Oproep aan Rummenie: help weidevogelboeren

Nederland speelt een cruciale rol in het voortbestaan van weidevogels en draagt hierin een internationale verantwoordelijkheid. Nu het weidevogelseizoen in volle gang is, was dit een uitgelezen moment om met de staatssecretaris het belang van een goed leefgebied van weidevogels te ervaren en samen met een weidevogelboer in gesprek te gaan over wat er nodig is om de toekomst van weidevogels veilig te stellen. 

Karsten Schipperheijn, directeur Vogelbescherming: “Deze plek laat zien dat er geen tegenstelling is tussen natuur en landbouw. Als Vogelbescherming werken wij samen met boeren als Sicco Hylkema. Met de opgave die we hebben in het landelijk gebied voor weidevogelsuccessen is samenwerking cruciaal.”

Boer Hylkema is een bevlogen voorvechter van weidevogelbeheer. Hylkema pachtte altijd grond van buren, maar die besloten de grond te verkopen. Dat zou het einde betekenen van zijn goede werk voor de weidevogels. Gelukkig slaagde het Rijke Weide Vogelfonds erin de grond aan te kopen, zodat Hylkema de grond kan blijven inrichten voor weidevogels.

Dat is te zien: op het land heeft hij diverse maatregelen genomen, zoals kruidenrijk grasland, greppels en sloten vol water, waarop hij ruige mest uitrijdt en uitgesteld maaibeheer toepast. Met indrukwekkende resultaten tot gevolg. Tijdens het bezoek waren er namelijk talrijke weidevogels te zien, waaronder grutto's, kieviten, tureluurs, veldleeuweriken en slobeenden. Sicco Hylkema: “Het is een eer om op de vogels te passen. Het allermooiste is om die kuikens groot te krijgen.” 

Het is belangrijk dat boeren als Hylkema voldoende (financiële) steun krijgen om de omslag te maken naar weidevogelvriendelijk beheer én hier ook een goede boterham mee kunnen verdienen. In reactie op de inbreukprocedure van de Europese Commissie heeft staatssecretaris Rummenie verschillende maatregelen aangekondigd die hieraan kunnen bijdragen, zoals uitbreiding en versterking van Agrarisch Natuurbeheer (ANLb) in weidevogelkerngebieden, verhoging van het waterpeil in belangrijke weidevogelgebieden en de ontwikkeling van grondbeleid ten gunste van weidevogelbeheer. Een belangrijk deel van de 500 miljoen euro uit het coalitieakkoord voor Agrarisch Natuurbeheer moet ten goede komen aan de weidevogels. 

Uiteindelijk valt of staat alles met de juiste inzet van deze middelen en het bieden van langjarige zekerheid aan deze boeren. Iets waar Vogelbescherming al jaren voor pleit. De staatssecretaris liet tijdens het werkbezoek weten dat langjarige contracten van tenminste 20 jaar er wat hem betreft volgend jaar al zijn. Dat is hard nodig, want boeren die overgaan op weidevogelbeheer moeten flinke aanpassingen doen in hun bedrijfsvoering; zonder langjarige zekerheid zullen veel boeren die overstap niet snel maken. 

Daarnaast heeft Agrarisch Natuurbeheer in weidevogelkerngebieden (waaronder Aanvalsplan Grutto-gebieden) alleen zin als het gaat om zwaar beheer: het realiseren van open graslandgebieden met een hoog waterpeil en kruiden- en bloemrijk grasland dat laat gemaaid wordt. Dit vraagt om een relatief extensieve bedrijfsvoering.

Hiervoor moeten de vergoedingen dan wel toereikend zijn, zo bepleitte boer Hylkema tijdens het bezoek. Om boeren die willen extensiveren te helpen met betaalbare grond zijn bovendien instrumenten nodig zoals herwaardering en kavelruil. Zo zijn er meerdere boeren in de omgeving van het bedrijf van Hylkema die op zoek zijn naar grond om te extensiveren. Door die boeren te helpen, kunnen er grote aaneengesloten weidevogelgebieden ontstaan.

Vogelbescherming deed daarom een pleidooi dat grondmaatregelen gebiedsgericht moeten plaatsvinden. Of het ministerie van LVVN dit daadwerkelijk gaat realiseren, is nog onduidelijk.  

Wat inmiddels wél duidelijk is: in plaats van de toegezegde 500 euro miljoen per jaar voor Agrarisch Natuurbeheer, is voorlopig slechts 213 euro miljoen beschikbaar gesteld. Wat er met de resterende 287 miljoen euro gebeurt, is nog onbekend.

Dit is een punt van zorg die Vogelbescherming tijdens het bezoek aankaartte bij de staatssecretaris. Die gaf te kennen dat dit duidelijk wordt tijdens Prinsjesdag en dat hij erop vertrouwt dat het resterende bedrag ook gewoon aan het Agrarisch Natuurbeheer ten goede komt. Hylkema liet nog de hartenkreet horen dat boeren die nu meedoen aan extensiveringsregelingen van de overheid, overspoeld worden door administratieve lasten en daarin onvoldoende ondersteund worden door de overheid. Om boeren aan boord te houden moet dit écht verbeteren. 

Het werkbezoek bevestigde wederom dat weidevogelvriendelijk boeren wel degelijk kán en veel boeren de passie van Sicco Hylkema delen en zijn voorbeeld willen volgen. Het is aan de overheid om zowel de bestaande als de potentiële weidevogelboeren hierin zo goed mogelijk te faciliteren.