Melodious Warbler, Hippolais polyglotta - Rietzangers (Acrocephalidae)
Vanaf begin mei komen niet alleen spotvogels en bosrietzangers naar Nederland, maar worden er ook elk jaar enkele zingende orpheusspotvogels waargenomen. Het is een lange-afstandstrekker die vooral in Zuidwest-Europa broedt en overwintert in West-Afrika. De soort houdt van warmte en is sinds het midden van de 20ste eeuw bezig is met een opmars richting het noordoosten, maar heel snel gaat dat niet.
De orpheusspotvogel lijkt erg op de spotvogel door zijn gele onderdelen en groenige bovendelen. Verschillen met de spotvogel zijn het ontbreken van een lichte vleugelbaan (of summier aanwezig), de kortere handpenprojectie en de bruinere poten. Verder heeft hij een iets bruingroene tint (grijsgroen bij spotvogel) en door de rondere kop en compacter lichaam een iets vriendelijkere uitdrukking, maar deze laatste kenmerken zijn vaak subtiel.
Zang lijkt wel iets op spotvogel maar is veel sneller en zonder pauzes en herhalingen. Mist de opvallende uithalen van spotvogel. Meest kenmerkende roep een musachtige ratel.
12,5-13 cm
Broedt van mei - juli. Heeft één broedsel van 4-5 eieren. Broedduur 12-13 dagen. Het vrouwtje broedt de eieren uit. Het nest is een mooi kommetje van grassen, planten stengels, zachte takjes, daarin ook stukken schors, korstmossen, spinnenweb en bekleed met fijner materiaal, geplaatst in de vork van een tak, tussen een 0,5 en 5 meter hoogte. Beide ouders voeren de jongen. Die zijn vliegvlug na 11-12 dagen.
Broedt en leeft in lage struwelen met rijke ondergroei en hier en daar een boom.
Voornamelijk insecten, in de nazomer ook vruchten en bessen; jongen krijgen grotendeels rupsen. Zoekt rusteloos kleine bosjes en boomkruinen af.
Lange-afstandstrekker naar Afrika; overwintert in West-Afrika, van Senegal tot Kameroen. Aangezien Nederland de noordkant is van zijn verspreidingsgebied ervaren we hier nauwelijks iets van deze nachttrekker. Verlaat broedgebied van eind juli tot begin september; terugkeer eind april - mei.
uiterst schaarse broedvogel | wegtrekkend
Het gaat nog om kleine aantallen en daarom is een trend moeilijk te bepalen; bewezen broedgevallen zijn sporadisch. Van 2008 - 2014 leek de soort zich te gaan vestigen in Nederland, maar hij kreeg het daarna weer moeilijk. Buiten territoriale zingende mannetjes wordt de soort nagenoeg niet gemeld. Heeft in 2014 succesvol gebroed in Flevoland.
Aantal broedparen | 10-25 (in 2018-2020) |
Geschat maximum aantal overwinteraars | aantal onbekend |
Doortrekkers | Broedvogel - wegtrekkend |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Zuid-Limburg. Laat zich iets vaker zien dan spotvogel. Let goed op de zang.
Broedvogel in Wallonië, Zuidwest-Duitsland, Spanje, Portugal, Frankrijk, Italië, Slovenië en Kroatië. Zuidwestelijke tegenhanger van de spotvogel in Europa.
De soort geldt wereldwijd niet als bedreigd.
De orpheusspotvogel is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn orpheusspotvogels beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de orpheusspotvogel is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.
De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:
Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal