Zwarte zeekoet
Black Guillemot, Cepphus grylle - Alken (Alcidae)
Anders dan de andere Europese alkachtigen is de zwarte zeekoet in prachtkleed geheel zwart, met uitzondering van een witte vlek op de bovenvleugel. Daarnaast heeft de zwarte zeekoet geen steile kliffen nodig om op te broeden, een rotsige kust is al voldoende. In Nederland zal je zwarte zeekoeten niet snel tegenkomen, ondanks dat ze vlakbij - in Denemarken - broeden. ’s Winters blijven zwarte zeekoeten vaak in de buurt van hun broedgebied en komen ook dan zelden onze kant op.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Vrij kleine zeevogel met spitse snavel en compact lichaam. In adult zomerkleed geheel zwart met witte vleugeldekveren. In adult winterkleed lichaam wit, bovendelen grijs gebandeerd. Vleugels en staart als zomerkleed. Eerste winterkleed als adult winter, maar zwarte stippen op witte vleugelveld.
Geluid
Baltsroep een combinatie van korte ijle hoge piepjes en een hard ijle langgerekte fluittoon.
30-32 cm, spanwijdte 52-58 cm
Vogelbescherming Optiek
Leefwijze
Broeden
Begint vanaf half mei-begin juni met broeden, soms eerder (in noordelijk Noorwegen) en soms later (bijv. Spitsbergen). Heeft één legsel met meestal 2 eieren, maar soms ook 1 ei. Broedduur 28-32 dagen. Broedt op rotsachtige hellingen of heuvels, vaak op grote hoogte. Broedt soms in losse groepjes (5-100 paar), maar ook als enkel paar en in het noordelijk deel broedgebied zelfs wel eens 1000 paar. Jongen worden 30-40 dagen verzorgd door de ouders.
Leefgebied
Broedt op rotsige kusten, foerageert en overwintert op zee.
Voedsel
Voedt zich met bodemlevende vis en kreeftachtigen; in de zomer meer vis, in de winter (waarschijnlijk) meer ongewervelden. Foerageert vaak over zeebodem en is daarom vaak dicht in de buurt van de kust te vinden, op dieptes tot 20 meter. Duiktijd gemiddeld 25 - 40 seconden.
Vogeltrek
Standvogel en blijft doorgaans altijd in dezelfde wateren, behalve als ze door vorst zuidelijker worden gedwongen. Jonge vogels willen na uitvliegen nogal eens grote afstanden zwerven. Over het algemeen is er weinig bekend over de dispersiepatronen.
Verspreiding en aantal
wintergast in uiterst klein aantal
Internationale populaties stabiel, in Nederland te lage aantallen om trend te bepalen. Bijna jaarlijks in de winter te verwachten, maar is zeldzaam.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | Geen broedvogel |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 1-3 (in 2013-2015) |
| Doortrekkers | 1-100 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Langs de Brouwersdam en de Noordzee bij de Delta zijn regelmatige overwinteringsplekken, in het najaar worden langstrekkende zwarte zeekoeten vooral gemeld vanaf de Waddeneilanden.
In Europa
Langs de kusten van IJsland, Schotland, Ierland, Scandinavië en Rusland.
Meer informatie
Bescherming
Wereldwijd geldt de soort niet als bedreigd. De zwarte zeekoet krijgt vermoedelijk nog meer te maken met klimaatverandering als drukfactor. Zwarte zeekoeten hebben verder te lijden onder olielozingen en andere zeevervuiling. Ook predatie door invasieve exoten zoals ratten en katten zorgt voor achteruitgang van de Europese populaties. Ook raken zwarte zeekoeten in netten verstrikt, worden ze bejaagd en kunnen verstoord worden in hun leefgebied door windmolenparken op zee.
Wat wij doen
Vogelbescherming maakt zich als onderdeel van BirdLife International sterk voor zeereservaten waar vogels ongestoord kunnen leven.
Wat kun jij doen
Nederland kan als land veel krachtiger in Europees verband het beschermen van de zee ter hand nemen. Zowel als het gaat om vervuiling als overbevissing.
Meer weten?
Actuele berichten
Wet- en regelgeving
De zwarte zeekoet is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn zwarte zeekoeten beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de zwarte zeekoet is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.
Algemene regels
De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:
- het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
- het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3.1 lid 2);
- het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
- het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
- het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).
Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen op grond van de Wet natuurbescherming. De soort komt slechts in beperkte mate in Nederland voor.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Soortendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal