Navigatie overslaan
Klein waterhoen / Elwin van der Kolk

Klein waterhoen

Little Crake, Zapornia parva - Rallen (Rallidae)

Het klein waterhoen is de zeldzaamste ral die in Nederland broedt. Er zijn maar enkele bewezen broedgevallen van deze soort in Nederland, in Oost-Europa is het klein waterhoen algemener. Net als andere rallen leidt het klein waterhoen een verborgen leven in het moeras. Meestal kan alleen door middel van het horen van de zang zijn aanwezigheid worden aangetoond.

Klein waterhoen / Agami

Herkenning

In het voorjaar het best te herkennen aan de zang: een luid, helder beginnend geblaf, afstervend en versnellend "kWÈ- -kwè--kwè-kwè-kwè-kwè-kwè-kwè".

In het najaar soms te zien langs slikranden van rietkragen. Dan te onderscheiden door lange tenen, bruine en zwart gestreepte bovendelen, korte geelgroene snavel met rood aan snavelbasis en ook korte vleugels; adulte man heeft loodgrijze onderdelen en vrouw beige onderdelen en witte keel. Jonge vogels hebben enige wit-bruine bandering op flanken, doorlopend naar onderstaart.

Geluid

Zang: een luid beginnend geblaf, afstervend en versnellend "kWÈ- -kwè--kwè-kwè-kwè-kwè-kwè-kwè". Roep bestaat uit verschillende variaties van de "kwè"-klank uit de zang.


18-20 cm

Deze soort lijkt op:

Winkeloverzicht

Vogelbescherming-optiek en andere topmerken

Ruime sortering, hoge kwaliteit in alle prijsklassen, 40 jaar expertise en persoonlijk advies in de winkel in Zeist. Ons enthousiaste en deskundige winkelteam demonstreert graag de verschillende modellen en mogelijkheden, zodat je zelf kunt vergelijken en op je gemak je keuze kunt maken. Én je steunt het werk van Vogelbescherming.

bekijk ons ruime assortiment in onze webshop

Leefwijze

Broeden

Territoriaal. Broedt van mei - augustus, heeft vaak twee legsels van 7-9 eieren. Broedduur 21-23 dagen, maar 15-17 dagen per ei, doordat er één ei per dag wordt gelegd. Beide ouders bebroeden de eieren. Nest is een ondiepe beker van plantaardige stengels en bladeren; geplaatst in dichte vegetatie in de buurt van of boven water, vaak op pol of laag van dood plantmateriaal. De jongen zijn nestvlieders. Na een aantal dagen kunnen ze zelf eten zoeken. Ze kunnen na 45-50 dagen vliegen.

Leefgebied

Moeras, rietland en ruigte; oude rietvelden met lisdodden die grotendeels onder water staan. Leefgebied lijkt op dat van waterral.

Voedsel

Voornamelijk insecten, zoals spinnen en waterkevers, maar ook wantsen en bladluizen, netvleugeligen en larves van vliegen. Soms ook zaden van waterplanten, wormen, spinnen en jonge plantenscheuten. Foerageert vaak al klauterend door het riet of over een slikrand, maar kan ook zwemmen.

Vogeltrek

Lange-afstandstrekker. Broedt van Oost-Europa tot Kazachstan, trekt in september richting zuid-Iran, Pakistan en Afrika, maar over de winterverspreiding in Afrika is niet veel bekend. Gevallen bekend in Senegal, Niger, Nigeria, Oeganda en Kenia. Keert terug in april, rond de Middellandse Zee soms al eind maart.

MijnVogelvinder blauwborst

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefenen?

Meer over MijnVogelvinder

Verspreiding en aantal

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Slechts een paar zekere broedgevallen in Nederland bekend. Bijna jaarlijks worden zingende vogels gehoord.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen 0-8 (in 2018-2020)
Geschat maximum aantal overwinteraars aantal onbekend
Doortrekkers Broedvogel - wegtrekkend

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Soms in net ontwikkelde natte natuurgebieden, grotendeels 's nachts actief. Wordt bijna jaarlijks in de Weerribben waargenomen.

In Europa

Komt her en der verspreid in Europa voor, maar grote aantallen zijn alleen in Oost-Europa te vinden.

Meer informatie


Bescherming

In Nederland zijn slechts enkele broedgevallen bekend. Op Europees niveau geldt de soort niet als bedreigd door het grote verspreidingsgebied en een stabiele trend.

Wat wij doen

Vogelbescherming heeft met het Beschermingsplan Moerasvogels een belangrijke bijdrage geleverd aan het beheer van geschikte leefgebieden in Nederland. Daarnaast hebben we met andere natuurorganisaties bijgedragen aan het instellen van ‘klimaatbuffers'. Klimaatbuffers spelen in op de veerkracht van ecosystemen om zich aan te passen aan veranderingen. Zo kan men in moerasgebieden water opvangen in tijden van overstromingen, terwijl ze water kunnen leveren in tijden van droogte. En tegelijkertijd staan deze gebieden garant voor prachtige natuur. Via een netwerk van vrijwillige WetlandWachten houdt Vogelbescherming een vinger aan de pols in de voor vogels belangrijke 'natte' gebieden in Nederland.

Wat kun jij doen

Terreinbeheerders kunnen maatregelen nemen waar het klein waterhoen van kan profiteren. De belangrijkste actie die ondernomen kan worden, is het tegengaan van de verdroging van veel potentiële leefgebieden. Vogelaars kunnen helpen met het in kaart brengen van aantallen en broedgevallen in Nederland. Zoek daarvoor bij Sovon naar 'Nacht van de rallen'.

Meer weten?

Downloads


Wet- en regelgeving

Het klein waterhoen is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, is het klein waterhoen beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van het klein waterhoen is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.

Algemene regels

De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:

  • het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
  • het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3.1 lid 2);
  • het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
  • het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
  • het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).

Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).

Bijzondere regels

Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen op grond van de Wet natuurbescherming. De soort komt slechts in beperkte mate in Nederland voor.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal