Navigatie overslaan
Steppekievit / Elwin van der Kolk

Steppekievit

Sociable Lapwing, Vanellus gregarius - Plevieren (Charadriidae)

De steppekievit broedt niet in Nederland en is slechts af en toe te zien als trekvogel. Het is een prachtige vogel met een opvallend koppatroon en een driekleurige bovenvleugel. De soort is internationaal ernstig bedreigd. Daarom is een uitgebreid plan opgezet om de steppekievit te beschermen, te beginnen met onderzoek naar de broed-, trek-, en overwinteringsgebieden van deze soort. Er is nog veel onbekend over deze soort, maar recente ontdekkingen van grote groepen steppekieviten en kleine toenames van het aantal broedparen in Kazachstan bieden hoop.

Steppekievit / Agami

Herkenning

Typisch plevierenpostuur met korte snavel en nek, en lange poten. Adulte vogels in zomerkleed zijn grijsbruin met een zwarte buik en kastanjebruine onderbuik. De kop is opvallend getekend met een zwarte oogstreep en kruin, een witte wenkbrauwstreep en rossige wangen. In winterkleed zijn de vogels bruinig maar behouden de wenkbrauwstreep en zwarte kruin. Onvolwassen vogels zijn bruin met een vaag schubpatroon op de bovendelen en vaag gestreept op de borst.

Geluid

Doorgaans zwijgzaam. In de broedgebieden is een raspend "kr-rretsj" te horen.


27-30 cm, spanwijdte 64-76 cm

Deze soort lijkt op:

Vogelvriendelijke Zuivelwijzer

Weidevogels horen net zo bij Nederland als koeien. En zonder boeren geen weidevogels. Toch gaan ze niet automatisch samen: als wij niet bewust kiezen voor producten van boeren die keihard hun best doen voor vogels en landschap, raken we onze grutto en veldleeuwerik kwijt. Door bewust te kiezen voor vogelvriendelijke zuivel draagt u bij aan een toekomst met rijke weides vol vogels!

Meer over de zuivelwijzer

Grutto / Kevin van den Hoven - Fotogalerij

Leefwijze

Broeden

Broedt van eind april tot begin juli. Heeft één legsel met 2-5 eieren. Broedduur 28-29 dagen. Broedhabitat voornamelijk licht begraasde steppes, vaak vlakbij dorpen. Broedt in losse, kleine kolonies. Vooral het vrouwtje broedt. Jongen vliegvlug na 35-40 dagen. Er is veel onderzoek naar het broedverlies in deze periode, dat te wijten is aan roofdieren (kraaiachtigen) maar ook vertrapping door vee.

Leefgebied

Leeft in broedgebied op grassteppes in vooral Kazachstan, tijdens de trek op zandige vlaktes met korte begroeiing, droge weilanden en omgeploegde akkers. Overwintert op verbrande steppe en savanne, ongecultiveerde woeste gronden en zoutmoerassen, geregeld in de buurt van water. In Nederland te vinden in dergelijk leefgebied.

Voedsel

Voornamelijk insecten zoals sprinkhanen, kevers, en larven van nachtvlinders, maar ook spinnen en wormen. Heel af en toe enig plantaardig materiaal.

Vogeltrek

Wegtrek vanuit broedgebied in augustus - september. Trekt dan vanuit hoofdzakelijk Kazachstan via gebieden in Kirgizië, Tadzjikistan, Oezbekistan, Turkmenistan, Afghanistan, Armenië, Georgië, Azerbeidzjan, Iran, Irak, Saoedi-Arabië, Syrië, Turkije en Egypte naar zuidelijke overwinteringsgebieden in Israël, Eritrea, Soedan en Noordwest-India. Trekt meestal in kleine groepjes van 15-35. Maar op sommige verzamelplekken langs de trekweg in (veel) grotere groepen te zien.

MijnVogelvinder blauwborst

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt u welke soorten u tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar u op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefenen?

Meer over MijnVogelvinder

Verspreiding en aantal

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Kan in principe overal verschijnen in Nederland, maar vaak op weilanden met kort gras of ruige grond, vaak in groep kieviten. Opmerkelijk genoeg meer dan de helft van de gevallen in midden-Nederland, tussen Amsterdam, Zwolle, Nijmegen en Den Bosch. Veertien gevallen langs de kust en elf rond Eindhoven en Roermond.

In Europa

Steppekieviten komen in Europa alleen in Kazachstan en Rusland voor, in het gebied ten noorden van de Kaspische zee. Als dwaalgast zijn in diverse landen lage aantallen gemeld.

Meer informatie


Bescherming

Populaties gaan hard achteruit en de soort is op internationaal niveau bestempeld als ernstig bedreigd (status: 'Critically endangered') door Birdlife en IUCN. Er zijn recentelijk wel meer broedparen ontdekt. Ondanks onderzoek is erg nog veel onbekend over de achteruitgang van deze soort. Een verband met het in cultuur brengen van de steppen en andere vormen van begrazing door het vee lijkt er wel te zijn (vertrapping), ook verdroging van het broedgebied kan een rol spelen. Jacht in het Midden-Oosten tijdens de trek speelt de soort ook parten. In Irak en Syrië is verder onderzoek en vogelbescherming nu onmogelijk.

Slimme Vogels / Rene Faber

Magazine 'Slimme Vogels'

Veel boeren hebben een groot hart voor natuur. Zij zorgen voor rijke weides en akkers vol bloemen, vlinders en vogels. In dit magazine, Slimme Vogels, vertelt een aantal boeren hoe zij dat doen, een rendabel bedrijf combineren met de zorg voor natuur. Hopelijk inspireren zij met hun verhalen ook andere boeren!

Bestel de gratis PDF

Wet- en regelgeving

De steppekievit is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn steppekieviten beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de steppekievit is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.

Algemene regels

De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:

  • het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
  • het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3.1 lid 2);
  • het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
  • het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
  • het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).

Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).

Bijzondere regels

Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen op grond van de Wet natuurbescherming. De soort komt slechts in beperkte mate in Nederland voor.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal