Grutto / Agami
Juridische status Rode Lijst van Nederlandse Broedvogels
Internationale regelgeving verplicht Nederland om bijzondere aandacht te besteden aan soorten die met uitsterven worden bedreigd of kwetsbaar zijn. Deze verplichting vloeit onder andere voort uit het Verdrag van Bern inzake het behoud van wilde dieren en planten en hun natuurlijke leefmilieu in Europa. Ook de Vogelrichtlijn vereist dat Nederland onderzoek en werkzaamheden bevordert voor de bescherming van de populaties van natuurlijk in het wild levende vogelsoorten, onder meer door het opstellen van een nationale lijst van soorten die uit Nederland dreigen te verdwijnen.
Tegen die achtergrond heeft de Nederlandse overheid nationale lijsten vastgesteld van soorten die dreigen te verdwijnen uit Nederland en kwetsbare soorten (Besluit Rode Lijsten flora en fauna). Er is een apart Rode Lijst van bedreigde Nederlandse broedvogels. De huidige Rode Lijst is in 2017 vastgesteld door het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Op deze Rode Lijst staan 87 Nederlandse broedvogels. Deze lijst is gebaseerd op het ‘ Basisrapport Rode Lijst Vogels 2016’ dat is opgesteld door Sovon Vogelonderzoek Nederland aan de hand van strikt wetenschappelijke, ecologische criteria.
Geen juridische status, maar signaleringsfunctie
Rode Lijsten hebben geen juridische status, maar hebben in de praktijk wel een belangrijke signaleringsfunctie. Overheden en natuurbeheerders worden verondersteld met de soorten op de lijst rekening te houden. Voor deze soorten geldt een hogere prioriteit bij het nemen van actieve beschermingsmaatregelen, bijvoorbeeld door hun leefgebieden te verbeteren. De Wet natuurbescherming vereist van provincies dat zij de nodige maatregelen nemen voor het behoud en herstel van soorten die op de Rode Lijst staan (artikel 1.12).
Belangrijke rol bij uitzonderingen op verboden handelingen
De Rode Lijst van Nederlandse Broedvogels speelt tevens een rol bij het maken van uitzonderingen op de verboden handelingen die gelden voor beschermde soorten, waartoe alle inheemse vogels worden gerekend. Voor het maken van dergelijke uitzonderingen geldt namelijk de voorwaarde dat het niet mag leiden tot een verslechtering van de staat van instandhouding van de betreffende vogelsoort. Dat kan betekenen dat een uitzondering op de verboden voor een bedreigde soort minder makkelijk kan worden gemaakt of dat er meer mitigerende of compenserende maatregelen moeten worden getroffen om de effecten daarvan te beperken of herstellen.
