Navigatie overslaan
Witbandkruisbek / Elwin van der Kolk

Witbandkruisbek

Two-barred Crossbill, Loxia leucoptera - Vinken (Fringillidae)

De witbandkruisbek is een soort die broedt in Noord-Zweden en Oost-Finland en verder oostelijk in Rusland. De (onder)soort die in Canada broedt, wordt doorgaans witvleugelkruisbek genoemd. In sommige invasiejaren verschijnen grote aantallen in Nederland door voedselschaarste in het broedgebied.

Snel naar informatie over:

Witbandkruisbek / Agami

Herkenning

Ziet eruit als een kruisbek, met rood (man) of groen (vrouw) lichaam, en donkere vleugels en staart. Op de vleugel twee brede witte vleugelstrepen gevormd door de toppen van middelste en grote dekveren. Toppen van tertials eveneens breed en wit.

Geluid

Roep zacht "tsik-tsik" en kenmerkend "pèèh…". Zang is zeer variabel gekwetter, met zachte trillers.

14,5-17 cm

Deze soort lijkt op:


Grote kruisbek

Kruisbek

Leefwijze

Broeden

Broedtijd vooral juni-augustus in Europa en Rusland. Heeft 0-2 broedsels per jaar (afhankelijk van voedselsituatie) van meestal 3-5 eieren. Broedduur 14-16 dagen. In broedgebieden nestelend in lariks, spar en soms den. Nest wordt door vrouwtje gemaakt van takjes, twijgjes, plantenstelen, korstmos, mos, wortels en haar. Tussen de 2-20 meter hoog geplaatst, meestal tegen de stam van de boom, ook wel aan uiteinde. Nest door overhangende takken vrijwel onzichtbaar. Broeden in kolonies van 15 paar. Jongen vliegvlug na 22-24 dagen, familieverband na uitvliegen nog enige weken intact.

Leefgebied

Broedt in dichte lariksbossen met den, soms ook met spar zoals in Scandinavië en Noordwest-Rusland. Kan bij afwezigheid van voedsel zich ook wenden tot loofbos (berk), maar zeer gehecht aan naaldhout, ook als hij in Nederland opduikt.

Voedsel

Met name zaden, knoppen, bessen en schoten van naaldbomen (vooral lariks), maar ook den, berk, els en lijsterbes.

Vogeltrek

In delen van zijn verspreidingsgebied standvogel, andere delen trekvogel en deels ook nomadisch. De vogels die bij ons te verwachten zijn, broeden in noordelijkste deel van Europa en Noordwest-Azië, en dwalen in de winter zuidelijk en westelijk af in Centraal- en Zuid-Finland en Zweden. Regelmatig vliegen grotere aantallen van en naar het zuiden en zuidwesten tussen juli en december, vanuit Scandinavië en de Baltische staten tot ver in Europa. In Noorwegen is er elke 7 jaar een invasie die soms gerelateerd wordt aan voedseltekort voorbij de Oeral.

Cursus Vogels in Nederland

In deze gratis online vogelcursus voor beginners leer je in tien vogellessen veel vogels en hun geluiden herkennen. Van tuinvogels, bosvogels, weidevogels en watervogels tot vogels van het waddengebied. Met handige tips, filmpjes en ezelsbruggetjes om vogels te leren kijken en vooral van vogels te genieten.

Camilla Dreef & Nico de Haan

Schrijf je in

Nico de Haan en Camilla Dreef

Verspreiding en aantal

In Nederland nomadisch, met een enkel geval buiten invasiejaren. Wereldpopulaties stabiel.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen

Waarnemingen

+−
Leaflet | Powered by Esri | © OpenStreetMap contributors © CARTO

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Dennenbos op de Waddeneilanden, Drenthe, Veluwe of Utrechtse Heuvelrug.

In Europa

Broedt alleen regelmatig in Finland en Noord-Zweden.

Meer informatie

Bescherming

De soort geldt wereldwijd niet als bedreigd.

Meer weten?

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefene

Meer over MijnVogelvinder

MijnVogelvinder appelvink

Wet- en regelgeving

De witbandkruisbek is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn witbandkruisbekken beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de witbandkruisbek wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate in Nederland voorkomt.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal

Verras me met nog een vogel