Grote alexanderparkiet
Alexandrine Parakeet, Psittacula eupatria - Papegaaien (Psittacidae)
De meeste mensen kennen de opvallende en luidruchtige halsbandparkieten wel uit stedelijk gebied in de randstad. Sinds de eeuwwisseling is ook de nauwverwante grote alexanderparkiet steeds vaker in het wild te vinden in ons land. Deze prachtig groene papegaaiachtige heeft een veel forsere snavel dan een halsbandparkiet en een opvallende rode 'lakvlek' op de vleugel.
Snel naar informatie over:
Herkenning
De grote alexanderparkiet lijkt veel op de nauwverwante halsbandparkiet. Hij is echter een flink stuk groter, heeft een veel forsere donkerrode snavel en een langwerpige rode 'lakvlek' op de donkergroene vleugels. De rest van het kleed is overwegend groengeel, met een blauwgroenige bovenkant van de staart. Man heeft opvallende zwarte 'halsband' vanaf de keel, die aan de achterkant overgaat in een roze en rode kraag. Vrouwen en jonge vogels zijn wat fletser gekleurd en hebben niet de opvallende zwart-rode halsband.
Geluid
Luide en doordringende roep. Vergelijkbaar met halsbandparkiet maar lager. Een wat nasaal "Kiejah" en een doordringend "Kiehh!" of een rollende "Rwaaa". Maar ook babbelgeluidjes als onderlinge conversatie.
50-62 cm
Cursus Vogels in Nederland
Leefwijze
Broeden
In Nederland zijn nog zo weinig broedgevallen dat er weinig over de broedbiologie hier bekend is. Maar uit kolonies in bijvoorbeeld Duitsland en Engeland weten we dat grote alexanderparkieten tussen half maart tot eind april hun eieren leggen. Het gaat om één broedsel per jaar, meestal met 2-4 eieren. Na 19-21 dagen komen de eieren uit en de jongen zijn na zo'n 53 dagen vliegvlug. Als nest gebruikt de soort bestaande boomholten die ze soms wat vergroten.
Leefgebied
In zijn oorspronkelijke leefgebied (globaal van India tot Vietnam) leeft de grote alexanderparkiet vooral in droge en natte laaglandloofbossen en andere beboste gebieden, zoals oude tuinen, mangroves en kokospalmplantages. In Nederland komen nazaten van uitgezette of ontsnapte vogels vrijwel uitsluitend voor in stedelijk gebieden met bosjes en parken. Ze gebruiken gemeenschappelijke slaapplaatsen, vaak samen met halsbandparkieten maar ook geregeld afzonderlijk daarvan.
Voedsel
Grote halsbandparkieten eten in Nederland met name zaden, bloemen, nectar, jonge scheuten, knoppen, vruchten en wintervoer.
Vogeltrek
Blijven jaarrond in geschikt gebied.
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Verspreiding en aantal
Sinds de soort hier in 1997 voor het eerst werd waargenomen, gaat hij gestaag vooruit. Er is eigenlijk maar één bolwerk van de grote alexanderparkiet, en dat is Amsterdam. Bij slaapplaatstellingen werden hier in de winter van '21/'22 bijna 600 exemplaren geteld, met slechts hier en daar elders in het land nog meer alexanderparkieten. Het aantal broedparen is vooralsnog gering.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 20-40 (in 2013-2015) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 175-250 (in 2013-2015) |
| Doortrekkers | Broedvogel - jaarrond aanwezig |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Voor grote alexanderparkieten in Nederland moet je in Amsterdam zijn. De enige slaapplaats is te vinden in het Oosterpark, waar in de winter bijna 600 exemplaren bij elkaar kruipen in de avondschemer.
In Europa
Grote alexanderparkieten zijn met name uitgezet/ontsnapt in Nederland, België, Engeland en Duitsland. In de landen om ons heen zijn zijn ook flinke en groeiende populaties ontstaan in steden als Brussel en Keulen.
Meer informatie
Bescherming
De grote alexanderparkiet heeft wat de wilde populatie betreft wereldwijd de status van 'bijna bedreigde' soort, vanwege het groeiend aantal gedomesticeerde exemplaren. Maar ook door het verlies van habitat (in Sri Lanka) en door nestroof (Thailand). In bijvoorbeeld Noord-India zijn grote alexanderparkieten nog talrijk. In Nederland staat hij te boek als een exoot. In Europees verband is deze soort op de lijst van invasieve exoten gezet, wat betekent dat hij actief mag worden bestreden. Er zijn tot dusverre geen aanwijzingen dat in Nederland de toename van de grote alexanderparkiet ten koste van andere holenbroeders gaat.
Wat wij doen
Grote alexanderparkieten zijn exoten. Vogelbescherming bevordert onderzoek en monitoring naar deze groep, om te voorkomen dat inheemse populaties worden geschaad. Bestrijding van invasieve exoten mag niet ten koste gaan van inheemse soorten. Zie voor meer uitgebreide informatie ons standpunt over Exoten.
Wat kun jij doen
Vogelbescherming is geen voorstander van het houden van vogels in gevangenschap. Mocht je kooi- of volièrevogels willen houden, zorg er dan voor dat zij niet ontsnappen en zich in het wild vestigen.
Meer weten?
Wet- en regelgeving
De grote alexanderparkiet is een uitheemse vogelsoort. De soort geniet geen bescherming op grond van de Europese Vogelrichtlijn en de Nederlandse Omgevingswet, omdat de soort niet van nature in het wild voorkomt in de Europese Unie. Het gaat om een uitheemse vogelsoort die door de mens is geïntroduceerd buiten diens natuurlijke verspreidingsgebied, zich nadien in de vrije natuur heeft weten te handhaven en is gaan voortplanten. Er is desalniettemin een aantal regels van toepassing op uitheemse soorten.
Algemene regels
De wet bevat algemene regels die van toepassing zijn op uitheemse vogelsoorten. Het gaat om:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (opgenomen in de Wet dieren).
De wet bevat daarnaast specifieke regels die van toepassing zijn op uitheemse soorten. Het gaat om:
- het verbod op het uitzetten of vrijlaten van dieren of hun eieren in de vrije natuur;
- een bevoegdheid voor de provincie om (categorieën) personen opdracht te geven om populaties van aangewezen diersoorten te verwijderen of beperken mits daarmee een wettelijk belang wordt gediend.
Uitzonderingen op de bovenstaande verboden zijn onder voorwaarden mogelijk.
Bijzondere regels
De grote alexanderparkiet staat (nog) niet op de Europese lijst van zorgwekkende invasieve uitheemse soorten. Deze lijst is vastgesteld op grond van EU-verordening 1143/2014 over de preventie en beheersing van de introductie en verspreiding van invasieve uitheemse soorten. Deze verordening bevat diverse ge- en verboden over de soorten op de Europese lijst, zoals een import- en handelsverbod, maar ook een bezit- en fokverbod. Onder de Omgevingswet zijn provincies (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) belast met het beheer van hun populaties als dit een wettelijk belang dient.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal