EuroBirdwatch 2024

De BirdWatch vestigt de aandacht op trekvogels en de gebieden die ze in Europa nodig hebben om bij te tanken voor hun reis. En het evenement maakt zichtbaar hoe groots het fenomeen vogeltrek is. Hierdoor draagt het evenement er hopelijk aan bij dat meer mensen enthousiast worden voor vogels en hun bescherming. In verschillende van de deelnemende landen is dat laatste namelijk hard nodig. In Nederland is de EuroBirdwatch daarnaast ook een uitstekende gelegenheid om het belang van ons land voor trekvogels nog eens voor het voetlicht te brengen in de pers. 

Voor de EuroBirdwatch geldt de wet van de grote getallen. Vrijwel iedere editie gaat het in Nederland om honderdduizenden vogels, zoals in onderstaande tabel is te zien. Wel verschillen de aantallen trekvogels (en soorten) die op deze dag worden geteld nogal van jaar tot jaar. Dat ligt met name aan het weer (zie ook verderop). Maar de vogeltrek is hoe dan ook een waanzinnig fenomeen en de Birdwatch geeft een mooi inkijkje. 

Eindstand 2024 (en de resultaten van twee voorgaande jaren):

Met zoveel vogelaars die het luchtruim afspeuren ontsnapt bijna geen vogel aan de aandacht. Iedere jaargang van het evenement worden in Nederland dan ook bijzondere vogels waargenomen. Zo werden deze keer o.a. een parelduiker, een ijsduiker, 33 rode wouwen, 29 zeearenden, zeven visarenden, twee grauwe kiekendieven, een steppekiekendief, een wespendief, een roodpootvalk, 21 kraanvogels, vier roodkeelpiepers, één duinpieper, twee Siberische boompiepers, 13 grote piepers (!), drie graszangers, een buidelmees, vijf bladkoningen, drie Europese kanaries, 69 koereigers (!), een zwartkopgors, een dwerggors en een bosgors geteld. Deze krenten in de vogelpap maken het voor de deelnemers ook leuk om altijd weer mee te doen.

In ons land zijn het vooral (vele honderden) vrijwilligers die tijdens de EuroBirdwatch - in het hele land - trekvogels tellen op meer dan 150 telposten. Deze telposten worden bemand door zowel vogelwerkgroepen als speciale vrijwillige telgroepen die in voor- en najaar vele uren maken om de voorbijtrekkende vogels te tellen. Deze keer waren 158 telposten bemenst door in totaal vele honderden tellers.

Onder de Nederlandse vogelwerkgroepen en telposten – plekken waar ieder voor- en najaar vogeltrek wordt geteld – is altijd veel enthousiasme voor de EuroBirdwatch. Het is natuurlijk een leuk idee dat in heel Europa tegelijkertijd naar trekvogels wordt gekeken.

Hieronder een sfeerimpressie van de EuroBirdwatch 2024:

De EuroBirdwatch staat of valt met het weer. Helder zicht is ideaal om te tellen, net als een lichte tegenwind want dan vliegen de vogels lager en worden ze eerder opgemerkt, en dat vergemakkelijkt het tellen. De week voorafgaande aan de EuroBirdwatch - en ook de dag zelf - waren de omstandigheden voor trekvogels goed. Ze hadden rugwind vanuit Scandinavie en ook hier was het rustig weer. Dus daar hebben veel trekvogels gebruik van gemaakt door hun reis naar het zuiden aan te vangen. We kunnen wel zeggen dat de jaarlijkse najaarstrek nu officieel is begonnen.

Een andere factor die van belang is voor de aantallen trekvogels die tijdens de BirdWatch in Nederland worden geteld, is de ‘aanvoer’ van trekvogels vanuit het noorden en oosten van Europa. Traditioneel kijken we bijvoorbeeld naar de befaamde telposten bij het Zuid-Zweedse Falsterbo - en in minder mate in Duitsland en Polen - om te kijken naar wat er aan trekvogels is te verwachten tijdens de EuroBirdwatch, vooral omdat daar al sinds jaar en dag fanatiek wordt geteld en dagelijks worden gerapporteerd.

Zo vlogen er de week voorafgaand aan de EuroBirdwatch veel vogels langs Falsterbo, vooral houtduiven, graspiepers, boerenzwaluwen en vinken. Deze vogels hebben Nederland deels ook bereikt tijdens de Birdwatch. De voortekenen waren dus goed.

Zoals gezegd is het een internationaal evenement. Tijdens de deze editie deden bijvoorbeeld 36 landen mee, van Noorwegen tot Portugal en van Italie tot Turkije. En om aan te geven om wat voor aantallen vogels het kan gaan: in heel Europa werden in 2024 iets meer dan 3,5 miljoen vogels geteld. Hiervoor waren zo'n 24.600 tellers op pad die samen 986 trekvogeltellingen hielden. Een mooi voorbeeld van internationale samenwerking.