Klapekster

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Roep wordt weinig gehoord, zang nog minder (door het winters voorkomen); roep is een scherpe triller, iets dalend.

• Roep
• Zang

Broeden

Legt vanaf eind maart tot mei 4-6 eieren. Broedduur 14-18 dagen. Broedt in Noord-Europa in berkenbossen, moerassen en hoogvenen. Het nest wordt zorgvuldig in elkaar gezet door beide vogels. Het bevindt zich meestal hoog in bomen, maar ook wel in dicht struikgewas. Het vrouwtje broedt, het mannetje voert eten aan. De jongen zijn vliegvlug na 14-20 dagen, maar worden nog 3 weken gevoed door de ouders en verlaten het ouderlijk territorium pas 3-4 weken later.

Leefgebied

Structuurrijke heiden en hoogvenen met een geleidelijke overgang van open gebied naar (loof)bos. Het leefgebied van de klapekster is vaak iets droger dan dat van zijn naaste verwant, de grauwe klauwier. Belangrijke voorwaarde is dat er voldoende prooidieren aanwezig zijn: muizen, hagedissen, loopkevers en andere kleine dieren. Alleen in een voldoende intact en gevarieerd gebied zijn deze in voldoende hoeveelheid aanwezig.

Voedsel

Uit onderzoek van braakballen van klapeksters blijkt dat 's winters vooral (mest)kevers het slachtoffer zijn, maar ook zangvogels en muizen worden regelmatig verschalkt.

Vogeltrek

De meeste populaties zijn (gedeeltelijk) trekvogel, in Zuidwest-Europa verplaatsen de vogels zich relatief weinig. In Nederland komen in de winter voornamelijk vogels voor vanuit Scandinavië. De soort trekt in enkelingen, vaak 's nachts. De meeste vogels verlaten vanaf de nazomer - met als piek september–oktober - hun broedgebied en keren daar vooral in maart-april weer terug.

Aantallen in Nederland

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

's Winters en in oktober, zit vaak op grote heidevelden. Opvallende uitkijkposten (boomtoppen).

In Europa

Twee (onder)soorten van de klapekster komen vooral in West-Europa voor. In Zuid-Frankrijk en het Iberisch Schiereiland is de zuidelijke klapekster (Lanius meridionalis) aanwezig, in het noordelijker leefgebied de 'gewone' klapekster. Deze worden tegenwoordig als twee aparte soorten beschouwd. De 'gewone' klapekster komt voor in Duitsland, Polen en Scandinavië.

Meer informatie

• BirdLife International

Wat wij doen

Gezien de enorme achteruitgang van de grauwe klauwier en het verdwijnen van de klapekster als broedvogel in Nederland organiseerden Sovon, Vogelbescherming en de Stichting Bargerveen in 2012 Het Jaar van de Klauwieren. Dat leverde veel kennis op die kan bijdragen aan een betere bescherming van deze specialistische soorten.

Wat kun jij doen

Om de klapekster terug te krijgen als broedvogel is in ieder geval grootschalig herstel van heide- en hoogveengebieden nodig. Dat in combinatie met de nodige beheermaatregelen en rust zou een aantrekkelijk habitat kunnen zijn. De kans daarop lijkt niet heel groot. Maar terreinbeheerders en overheden kunnen ook maatregelen treffen waardoor de wintergasten uit Scandinavië het meer naar de zin hebben in Nederland. Voldoende variatie en voedselaanbod zijn daarbij belangrijk. Het lijkt er overigens wel op, zoals onderzoek aantoont, dat het aantal klapeksters in Nederland vooral afhangt van processen in de Scandinavische broedgebieden.

Meer weten?

• Sovon Vogelonderzoek Nederland
• Klapekster profiteert van heideakker
• Overwinterende Klapeksters in Nederland: telperikelen, aantallen en verspreiding
• Dieet, conditie en plaatstrouw van overwinterende Klapeksters. Is er een relatie met begrazing?
• In de ban van de klapekster

Actuele berichten

• Nawinteren op de Veluwse Noorderheide
• Kijktip: heerlijke heide
• Een brute schoonheid
• Nieuwe Rode Lijst: 44% van onze broedvogels in de problemen

Algemene regels

De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:

• het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
• het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3.1 lid 2);
• het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
• het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
• het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).

Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).

Bijzondere regels

Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen op grond van de Wet natuurbescherming. De soort komt slechts in beperkte mate als wintergast in Nederland voor.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Soortendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)