Polen verwoest met oerbos ook vogelreservaat

Het Poolse oerbos, dat onderdeel is van het gebied, is bij veel Nederlanders bekend. Het is het laatste, nog bijna  authentieke, restant van het onvoorstelbaar grote woud dat ooit heel Centraal- en West-Europa bedekte, van de Oeral tot aan de Atlantische Oceaan. Natuurliefhebbers – een op de tien bezoekers is Nederlander – komen er niet alleen voor het mythische woud of voor de laatste substantiële populatie Europese bizons, maar vooral ook voor de vogels.

Het gehele gebied, oerbos en de bossen daaromheen, is van groot ornithologisch belang. Er leven onder meer negen spechtensoorten, waaronder de zeldzame drieteenspecht en de witrugspecht. Maar ook soorten als kleine vliegenvanger, withalsvliegenvanger, dwerguil, schreeuwarend, hazelhoen en ruigpootuil.

Maar op veel plekken is het gedaan met die idylle. Luider dan ooit in de afgelopen jaren klinken de motorzagen die tientallen hectaren oude bomen vellen. De enige weg van betekenis die door het bos voert ziet nu uit op eindeloze vlakten met boomstompen. De bomen die vanaf de weg nog zichtbaar zijn dragen vrijwel allemaal een rood merkteken: gedoemd om geveld te worden.

Sinds enkele maanden ligt de extreem conservatieve Poolse regering, die ruim een jaar geleden aan de macht kwam, op ramkoers met de Europese Commissie. Polen werd in 2013 al stevig op de vingers getikt omdat de lidstaat alle EU-regels met betrekking tot bescherming van het woud met voeten trad. Hetzelfde gold voor de speciale UNESCO-status en vele andere internationale aanwijzingen. Na veel druk volgde een speciale overeenkomst tussen Polen en de EU over beperkte houtkap.

Europese parlementariërs zijn nu woedend over de grove schending van die overeenkomst. OTOP, de Poolse BirdLife Partner, schrééuwt om aandacht en hulp van de buitenwereld. Het hoofd bescherming van OTOP maakte de vergelijking met Paradise Lost, het befaamde gedicht van John Milton.

De Poolse regering haalde zijn schouders op en deed er zelfs nog een schepje bovenop. Sinds afgelopen maart wordt er in een hoger tempo gekapt dan ooit.

De EU zet nu zware ambtelijke middelen in om Polen te dwingen het woud te ontzien. UNESCO dreigt het woud zijn werelderfgoed-status te ontnemen. Maar de Poolse regering lijkt niet onder de indruk.

Het Poolse ministerie van Milieu gaf groen licht voor de schending van de overeenkomst met de EU (en de eigen wet) om slechts heel beperkt te kappen. Protesten worden van tafel geveegd met het argument dat de letterzetter, een sparren verwoestend kevertje, bestreden moet worden en dat kan alleen door veel kappen. “Maar waarom worden er dan zoveel oeroude eiken en beuken omgehaald en tot timmerhout verwerkt?” vraagt OTOP cynisch.

Europa heeft zijn laatste stuk oerbos te danken aan de jachtlust van Middeleeuwse koningen. Zij lieten het bos beschermen en onderhouden omdat het hun exclusieve jachtgebied was. De koningen draaien zich nu om in hun edele graven.