Euro Birdwatch 2021

De Birdwatch vestigt de aandacht op trekvogels en de gebieden die ze in Europa nodig hebben om bij te tanken voor hun reis. En het evenement maakt zichtbaar hoe groots het fenomeen vogeltrek is. Hierdoor draagt het evenement er hopelijk aan bij dat meer mensen enthousiast worden voor vogels en hun bescherming. In verschillende van de deelnemende landen is dat laatste namelijk hard nodig. In Nederland is de Euro Birdwatch daarnaast ook een uitstekende gelegenheid om het belang van ons land voor trekvogels nog eens voor het voetlicht te brengen in de pers. 

Zoals in onderstaande tabel te zien is, verschillen de aantallen trekvogels (en soorten) die op deze dag worden geteld nogal van jaar tot jaar. Dat ligt met name aan het weer (zie ook verderop). Maar de vogeltrek is hoe dan ook een waanzinnig fenomeen en de Birdwatch geeft een mooi inkijkje! 

Hieronder de eindstand (per 7 oktober 2021)

Eén roodhalsfuut, tien krooneenden, één grauwe pijlstormvogel, één morinelplevier, twee reuzensterns, drie zwarte ooievaars, 36 rode wouwen (waarvan 7 in één groep!), één koereiger, één steppekiekendief, één schreeuwarend (ongeveer de 20e waarneming voor Nederland ooit van deze soort!), één steenarend, 19 visarenden, één zwarte ibis, één kleinste jager, vijf middelste jagers, één vorkstaartmeeuw, één velduil, één roerdomp, één bladkoning, 28 beflijsters, één sperwergrasmus, zes ijsgorzen, een bosgors, twee duinpiepers, twee grote piepers, drie buidelmezen, twee grote kruisbekken en twee Europese kanaries.

De Euro Birdwatch staat of valt met het weer. Helder zicht is ideaal om te tellen, net als een lichte tegenwind want dan vliegen de vogels lager en worden ze eerder opgemerkt, en dat vergemakkelijkt het tellen. Goed trekweer voor de vogels zelf is uiteraard juist rugwind (dus noorden en/of oostenwind). Maar dan gaan ze juist vaak hoog vliegen, waardoor ze minder goed worden waargenomen en geteld. En als de zon doorbreekt is er kans op roofvogeltrek. 
Het beeld was zaterdag wisselend; op sommige plaatsen was er mist wat het tellen niet makkelijk maakt. Maar gelukkig scheen op veel plaatsen een waterig zonnetje. De wind was ideaal voor de trektellers, uit het zuiden en niet te hard. Vele vogelaars waren dus buiten om de langsvliegende vogels te noteren. Want de najaarstrek is voor veel vogelaars één van de hoogtepunten van het jaar.  

Een andere factor die van belang is voor de aantallen trekvogels die tijdens de Birdwatch in Nederland worden geteld, is echter de ‘aanvoer’ vanuit het noorden en oosten van Europa. Traditioneel kijken we bijvoorbeeld naar de befaamde telposten bij het Zuid-Zweedse Falsterbo – en in minder mate in Duitsland en Polen - om te kijken naar wat er aan trekvogels is te verwachten tijdens de Euro Birdwatch, vooral omdat daar al sinds jaar en dag fanatiek wordt geteld en dagelijks worden gerapporteerd. 
In de week voorafgaand aan de telling zijn relatief bescheiden aantallen vogels vertrokken vanuit Zuid-Zweden, vooral vinken, gele kwikstaarten en graspiepers. Maar ook flink wat kneuen en sperwers en brandganzen. En dat hebben we geweten. 

In ons land zijn het vooral (vele honderden) vrijwilligers die tijdens de Euro Birdwatch - in het hele land - trekvogels tellen op meer dan 169 telposten. Deze telposten worden bemand door zowel vogelwerkgroepen als speciale telgroepen die in voor- en najaar vele uren maken om de voorbijtrekkende vogels te tellen.

Zoals gezegd is het een internationaal evenement. Zo deden dit jaar 41 landen mee. En om aan te geven om wat voor aantallen vogels het dan gaat. In heel Europa maar liefst ruim 7 miljoen vogels geteld – 7.248.955 om precies te zijn (vorig jaar 6 miljoen). Hiervoor waren ongeveer 28.000 vogelaars in touw, verspreid over 1.866 tellingen. Ongelooflijk, maar waar: onze Finse partnerorganisatie telde zo’n 1.550.000 miljoen vogels, de meeste van allemaal. De tellingen in Nederland stonden garant voor de 4e positie. Indrukwekkende getallen van een indrukwekkend fenomeen!