Green en purple cochoa op Doi Inthanon

Thailand is gezegend met een rijk palet aan vogelbiotopen. Het land strekt zich dan ook uit over 1.650 kilometer van noord naar zuid. Van gematigde bergbossen in het noorden tot tropisch laaglandoerwoud in het zuiden. Daartussen liggen moerassen, meren, zoutpannen, mangroves, eilanden en zelfs droog laaglandbos. Zelfs de landbouwgronden zijn hier verrassend vogelrijk — een wereld van verschil met de monoculturen van West-Europa.

Alleen al de Thaise standvogels doen je versteld staan. Trogons, ijsvogels, bijeneters, honingzuigers en natuurlijk pitta’s — je weet soms niet waar je moet kijken. In onze winter komt Thailand helemaal tot leven. De mix van lokale soorten én overwinteraars uit Noord-Eurazië maakt het een onweerstaanbare bestemming. Bijna duizend vogelsoorten zijn er ooit waargenomen — duizelingwekkend.

De eerste twee maanden van mijn zeven maanden durende wereldreis alweer enige tijd geleden — net nadat ik mijn eerste huis had gekocht— begonnen dan ook hier. Aan het eind van de winter, zodat ik nog kans had op overwinterende soorten uit het hoge noorden. In Nederland droomde ik van zeldzame dwaalgasten als blauwstaart, goudlijster en roodkeelnachtegaal. In Thailand zitten ze gewoon. Eindelijk kon ik ze écht zien.

En dan was er nog de lepelbekstrandloper. Door z’n zeldzaamheid en bijzondere voorkomen een welhaast mythische vogel, bovenaan de wenslijst van iedere vogelaar. Thailand is één van de weinige plekken waar je nog een kans maakt. Helaas is deze vogel ernstig bedreigd, al zijn er kleine succesjes te melden in de bescherming van de lepelbekstrandloper dankzij bovenmenselijk inspanning van vogelbeschermers.

Veel van de Noord-Aziatische soorten trekken naar het bergachtige noorden. Doi Inthanon, met 2.565 meter de hoogste berg van Thailand, is dé plek. Toegankelijk, overzichtelijk én barstensvol vogels. Niet gek dus dat het ook de populairste bestemming onder vogelaars is.

Een van de grote pluspunten van deze plek is de geasfalteerde weg die vanaf de voet van de berg naar de top slingert. Onderweg doorkruis je klimaatzones alsof het niks is: van droge loofbossen in het laagland naar dicht tropisch regenwoud op de flanken tot het mistige, bijna sprookjesachtige bos op de top. En in elke zone andere soorten.

De bereikbaarheid van Doi Inthanon voelde voor mij vanzelfsprekend. Tot ik, jaren later in Colombia, de legendarische Ben King ontmoette. Avonturier pur sang, lid van The Explorers Club en auteur van enkele standaardwerken van Aziatische veldgidsen en talloze wetenschappelijke artikelen. Hij vertelde me hoe hij in de jaren ’60 ruim tweeënhalf jaar veldwerk deed in Thailand — ook op de Doi Inthanon. Waar wij nu in een uur omhoog rijden, liep hij destijds met een team dragers een week lang door ondoordringbaar oerwoud. Wat had ik daar graag bij geweest.

Tijdens mijn bezoek was er op de berg weinig betaalbare accommodatie te vinden. Een vakantiepark met dure huisjes bevond zich buiten mijn budget. Veel vogelaars wisten beter. Halverwege de berg zat het restaurant van Mr. en Mrs. Daeng — het enige eetadres in de wijde omtrek. Vraag daar vriendelijk om een slaapplek, en je kreeg toegang tot een van de twee legendarische ‘kamers’: de green cochoa en de purple cochoa.

Twee zeldzame, mysterieuze vogelsoorten, genoemd naar de iconische vogels waar vogelaars vaak dagenlang vergeefs naar zoeken. Ik sliep in allebei de kamers — puur voor het verhaal.

De ‘kamers’ bestonden overigens uit niet meer dan een plank met wat dekens, achter een muf gordijn in de opslagruimte van het restaurant. Maar wát een sfeer. Betalen mocht officieel niet — ze hadden immers geen vergunning — maar het was gebruikelijk om een bedrag achter te laten, vergelijkbaar met een nacht in een hostel. Grijs gebied, gouden plek.

Doi Inthanon werd al snel een van mijn favoriete vogelplekken ter wereld. Een van m’n meest levendige herinneringen gaat echter niet over vogels, maar over aardbeien.

Na een geslaagde ochtend op de top — met de Dark-sided Thrush en Himalayan Shortwing als hoogtepunten — reed ik tevreden terug in mijn huurauto. Net boven het restaurant stonden stalletjes met vers fruit. Ik kocht de zeer aantrekkelijk uitziende aardbeien, in een groot genoeg aantal om te delen met Mr. en Mrs. Daeng.

Mr. Daeng rende blij naar binnen om ze te wassen. Even later stonden ze op tafel. Maar wat hij ernaast zette, deed me fronsen: een schoteltje zout. Zout? Hij doopte een aardbei in het zout, sloot zijn ogen en glimlachte van geluk. Dat kon niet lekker zijn en ik vroeg om suiker. Zijn blik van afschuw vergeet ik nooit.

We probeerden elkaars versie, gingen beiden bijna over onze nek en lagen dubbel van het lachen. Daarna genoten we stilzwijgend — ieder op z’n eigen manier — van de verrukkelijke aardbeien.

Na een week intensief vogelen had ik bijna alles gezien wat op mijn wensenlijst stond. Op één na — nou ja, twee eigenlijk: de green en purple cochoa. Zeldzaam, zwijgzaam, prachtig mooi en moeilijk te vinden vanwege hun teruggetrokken en opvallend gedrag – vaak lange tijd stil zittend in de boomkruinen nabij fruitdragende bomen. Weggaan zonder ze gezien te hebben vond ik geen optie.

Ik besloot mijn laatste twee ochtenden volledig aan de cochoa’s te wijden. De beste plek: een oud bospad een paar kilometer boven het restaurant, bij een grote fruitboom die ik eerder had gezien.

De eerste ochtend was mooi, maar cochoa-loos. De tweede ochtend liep ik in de schemer opnieuw dat pad op. Af en toe floot ik een cochoa na, zonder al te veel hoop. Maar toen, een fluittoon terug. Mijn hart sloeg over. Stilletjes sloop ik naar de boom, speurend tussen de takken. En daar zat er dan toch eindelijk één. Een purple cochoa.

Wat een prachtige vogel. Missie geslaagd. Eén cochoa gezien — de andere blijft op mijn wensenlijst. Ooit!

Volgende keer: vogels kijken tussen de tijgers.