Alpengierzwaluw

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Alpengierzwaluwen hebben een goed herkenbare roep: een luid, sterk versnellend hoog gekwetter, dat op het eind weer vertraagt.

• Zang
• Vluchtroep
• Vluchtroep

Broeden

De alpengierzwaluwen uit Centraal-Europa broeden vanaf medio mei in kolonies in holtes op rotswanden en hoge gebouwen. De soort is monogaam en gebrukt hetzelfde nest jaren achtereen. Het komvormige nest bestaat uit veren en droge plantendelen,die bijeengekit zijn met spuug. Er wordt gepaard bij het nest of in volle vlucht. Meestal legt de vrouw 3 eieren, die in 17-23 dagen worden uitgebroed door beide ouders. De jongen zijn na 53-66 dagen vliegvlug.

Leefgebied

Broedvogel van berggebieden in Zuid- en Midden-Europa, oostelijk tot in India. Daarnaast in Noord-Afrika en zuidelijk Afrika. De soort broedt in kolonies, doorgaans in gebieden lager dan 1500 meter, op rotswanden en hoge gebouwen. Foerageert ook in laagland, zeker buiten het broedseizoen.

Voedsel

Vangt allerlei insecten in de vlucht: van vliegen, kevers en wespen, tot libellen en vlinders. Foerageert doorgaans in hogere luchtlagen dan gierzwaluwen maar kan ook lager foerageren, met name met slecht weer. Foerageert ook 's nachts bij kunstlicht (waar insecten op afkomen) of zelfs in het donker.

Vogeltrek

Na het broedseizoen trekken de Europese alpengierzwaluwen in september en oktober naar landen in West-, Centraal- en Oost-Afrika ten zuiden van de Sahel om daar te overwinteren. Midden-februari keren de eerste alweer terug, maar hoe noordelijker hoe later. In Zwitserland bijvoorbeeld pas eind maart/begin april. Vaak blijven de vogels tot wel 200 dagen non-stop in de lucht tijdens trek en overwintering. In Nederland worden zowel tijdens de voor- als najaarstrek alpengierzwaluwen gezien, met de grootste kans eind april/begin mei en de laatste week van september.

Aantallen in Nederland

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Alpengierzwaluwen kunnen eind april/begin mei en ook eind september/begin oktober overal opduiken in Nederland. Maar wil je je kansen om er eentje te zien iets vergroten, dan is een bezoek aan een trektelpost in de kuststreek met name in het voorjaar een aanrader.

In Europa

Broedt in de Alpenlanden en alle landen rond de Middelandse Zee en op de Balkan. De populatie is stabiel, met een lichte uitbreiding van het broedgebied naar het noorden. Kan tijdens voorjaarstrek 'doorschieten' naar Noord- en Noordwest-Europa, waar de soort ook tijdens de najaarstrek kan opduiken.

Meer informatie

• BirdLife International

Wat wij doen

Vogelbescherming zet zich in voor een algehele verbetering van de natuurkwaliteit in Nederland. Daar profiteren ook dwaalgasten van.

Wat kun jij doen

Verstoor geen dwaalgasten en respecteer de aanwijzingen van terreinbeheerders. Gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk kunnen belangrijk bijdragen aan een basiskwaliteit natuur in Nederland, waardoor het voor vogels aantrekkelijker wordt om in Nederland te verblijven.  

Meer weten?

• Dutch Avifauna

Algemene regels

De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:

• het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
• het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3. 1 lid 2);
• het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
• het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
• het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).

Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).

Bijzondere regels

Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen op grond van de Wet natuurbescherming. De Siberische tjiftjaf komt slechts in beperkte mate op doortrek in Nederland voor.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Soortendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)