Kuifaalscholver
Shag, Phalacrocorax aristotelis - Aalscholvers (Phalacrocoracidae)
De kuifaalscholver is een zee- en kustvogel. Hij is zo’n 20% kleiner en ook slanker dan de meer bekende gewone aalscholver. Net als zijn grotere familielid leeft de kuifaalscholver van vis. Hij broedt verspreid in Europa langs de rotsige kusten van IJsland en West-Siberië tot in de Middellandse Zee. In 2013 was er een eerste broedgeval in Nederland.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Door zijn kleinere postuur is de kuifaalscholver te onderscheiden van de gewone aalscholver. Daarnaast heeft de kuifaalscholver een dunnere hals en snavel en een kleinere, rondere kop en steil voorhoofd. Meer bevedering op de kin en keel dan de aalscholver. De omhoog gekrulde kuif op de voorkruin is er alleen aan het begin van het broedseizoen. Verenkleed is overwegend oliegroen, maar oogt van veraf zwart.
Geluid
Laag en rauw "rrraaaahhhh…", ook hikkende keelgeluiden.
65-80 cm, spanwijdte 90-105 cm
Vogelbescherming Optiek
Leefwijze
Broeden
Koloniebroeder. Kolonies variëren van tien broedparen tot vele honderden of meer dan duizend. Eileg soms al in februari, maar meestal vanaf maart en kan duren tot in juni. Nest in spleten, kleine grotten of onder rotsblokken, bekleed met plantaardig materiaal. Legsel varieert van 1-6 eieren, gemiddeld 3. Jongen vliegen na ongeveer 2 maanden uit en worden nog enkele weken gevoerd.
Leefgebied
De kuifaalscholver leeft op en langs rotsige kustlijnen, bij voorkeur direct grenzend aan diep water dat onder invloed staat van oceaanstromen. Uitzondering daarop vormen de kolonies in het Middellandse Zeegebied en de broedpogingen op een stenen strekdam nabij Neeltje Jans (in 2013 daar eerste zekere broedgeval). Verder lijkt de kuifaalscholver het continentale plat als broedvogel te mijden. Buiten het broedseizoen niet zoals bijvoorbeeld jan-van-gent continu op volle zee, maar kustgebonden voor lange droog- en rustpauzes en verenonderhoud.
Voedsel
Voornamelijk vis, en dan vooral zandaal en soorten uit de haring- en kabeljauwfamilie. Duikt vooral vanaf het water naar vis, incidenteel ook wel duikend vanuit de lucht, met name als de zee wild is. Jaagt overwegend alleen, bij scholen vis ook wel in groepsverband.
Vogeltrek
Broedvogels van de kust van Moermansk zijn gedeeltelijk trekvogel. Kuifaalscholvers van overige kustkolonies zijn na de broedtijd minder aan de broedplaatsen gebonden en verspreiden zich over kortere of langere afstand.
Verspreiding en aantal
wintergast in uiterst klein aantal
Op strekdammen nabij Neeltje Jans vond in 2013 een eerste broedgeval plaats. Verder worden langs de Nederlandse kust altijd wel solitaire kuifaalscholvers gezien, of kleine groepjes. Vrijwel altijd op stenige plekken langs de kust, zoals basaltblokken of pieren. Meeste waarnemingen tussen half augustus en half april.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 0 (in 2022) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 15-30 (in 2013-2015) |
| Doortrekkers | 1-100 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Pier van IJmuiden, Neeltje Jans.
In Europa
Langs rotsige kusten grenzend aan de Atlantische oceaan en Barentszzee. Daarnaast ook op rotsige kusten in het Middellandse Zeegebied. Vestiging in Nederland is uitzonderlijk, mede gezien het overwegend vermijden van het continentaal plat. Europese populatie wordt geschat op een kleine 90.000 broedparen, waarvan het merendeel in het Verenigd Koninkrijk.
Meer informatie
Bescherming
De kuifaalscholver staat niet op de Rode Lijst.
Wat wij doen
Vogelbescherming is voorstander van duurzame visserij met zomin mogelijk bodemberoering in Noordzeekustzone. Het instellen van zeereservaten in de Noordzee zal veel soorten kust- en zeevogels ten goede komen. Locaties van windmolenparken zullen zorgvuldig moeten worden geselecteerd.
Wat kun jij doen
Overheden moeten goede controles uitvoeren op olievervuiling. Internationale wetten en regels (en de handhaving daarvan) zouden moeten voorkomen dat de zeeën worden leeggevist. Zover is het helaas nog lang niet. Duurzame visserij is daarnaast een verantwoordelijkheid van de sector zelf.
Meer weten?
Wet- en regelgeving
De kuifaalscholver is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn kuifaalscholvers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de kuifaalscholver is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.
Algemene regels
De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:
- het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
- het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3.1 lid 2);
- het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
- het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
- het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).
Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen op grond van de Wet natuurbescherming. De soort komt slechts in beperkte mate in Nederland voor.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Soortendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal