Rusland worden geheel verlaten. Trekt over een breed front naar West- en Zuid-Europa, deels ook Noord-Afrika. Doortrek in Nederland van eind augustus tot in november, overwintert hier ook. Terugtrek van maart tot in mei.

Aantallen in Nederland

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

In de winter vooral in Laag-Nederland, in gebieden met veel ruigte en riet. Ook wel in duinen, op heide en in hoogveengebieden. In de broedtijd vooral in de duinen op Texel en in Noord-Groningen.

In Europa

Broedt in vrijwel het gehele Euraziatische laaglandgebied, maar is op veel plekken schaars of zeldzaam. Het grootste deel van de Europese populatie broedt in Frankrijk, Finland en Zweden.

Meer informatie

• BirdLife International

Wat wij doen

De blauwe kiekendief is één van de soorten van het Actieplan Bedreigde Vogels van Vogelbescherming. Samen met Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels heeft Vogelbescherming muizen- en vogelrijke akkers ingericht, vooral in het Waddengebied.

Wat kun jij doen

Gebaat bij extensieve begrazing in duinen en moerasgebieden, dit is beter voor de stand van woelmuizen. Cruciaal is het agrarisch gebruik van het landschap. Gebruik van zomergranen en laten staan van stoppelvelden zijn effectieve middelen om zangvogels en muizen aan te trekken. Verstoring kan voorkomen worden door toezicht en door zonering van recreatie. Tegengaan van successie van open landschappen door toelaten van natuurlijke dynamiek is op lange termijn een belangrijk beschermingsmiddel. Internationale aanpak van bescherming is gewenst, omdat onze broedvogels deel uit maken van een grotere populatie in het Noordwest-Europese laagland.

Meer weten?

• Sovon Vogelonderzoek Nederland

Actuele berichten

• Nu te zien: de blauwe kiekendief
• Blauwe kiekendief sterft uit als broedvogel
• Bescherm de blauwe kiekendief
• Het raadsel van de blauwe kiekendief en de velduil

Downloads

• Actieplan Bedreigde Vogels (pdf, 1.95 Mb)
• Beschermingsplan moerasvogels 2000-2004 (pdf, 1.23 Mb)
• Beschermingsplan voor de blauwe kiekendief (pdf, 15.04 Mb)
• Lange termijn populatiedynamiek van de Blauwe Kiekendief op de Wadden (pdf, 748 Kb)
• Verslag Themadag Blauwe kiekendief en Velduil (pdf, 102 Kb)
• Vogelakkers - Het effect op de biodiversiteit en de landbouwkundige inpasbaarheid (samenvatting) (pdf, 1.98 Mb)

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

• vogels opzettelijk te doden of vangen;
• nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
• eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
• vogels opzettelijk te storen;
• vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

• de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
• de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
• de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
• het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van blauwe kiekendieven zijn niet standaard het gehele jaar beschermd. In sommige provincies kunnen de nesten wel jaarrond bescherming genieten als zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden dat rechtvaardigen.

Verschillende natuurgebieden die door blauwe kiekendieven worden gebruikt als broedgebied en foerageergebied zijn aangewezen en beschermd als Natura 2000-gebied. Het gaat onder andere om de Duinen van Terschelling, Oostvaardersplassen en Waddenzee. Voor deze gebieden gelden strenge regels voor alle activiteiten die mogelijk negatieve gevolgen kunnen hebben op de natuurwaarden waarvoor het gebied is aangewezen. De betreffende gebieden zijn te vinden in een database van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Informatiepunt Leefomgeving