Navigatie overslaan
Grijze wouw / Elwin van der Kolk

Grijze wouw

Black-winged Kite, Elanus caeruleus - Havikachtigen (Accipitridae)

De grijze wouw is een soort die vanuit Afrika en het Iberisch schiereiland in hoog tempo oprukt naar het noorden. Jaarlijks worden nu meerdere exemplaren van deze sierlijke roofvogel met de koraalrode ogen gezien in Nederland.

Grijze wouw / Agami

Herkenning

Vrijwel niet met andere soorten te verwarren. Ongeveer zo groot als een torenvalk, maar oogt groter. Bidt ook als een torenvalk en zweeft als een kiekendief met omhooggehouden vleugels. Grijze wouw heeft een blauwgrijs verenkleed met opvallende zwarte schouders. Kop en onderzijde zijn wit tot zilvergrijs, waarbij de zwarte vleugelpunten zeer opvallend zijn. Ogen zijn koraalrood en worden omgeven door een zwart masker, waardoor de vogel een wat bozige aanblik heeft. Bij jonge vogels zijn de bovendelen wat donkerder grijs, met lichte veerranden. Bovenborst is vaak wat rossig en de kruin bruinachtig. Ogen zijn bij jonge grijze wouwen meer geel dan rood.

Geluid

Nogal zwijgzame soort. Meestgehoorde roep is een vrij hoge fluitoon. Daarna een lager, raspend "wèèèèk".


30-37 cm, spanwijdte 77-92 cm

Deze soort lijkt op:

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt u welke soorten u tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar u op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefenen?

Meer over MijnVogelvinder

MijnVogelvinder appelvink

Leefwijze

Broeden

Maakt nest in de vork van de bovenste takken van een boom. Het is een schotelachtig platform van vaak niet meer dan een halve meter. Doorgaans bouwen grijze wouwen ieder jaar een nieuw nest; ook wel op elektriciteitsmasten. Kunnen het hele jaar door broeden, afhankelijk van het prooiaanbod. Maar in Europa starten ze vooral tussen februari en april. Gemiddeld leggen ze 3-4 eieren, die na 30-35 dagen uitkomen. Na 30-40 dagen zijn de jongen vliegvlug en duurt het ongeveer 12 weken voor ze echt zelfstandig zijn. Hebben vaak meerdere legsels per jaar, uniek onder Europese roofvogels. In Zuidwest-Frankrijk soms wel vier.

Leefgebied

De grijze wouw is vanuit Afrika opgerukt naar Zuidwest-Europa. Hij komt vooral voor op savannes, halfwoestijnen, grasland en landbouwgebieden met hier en daar bomen, of bosschages. De opkomst van de grijze wouw in Spanje en Portugal is begonnen inde uitgestrekte dehesa's. Dit zijn de savanneachtige landbouwgebieden met verspreid groeiende bomen (met name (kurk)eiken).

Voedsel

Heeft een gevarieerd dieet, waarvan het grootste deel bestaat uit kleine zoogdieren. Daarnaast eten grijze wouwen insecten, reptielen, kleine vogels en zelfs vleermuizen. Jaagt vanaf een uitkijkpost, zoals een boom, paal of draad. Bidt bij het jagen meestal net als een torenvalk en eet zijn prooi regelmatig al vliegend op; ook kleine zoogdieren. Jaagt vaak in de schemering.

Vogeltrek

Hoewel grijze wouwen normaal gesproken jaarrond in geschikt gebied verblijven, is na het broedseizoen sprake van het uitzwerven van jonge dieren. Grijze wouwen zijn ook nomadisch: ze zwerven rond tot ze plekken vinden met voldoende prooien. Vooral in april, mei en oktober worden ze buiten hun vaste broedgebieden gezien.

Cursus Vogels in Nederland

In deze gratis online vogelcursus voor beginners leert u in tien vogellessen veel vogels en hun geluiden herkennen. Van tuinvogels, bosvogels, weidevogels en watervogels tot vogels van het waddengebied. Met handige tips, filmpjes en ezelsbruggetjes om vogels te leren kijken en vooral van vogels te genieten.

Camilla Dreef & Nico de Haan

Schrijf u in

Nico de Haan en Camilla Dreef

Verspreiding en aantal

Sinds de uitbreiding van het broedgebied ten noorden van de Pyreneeën wordt de grijze wouw ook vaker in Nederland gezien. Met name sinds 2015 is het aantal waarnemingen hier explosief gestegen. Voor die tijd was het een zeer zeldzame dwaalgast. Tegenwoordig worden jaarlijks verschillende exemplaren in Nederland gezien. Verwacht wordt dat de soort binnen afzienbare tijd zelfs in Nederland gaat broeden.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Grijze wouwen kunnen inmiddels overal in Nederland opduiken, in alle maanden; met iets meer kans in het najaar. Dus blijf altijd alert op deze sierlijke zilverblauwe roofvogel met de opvallende zwarte vleugelpunten en schouders en het bozige masker.

In Europa

Vanuit Afrika heeft de grijze wouw een sterke opmars gekend in Spanje en Portugal. De soort is na de oversteek van de Pyreneeën ook aan een sterke opmars bezig in Frankrijk, waar hij inmiddels al in het noorden broedt. Dwaalgasten worden in toenemende mate in België en Nederland gezien, terwijl in het voorjaar van 2023 de eerste grijze wouw Engeland bereikte.

Meer informatie


Bescherming

Deze soort geldt als wereldwijd niet bedreigd.

Wat wij doen

Vogelbescherming zet zich in voor een algehele verbetering van de natuurkwaliteit in Nederland. Daar profiteren ook dwaalgasten van.

Wat kunt u doen

Verstoor geen dwaalgasten en respecteer de aanwijzingen van terreinbeheerders. Gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk kunnen belangrijk bijdragen aan een basiskwaliteit natuur in Nederland, waardoor het voor vogels aantrekkelijker wordt om in Nederland te verblijven.  

Meer weten?

Vogelbescherming Optiek

Ruime sortering, hoge kwaliteit in alle prijsklassen, 40 jaar expertise en persoonlijk advies in de winkel in Zeist. Ons enthousiaste en deskundige winkelteam demonstreert graag de verschillende modellen en mogelijkheden, zodat u zelf kunt vergelijken en uw keuze op uw gemak kunt maken. Én u steunt het werk van Vogelbescherming.

Bekijk Vogelbescherming Optiek

Wet- en regelgeving

De grijze wouw is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn grijze wouwen beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de grijze wouw s in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.

Algemene regels

De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:

  • het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
  • het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3. 1 lid 2);
  • het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
  • het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
  • het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).

Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).

Bijzondere regels

Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen op grond van de Wet natuurbescherming. De grijze wouw komt slechts in beperkte mate op doortrek in Nederland voor.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal