Navigatie overslaan
Waterpieper / Elwin van der Kolk

Waterpieper

Water Pipit, Anthus spinoletta - Kwikstaarten (Motacillidae)

Waterpiepers zijn 's zomers echte bergvogels, leven boven de boomgrens en zakken in de winter af naar de Europese laaglanden. ’s Winters komen ze in Nederland voor in uiterwaarden en op andere natte plekken. De gelijkenis met oeverpieper is groot, maar ze zijn bijna op basis van habitat te onderscheiden: oeverpiepers zitten meestal in zoute leefgebieden en waterpiepers in zoete.

Waterpieper / Agami

Herkenning

Lijkt op oeverpieper maar met wittere flanken en buik, duidelijkere streping op de onderdelen en opvallendere vleugelstrepen. De buitenste staartpennen zijn wit (niet grijs zoals bij oeverpieper) en de wenkbrauwstreep is duidelijk en wit. De bovendelen zijn grijsbruin van kleur, bij oeverpieper eerder mosgroen-bruin. In zomerkleed is de kop grijs en heeft de borst een roze tint.

Geluid

Roep is een kort, iets hees "psist", moeilijk te onderscheiden van oeverpieper, maar iets schriller en wat lager.


15-17 cm

Deze soort lijkt op:

Winkeloverzicht

Vogelbescherming-optiek en andere topmerken

Ruime sortering, hoge kwaliteit in alle prijsklassen, 40 jaar expertise en persoonlijk advies in de winkel in Zeist. Ons enthousiaste en deskundige winkelteam demonstreert graag de verschillende modellen en mogelijkheden, zodat je zelf kunt vergelijken en op je gemak je keuze kunt maken. Én je steunt het werk van Vogelbescherming.

bekijk ons ruime assortiment in onze webshop

Leefwijze

Broeden

Broedt van eind april tot begin juli. Heeft doorgaans twee legsels van 4-6 eieren (soms 8). Broedduur 14-15 dagen. Hoofdzakelijk het vrouwtje maakt het nest. Het nest is een kommetje van gras, stengels en bladeren, met wat mos en is bekleed met fijner materiaal en wat haar. Het nest bevindt zich op de grond aan de rand van de oever, meestal goed verborgen door vegetatie, soms aan het einde van een tunnel. Beide ouders voeren de jongen. Jongen na 14-15 dagen vliegvlug.

Leefgebied

In de winter in Nederland langs oevers van rivieren, uiterwaarden, plassen en meren, vaak in lage moerasvegetatie, in rivierengebied en open laagveengebieden, ook natte duinvalleien. In broedtijd een echte bergvogel, levend boven boomgrens in gebieden met mos, graspollen, her en der een bosje, rotsen en vaak drassige plekken.

Voedsel

Voornamelijk ongewervelden en af en toe wat plantaardig materiaal. Foerageert lopend over slikjes maar ook in dichte vegetatie in nat terrein. Pikt vooral van de grond, ook wel uit het water.

Vogeltrek

Trekt niet zozeer noord-zuid, maar eerder omlaag - bergafwaarts. Verlaat broedgebied vanaf half september, komt afhankelijk van temperatuur pas in oktober aan in overwinteringsgebieden, doorgaans relatief dichtbij. Trekt als alle piepers (grotendeels) overdag, soms in grotere groepjes, maar vaak alleen. In Nederland van oktober tot half april.

MijnVogelvinder blauwborst

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefenen?

Meer over MijnVogelvinder

Verspreiding en aantal

doortrekker en wintergast in vrij klein aantal

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Het aantal overwinterende waterpiepers in Nederland vertoont grote verschillen die voornamelijk te maken hebben met weersinvloeden. Zo kan het aantal vogels na enkele zachte winters bijzonder hoog zijn. Trend is duidelijk afnemend sinds midden jaren negentig.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen Geen broedvogel
Geschat maximum aantal overwinteraars 5000-10.000 (in 2013-2015)
Doortrekkers 2000-10.000 (in 2008-2012)

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

's Winters in zompige uiterwaarden langs de grote rivieren.

In Europa

In Europa broedt de waterpieper in de Pyreneeën, de Cévennen, het Central Massif, de Vogezen, het Zwarte Woud, de Apennijnen, de Alpen, de Karpaten en de Kaukasus.

Meer informatie


Bescherming

De soort geldt wereldwijd niet als bedreigd. De waterpieper heeft in zijn broedgebied wel te lijden onder de toename van skipistes en grazend vee, mogelijk ook van klimaatverandering.


Wet- en regelgeving

De waterpieper is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn waterpiepers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de waterpieper wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen op grond van de Wet natuurbescherming. De soort komt slechts in beperkte mate op doortrek en als wintergast in Nederland voor.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal