Navigatie overslaan
Rietgors / Elwin van der Kolk

Rietgors

Reed Bunting, Emberiza schoeniclus - Gorzen (Emberizidae)

Eén van de bekendste en meer algemene gorzen in Nederland. De rietgors is vrij onopvallend, maar de mannetjes kunnen in het voorjaar gemakkelijk gezien worden in de toppen van struiken en in het riet. Een redelijk algemene soort van moerassen, natte ruigtes en jonge boomopslag.

Rietgors / Agami

Herkenning

Mannetjes hebben een huismusachtig kleed met een zwarte kop en keel, een witte halsband en een dunne witte baardstreep. In het najaar en de winter verdwijnt het zwart voor het grootste deel. Dan hebben ze net als vrouwtjes en jonge vogels een bruinachtige kop met een dunne lichte streep langs de wangen en aangrenzend een donkere, driehoekige streep. Daarnaast hebben vrouwtjes nog een lichte streep achter het oog en diffuse streping op de borst. Bovensnavel licht gebogen, i.t.t. andere soorten gorzen. Wit op buitenste staartpennen valt op bij wegvliegen. "Knipt" vaak met staart.

Geluid

Variabele zang, bestaat meestal maar uit een paar metaalachtige noten. Roep een dalend "tsieeuw…", in vlucht daarnaast een schor roepje.


13,5-15,5 cm

Deze soort lijkt op:

Winkeloverzicht

Vogelbescherming-optiek en andere topmerken

Ruime sortering, hoge kwaliteit in alle prijsklassen, 40 jaar expertise en persoonlijk advies in de winkel in Zeist. Ons enthousiaste en deskundige winkelteam demonstreert graag de verschillende modellen en mogelijkheden, zodat je zelf kunt vergelijken en op je gemak je keuze kunt maken. Én je steunt het werk van Vogelbescherming.

bekijk ons ruime assortiment in onze webshop

Leefwijze

Broeden

Zang is vanaf eind februari tot in juli te horen. Legtijd eind april-eind juli. Eén tot twee legsels van 4-5 eieren. Broedduur 12-15 dagen. Het nest wordt gebouwd door het vrouwtje en is gemaakt van rietstengels of gras met blaadjes. Het ligt op een pol gras of biezen, of wordt tussen plantenstengels in geklemd. Het heeft een losse structuur en is eenvoudig; lang niet altijd bekleed met haren, wol en andere zachte materialen, zoals rietpluimen. Na 9-12 dagen kunnen de jongen vliegen. Ze worden door beide ouders gevoerd.

Video in nieuw venster openen

Leefgebied

Rietgorzen bewonen een waaier van landschappen, van moerassen tot kwelders en boerenland met door riet omzoomde sloten en kanalen. De soort is het talrijkst in de natste regio's, de moerasrijke streken van Laag-Nederland. Op de hoge gronden is het voorkomen meer beperkt tot beekdalen, hoogveengebieden en natte heide. 's Winters ook in drogere, ruigere terreinen.

Voedsel

Tijdens het broedseizoen vooral ongewervelden (langpootmuggen, springstaarten, eendagsvliegen, haften, steenvliegen, libellen en juffers, diverse ongevleugelde insecten en spinnen). Buiten broedseizoen zaden, vooral van riet.

Vogeltrek

Rietgorzen die in Nederland broeden, zijn deeltrekker; een deel van de populatie trekt in het najaar (eind september - half november) weg om in het voorjaar (eind februari - half april) weer terug te komen. In het voorjaar is de trek eigenlijk grotendeels te merken aan de kust, in het najaar ook, maar dan trekken de Scandinavische rietgorzen ook door, en die gaan meer over Midden- en Oost-Nederland.

MijnVogelvinder blauwborst

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefenen?

Meer over MijnVogelvinder

Verspreiding en aantal

zeer talrijke broedvogel | gedeeltelijk wegtrekkend | doortrekker en wintergast in vrij groot aantal

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Vanaf 1990 toegenomen met minder dan 5% per jaar. In drogere delen van het land afname van het areaal zien. Zo is de rietgors vrijwel volledig verdwenen van de Veluwe en uit Zuid-Limburg.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen 67.000-125.000 (in 2018-2020)
Geschat maximum aantal overwinteraars 20.000-40.000 (in 2013-2015)
Doortrekkers 10.000-50.000 (in 2008-2012)

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Oostvaardersplassen. Mannetje laat zich in het voorjaar zien, zingend vanuit rietpluimen en toppen van struiken.

In Europa

De rietgors heeft een zeer groot verspreidingsgebied. Het strekt zich uit van West-Europa tot aan het Verre Oosten op de eilanden van Japan. In het Mediterrane gebied is de verspreiding zeer dun, in 'onze' streken is de dichtheid het hoogst. Rietgorzen komen voor tot in het hoge noorden van Fenno-Scandinavië.

Meer informatie


Bescherming

Op de hoge gronden is de rietgors weliswaar verdwenen, maar in Laag-Nederland nemen de aantallen toe, zodat het netto resultaat vooralsnog positief is voor deze soort. De soort geldt niet als bedreigd.

Wat wij doen

Vogelbescherming heeft zich enorm ingespannen voor de kwaliteit van moerasgebieden. Onder meer door het opstellen van een Beschermingsplan Moerasvogels en door actieve inbreng bij de beheerplannen van Natura 2000-gebieden. Een vogel als de rietgors profiteert daarvan. Voor het beschermen van belangrijke wetlands heeft Vogelbescherming een netwerk van vrijwillige WetlandWachten. Zij fungeren als ogen en oren in het veld en rapporteren over misstanden en treden dan ook op met hulp van Vogelbescherming. Ook adviseren zij over beheermaatregelen. Vogelbescherming zet zich via BirdLife International in voor internationale vogelbescherming en bescherming van trekwegen van vogels.

Wat kun jij doen

Met voldoende rietland of ruigte is de rietgors al geholpen.

Meer weten?

Actuele berichten

Downloads


Wet- en regelgeving

De rietgors is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn rietgorzen beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de rietgors is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.

 

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van rietgorzen zijn alleen gedurende het broedseizoen beschermd. Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal