Grote Canadese gans
Greater Canada Goose, Branta canadensis - Eenden (Anatidae)
De grote Canadese gans is een gans uit Noord-Amerika en Canada. In Nederland is de soort regelmatig terug te vinden; het gaat meestal om ooit ontsnapte volière- en parkvogels. Vanaf de jaren 1975 is de grote Canadese gans als broedvogel in Nederland te vinden. De soort kruist nogal eens met brandganzen en kleine Canadese ganzen. Daardoor zijn er allerlei mengvormen te vinden, die herkenning soms wat lastiger maken. De grote Canadese gans is geregeld te vinden op vennen in Brabant en in de lage delen van West-Nederland.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Vogelbescherming-optiek en andere topmerken
Leefwijze
Broeden
Broedt van half maart/begin april tot mei. De 4-7 eieren worden over een periode van zo'n 9 dagen gelegd. Het vrouwtje broedt deze gedurende 26-27 dagen uit, waarbij het mannetje de wacht houdt. De jongen komen ongeveer tegelijk uit het ei en verlaten als familie na een dag het nest. Na anderhalf tot twee maanden zijn de jongen vliegvlug.
Leefgebied
De grote Canadese gans kan in tal van verschillende leefgebieden gevonden worden; van toendra's tot halfwoestijnen. Het enige wat er echt toe doet, is dat er water is. In Nederland is de soort vooral te vinden in vennen, veenmoerassen en waterrijke graslandgebieden.
Voedsel
Hoofdzakelijk vegetarisch, maar daarin wel wat losser dan andere ganzen. Er zijn waarnemingen van grote Candese ganzen die eieren en jongen van sterns en andere 'dierlijke eiwitten' opeten. Het meeste voedsel wordt echter gezocht op graslanden en akkers, waar de ganzen naar oogstresten zoeken.
Vogeltrek
In het oorspronkelijke leefgebied is de soort een echte trekvogel: broedvogels uit Canada en de noordelijke staten van Amerika trekken in het najaar naar de zuidelijke staten en de Golf van Mexico. In Europa levende grote Canadese ganzen trekken niet of nauwelijks. In de zomer, vanaf juni tot in september, vormen zich grote groepen ruiende vogels op open water (plassen, meren en rivieren). Deze 'ruitrek' is de enige migratie die onze broedvogels ondernemen.
Verspreiding en aantal
vrij talrijke broedvogel | jaarrond aanwezig
De grote Canadese gans is sinds 1974 broedvogel in Nederland. Lange tijd bleef het aantal heel erg klein, tot in de tweede helft van de jaren 1990 de aantallen opeens fors begonnen toe te nemen. In 2000 waren er al zo'n 1200 paren, en dat aantal neemt explosief toe.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen |
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Er zijn nog maar weinig waterrijke gebieden in West- en Zuid-Nederland waar de grote Canadese gans nog niet is opgedoken. Op veel Brabantse vennen is het de enige ganzensoort, soms wordt een ven gedeeld met paartjes grauwe ganzen.
In Europa
De grote Canadese gans is met een flinke uitbreiding van zijn oorspronkelijk Noord-Amerikaans/Canadese areaal bezig. Via gekweekte park- en volièrevogels zijn nu in heel Noordwest-Europa verwilderde grote Canadese ganzen te vinden: van Ierland en Engeland, de Benelux en Duitsland tot Scandinavië. Ook in Frankrijk en Tsjechië zijn verwilderde populaties.
Meer informatie
Bescherming
De toename van het aantal ganzen in Nederland zorgt voor een ingewikkelde maatschappelijke discussie. Boeren zijn niet blij met de ganzen: om goedkoop zuivel te produceren, lijkt elke grasspriet te tellen. Van belang is te zien dat de ganzen reageren op het landschap dat hun wordt aangeboden: extreem voedselrijk grasland, het resultaat van een bijzonder intensieve landbouw. Hoewel schade gecompenseerd kan worden, worden ganzen helaas veel verstoord en gedood, terwijl overwinterende ganzen rust en energie nodig hebben. Verstoringen kosten de vogels veel energie.
Meer weten?
- Sovon Vogelonderzoek Nederland
- Gegevens van ringen of halsbanden kunt u doorgeven via www.vogeltrekstation.nl
Actuele berichten
Downloads
- Brochure Tour de gans (pdf, 3.80 Mb)
- Winterganzenbeleid: het roer om? (pdf, 471 Kb)
Wet- en regelgeving
De Canadese gans is een beschermde inheemse diersoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn Canadese ganzen beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de Canadese gans is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.
Algemene regels
De Wet natuurbescherming bevat een aantal verboden handelingen die van toepassing zijn op alle inheemse vogels. Deze verboden gelden in heel Nederland. De wet verbiedt:
- het opzettelijk doden of vangen van vogels (artikel 3.1 lid 1);
- het opzettelijk vernielen of beschadigen van nesten, rustplaatsen en eieren van vogels, of het wegnemen van nesten (artikel 3. 1 lid 2);
- het rapen en onder zich hebben van eieren van vogels (artikel 3.1 lid 3);
- het opzettelijk storen van vogels (artikel 3.1 lid 4);
- het bezit, het vervoer en de handel in vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan (artikel 3.2).
Overtreding van deze verboden is een economisch delict en kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De verboden worden ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. Uitzonderingen op de verboden zijn opgenomen in de wet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De wet voorziet in een algemene bevoegdheid voor de provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om onder strikte voorwaarden een ontheffing of vrijstelling te verlenen van de verboden (artikel 3.3).
Bijzondere regels
De Canadese gans is onder de Wet natuurbescherming aangewezen als soort die in het gehele land belangrijke schade veroorzaakt en mag onder strikte voorwaarden door grondgebruikers worden bestreden op grond van een landelijke vrijstelling.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Soortendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal