Wat proeven vogels?

We weten dat kolibries verzot zijn op nectar die ze met hun lange tong uit bloemen zuigen. Maar ze kunnen zelfs proeven hoeveel suiker de nectar bevat; dat kan per bloemsoort verschillen. Hoe zoeter, hoe liever ze het hebben. Hun smaakknoppen bevinden zich echter niet in de extreem lange tong, maar in de bek. Dat is de plek waar ze iets proeven.

Elk najaar komen koperwieken en kramsvogels in grote aantallen vanuit het hoge noorden naar de Lage Landen gevlogen. Ze storten zich massaal op de overrijpe bessen van de duindoorns, die ze langs de gehele kust kunnen vinden. Juist die overrijpe vruchten zijn lekker zoet. Bijkomstigheid is dat de bessen in de vogelmaag gaan gisten, waardoor de vogels in een dronken toestand geraken. ’s Winters doen ze dat nog eens dunnetjes over, als ze zich op de achtergebleven appels in boomgaarden storten.

Experimenten hebben uitgewezen dat drieteenstrandlopers, bonte strandlopers, kanoeten en paarse strandlopers in staat zijn om te proeven waar zich wormen in het slik bevinden. In een laboratoriumopstelling had men een bak met gewoon zand en een bak waar kort tevoren nog regenwormen in gezeten hadden. De vogels zochten in de bak van de wormen naar hun prooidieren.

Zoals velen voer ik elke winter de vogels in mijn tuin om ze van dichtbij mee te maken. Het strooivoer dat ik aanbied, bestaat onder meer uit zonnebloempitten, pinda's, millet, tarwe, mais en haver. Het valt op dat de huismussen elke keer weer de tarwegranen er tussen uit pikken en overboord gooien. Die vinden ze duidelijk minder lekker. Dit zal een kwestie zijn van proeven en op den duur ook van het herkennen van de korrelstructuur. De vogels zijn bijzonder efficiënt in het uitkiezen van de voor hen lekkerste zaden. Zo zijn sijzen bijvoorbeeld verzot op hennepzaadjes die ze aan de smaak en structuur herkennen.

Een in de winter gevonden en ernstig verzwakte fuut werd opgevangen en gepoogd weer gezond te maken. Daarvoor bood men de vogel Afrikaanse cichlidenvissen aan, die zich in een aquarium bevonden. Deze werden met graagte gegeten. Tot de dierenverzorger ook voorntjes in de aanbieding had, die echter een schimmelinfectie op de huid bleken te hebben. Deze zieke vissen werden pertinent geweigerd. Schimmel en bedorven voedsel is nu eenmaal te goor om te eten. Ook door vogels.

Vogels hebben in het algemeen een scherp smaakvermogen voor onder andere aminozuren, vetzuren, suikers, kinine, calcium en zout. Dit geldt in mindere mate voor roofvogels. Zij jagen op hun prooi en eenmaal gevangen beginnen ze te schrokken. Het smaakvermogen is in mindere mate ontwikkeld.

Hetzelfde geldt eigenlijk ook voor ijsvogels. Ze duiken in het water, vangen een visje, slaan het dood en slikken het door. Of het nu een voorn, stekelbaars, modderkruiper of zelfs een kikker of salamander is. Prooi is prooi.

Eidereenden slikken de onder water gevonden kokkels en mosselen in zijn geheel door. Door de sterke maagwand worden de schelpdieren tegen elkaar aangewreven en verbrijzeld. Het vlees wordt door het lichaam opgenomen en de harde schelpresten vinden hun weg naar buiten. Van een smakelijk hapje is geen sprake, omdat de buitenkant van de schelp smaakloos is.

Van gieren is bekend dat ze aas op grote afstand kunnen ruiken. Van heinde en verre worden ze door een ergens liggend kadaver aangetrokken. Daarbij hebben ze een duidelijke voorkeur voor verse kadavers. Bedorven aas wordt zelfs door gieren niet lekker gevonden; dat laten ze liggen.

Koekoeken eten harige rupsen die giftig zijn en door andere vogels gemeden worden. De koekoek heeft geen last van het mierenzuur door een dikke, beschermende laag op zijn maagwand, die afgestoten en vervangen kan worden. Van de haren maakt hij een braakbal en spuugt ze uit.