Spreeuw beter beschermd dankzij nieuwe kennis

2014 werd door Sovon en Vogelbescherming uitgeroepen tot Jaar van de spreeuw omdat het met deze huis-, tuin- en keukenvogel die iedereen kent, helemaal niet goed gaat in Nederland. Over de periode 1984-2012 is de broedpopulatie in Nederland zelfs met gemiddeld 4% per jaar afgenomen. Daardoor resteert momenteel minder dan 40% van de populatie van medio jaren tachtig. Meer onderzoek was nodig om duidelijkheid te krijgen waarom het de spreeuwen in Nederland zo slecht verging. En dat is precies wat we in het Jaar van de Spreeuw deden.

Cameranestkasten

Eén van de projecten in het Jaar van de Spreeuw was het nauwkeurig volgen van spreeuwennesten. Daarvoor werden nog voor het voorjaar was begonnen, 100 nestkasten met een webcam opgehangen. De nestkasten werden verdeeld over Nederland en er werd bij plaatsing ook een precieze verdeling van verschillende biotopen (stedelijk, platteland en bosgebieden) aangehouden. Het volgen van de nesten leverde veel extra kennis op over wanneer spreeuwen beginnen met nestelen, wanneer de jongen uitvliegen, hoe het dieet eruit ziet, hoeveel jongen er overleven en of er verschillen zijn in Nederland.

Zo bleken later in het seizoen veel paartjes aan de tweede leg te beginnen, een fenomeen dat we nog niet eerder op deze schaal zagen. Honderden vrijwilligers hielpen verder mee met het monitoren van nesten, het invullen van nestkaarten, en het ringen van spreeuwen. Inmiddels zijn door de nestkasten, nestkaarten en geringde vogels karrenvrachten aan waardevolle informatie verkregen. Die kennis wordt op dit moment wetenschappelijk geanalyseerd en met de resultaten kunnen we straks veel beter zien waar en hoe we de spreeuw kunnen helpen.

Slaapplaats van 400.000 spreeuwen ontdekt

Een spectaculair onderdeel van het Jaar van de Spreeuw waren de nazomertellingen van uitzwermende spreeuwen die met een speciaal hiervoor ontwikkelde app konden worden doorgegeven en de ontdekking van nieuwe massale spreeuwslaapplaatsen. Dit onderdeel leende zich bij uitstek om de Spreeuw bij een breder publiek onder de aandacht te brengen. Het leverde in totaal 128 tellingen op in het telweekend van 25/26 oktober van in totaal 1.221.623 spreeuwen. De grootste slaapplaats bevond zich in natuurgebied Tetjehorn, in Groningen. Hier werd het onvoorstelbare aantal van 400.000 spreeuwen geteld!

Innovatieve vogelsoftware

Het Jaar van de Spreeuw is ook gebruikt om nieuwe innovatieve telmethoden te ontwikkelen. Nauwkeurige telgegevens zijn namelijk van groot belang bij het goed beschermen van vogels. Maar het precies tellen van grote groepen vogels is een lastige klus. Zeker bij wendbare vogels als spreeuwen. Nieuw ontwikkelde software die werkt met pixelherkenning bleek een uitkomst. Aan de hand van foto’s van spreeuwenzwermen kon met succes worden bepaald hoeveel spreeuwen een zwerm bevatte. Deze nieuwe methode is extra waardevol omdat tellingen er nauwkeuriger door worden en de techniek ook voor andere vogelsoorten kan worden gebruikt.

Om de vogeltelsoftware te testen werd in het Jaar van de Spreeuw onder meer een fotowedstrijd georganiseerd. 70 fotografen stuurden 230 spreeuwenzwermen in.