De vier mooiste invasievogels

Ongekende aantallen pimpelmezen trokken in oktober dit jaar ons land binnen vanuit Oost-Europa en West-Rusland. Een echte invasie. Op Vlieland vlogen ze letterlijk om de oren van collega Christien en werden er tuinduizenden geteld op één dag. Nu zijn er het hele jaar door pimpelmezen in Nederland, maar dit is werkelijk ongekend.

We spreken van een invasie als veel grotere aantallen van een vogelsoort ons land binnen trekken dan normaal. Vaak leven die vogels in Scandinavië of Siberië, maar door omstandigheden in hun leefgebied - kou, droogte, voedseltekort - komen ze naar Nederland. Soms gaat daar een heel goed broedseizoen aan vooraf, zodat er meer vogels van die soort zijn dan normaal en het voedseltekort extra nijpend is. Hiervan is waarschijnlijk ook sprake bij de pimpelmezen.

Een goed begin is het halve werk, maar we hopen natuurlijk stiekem op meer invasievogels. (Misschien wel tijdens de Tuinvogeltelling?) Nu is het voor de vogels zelf niet leuk en bittere noodzaak, maar de vier onderstaande invasiesoorten, zijn voor veel vogelaars onvervalste hoopsoorten.

Een heel bekende en buitengewoon mooie invasievogel is de pestvogel met zijn kuif en gele staartstreep. Bijna ieder jaar komen er enkele tientallen naar Nederland, maar echte invasies met duizenden vogels komen niet vaak voor. Zo’n invasie kan in oktober beginnen, maar ook hartje winter of zelfs in februari. Dat blijft dus de hele winter spannend.

Door die onregelmatige invasies, toevallig op momenten dat de pest heerste, dacht men vroeger dat pestvogels de pest verspreidden. Niks van waar, maar die naam zijn ze nooit meer kwijtgeraakt. Op dit moment zijn er alweer een paar gezien. Als dit rijtje van de laatste invasiejaren enige voorspellende waarde heeft, dan kan het ieder moment weer zo ver zijn: 1946, 1956, 1965, 1981, 1998, 2004, 2012, 2013...

In 2017 nog vielen de appelvinken Nederland binnen. Tijdens de Nationale Tuinvogeltelling van die winter, werden er toen 860 geteld! En wat zijn ze prachtig, met hun donkerblauwe, gekrulde vleugeltoppen en staalblauwe snavel.

En sterk: het is één van de zangvogels met de sterkste snavels ter wereld. Met gemak kraken ze kersenpitten en andere harde pitten waar de meeste vogels zich niet aan wagen. Ze zijn hier overigens het hele jaar als broedvogel, maar tijdens een invasie komt daar een horde uit koudere gebieden bij. Dit jaar weer?

De grote kruisbek is, zoals de naam doet vermoeden, groter dan de in Nederland broedende kruisbek. En de bovenste helft van de snavel kruist over de onderste. Mannetjes zijn dof-rood, vrouwtjes geelgroen. Al met al een aparte verschijning. Het jaar 2013 ging de boeken in als een invasiejaar, de invasie daarvoor is inmiddels bijna 30 jaar terug: 1990.

Grote kruisbekken eten vooral zaden van naaldbomen zoals den, spar en, lariks. Die zaden zijn energierijk, maar droog. Ze bevatten veel minder vocht dan bessen of insecten. De grote kruisbekken krijgen via hun voedsel dus niet genoeg vocht binnen en moeten regelmatig drinken. Je ziet ze dan bij smeltwater, plassen of sneeuwranden.

Een notenkrakerinvasie lijkt hopen tegen beter weten in, want de laatste echt grote invasie was in 1968. Echter, in 1977, 1985 en 1991 waren er kleine invasies, dus je weet het maar nooit. Notenkrakers leven in dusdanig onherbergzame gebieden, dat ze geen mensen gewend zijn. Daarom zijn ze opvallend tam als ze in Nederland belanden en komen gerust dichtbij mensen.

Chocoladebruin, met witte druppels zijn notenkrakers en zo groot als een gaai. Het zijn kraaiachtigen en ze hebben dat postuur. Bel niet naar Vogelbescherming als u er één ziet ter grootte van een spreeuw. Dat is dan een spreeuw.