Vogels beschermen in 2025

Het was ingecalculeerd gezien de politieke wind in Nederland, de VS en op veel andere plekken in de wereld. De problemen van vogels, natuur en klimaat zouden in 2025 niet bovenaan de lijstjes staan om op te lossen. We zouden de bladzijde van het afgelopen jaar dus graag snel omslaan, maar voordat we dat doen, noemen we twee schrijnende voorbeelden. 

1. In ‘Den Haag’ én de EU leken op veel momenten de zakelijke belangen van de agro-industrie op één te staan. Terwijl juist in het landelijk gebied vogels en natuur het nakijken hebben. Op het platteland bevindt zich de grootste concentratie van vogels op de Rode Lijst. Denk aan soorten zoals grutto, veldleeuwerik, patrijs en ga zo maar door. Vaak onder het mom van vereenvoudigen van regels – wie kan daar nu tegen zijn? – worden er felle pogingen ondernomen om de bescherming van vogels en natuur af te zwakken en krijgen de kleinschaliger producerende boeren niet de steun die nodig is.

2. Verbijsterend was ook te merken dat het smelten van de ijskappen – als gevolg van de opwarming van de aarde – tegenwoordig als een business opportunity geldt. Kunnen we als mensen op nog meer plekken mijnbouw in gang zetten. Het boeit dan te weinig dat de miljoenen trekvogels die van de Waddenzee gebruik maken, niks meer te eten kunnen vinden, omdat de wadplaten niet meer droogvallen door het gestegen waterpeil. En ergens anders naartoe vliegen kunnen ze niet, want er is geen ergens anders. Het Waddengebied is uniek door karakter en ligging.

We kunnen nog doorgaan. Maar juist tijdens de donkere winterdagen richten we het vergrootglas hier veel liever op wat wél goed ging in 2025. Waar mensen en organisaties keuzes maakten ten gunste van de vogels, de natuur en de planeet. We zouden er een hele lange lijst van kunnen publiceren, maar beperken ons hier tot een keuze uit programma’s en projecten waar Vogelbescherming bij betrokken was het afgelopen jaar.

Bijzonder hoopgevend is dat het fenomeen van de ‘natuurlijke klimaatbuffers’ vaste voet aan de grond heeft gekregen in Nederland. Het zijn ware magneten gebleken voor (moeras)vogels. Vogelbescherming was nauw betrokken bij de start vijftien jaar geleden. In 2025 werd de samenwerking in de coalitie natuurlijke klimaatbuffers formeel na 15 jaar afgesloten. En met een resultaat om trots op te zijn. Nederland kreeg er op zo’n 200 plekken bijna 100.000 hectare nieuwe of herstelde natuur bij. Deze natuurgebieden dempen tegelijk ook wateroverlast, slaan koolstof op én maken het landschap gewoon mooier. Het succesvolle gedachtegoed van dit ‘dubbelgebruik’ krijgt nu een vervolg in het kader van NL2120, een publiek-private samenwerking waarbij veel partijen betrokken zijn.

Lees hier meer over natuurlijke klimaatbuffers.

Iedereen kan wat doen voor vogels. Denk aan een protestactie ondersteunen, inheemse biologisch geteelde planten in de tuin zetten of lid worden van Vogelbescherming. Sommige mensen gaan nog een stap verder en zetten zich in hun vrije tijd als vrijwilliger in voor vogels en natuur. Sinds een aantal jaar werkt Vogelbescherming met andere groene vrijwilligersorganisaties samen onder de noemer Groene Bondgenoten. Ons doel is de vrijwilligers met elkaar in contact te brengen en te ondersteunen met kennis om gezamenlijk te werken aan het weer terugkrijgen van een basiskwaliteit natuur in onze directe leefomgeving. Dat is hard nodig, want ook algemene soorten, zoals huismus, merel en spreeuw, hebben het moeilijk in ons land. In 2025 werd een belangrijke online tool gepresenteerd, de SoortenKijker waarmee iedereen kan zien of die basiskwaliteit natuur in haar/zijn omgeving aanwezig is, of dat actie nodig is.

Wil je meer weten hoe je lokaal actief kan worden, kijk dan op deze pagina.

In 2025 wisten we razendsnel 52.000 handtekeningen bij elkaar te krijgen om aan Mona Keijzer te overhandigen die een al genomen besluit van haar voorganger op de valreep terugdraaide. Bij nieuwbouw en grootschalige renovatie komen dankzij de BBB-minister vooralsnog geen standaard nestvoorzieningen voor huismus en gierzwaluw.

Triest, maar dat we in zo korte tijd zoveel steun van vele bezorgde burgers kregen, vonden we hoopgevend. Net als de Kamermeerderheid en de vele bedrijven die zich achter het plan hadden geschaard. Bouwbedrijven en projectontwikkelaars waren het met ons eens. We bereikten helaas niet dat Keijzer terugkrabbelde, wel komen zulke nestvoorzieningen nu standaard in ‘utilitaire gebouwen’; nog duidelijk moet worden welke dat zijn. We blijven ondertussen natuurlijk strijden voor de oorspronkelijke maatregel en hebben door die massale steun de hoop dat het goed gaat komen.

Wil jij de huismus in je eigen omgeving helpen, kijk dan op deze poster.

Trekvogels verdienen bescherming op hun broedplekken, onderweg tijdens hun reizen over de aardbol én op de plekken waar ze overwinteren. Alleen daarom al werkt Vogelbescherming internationaal en zijn we onderdeel van BirdLife International, dat actief is in 120 landen. Omdat de aarde groot is, concentreren we ons werk vooral op de vogeltrekroute waar Nederland ook aan ligt, de Oost-Atlantische trekroute. In 2025 konden we dankzij een nalatenschap en de Nationale Postcode Loterij een project beginnen in vier West-Afrikaanse landen om de grutto daar beter te beschermen.

Lees hier het hele verhaal over de start van de beschermingsprojecten in West-Afrika.

Wil je ook na jouw leven de liefde voor vogels doorgeven? Kijk dan hier wat de mogelijkheden zijn om vogels in je testament op te nemen. 

Wat ook optimistisch stemt, is hoe wij samen met vrijwilligers, terreinbeheerders, onderzoekers en vele andere partijen een trendbreuk konden realiseren in de aantallen van vogels waar het heel lang heel slecht ging. Denk bijvoorbeeld aan de vogels die op het strand broeden of de grote karekiet. We hebben mensen in beweging gekregen om te helpen beschermen, fondsen geworven, onderzoek gestimuleerd, samenwerkingsverbanden gesmeed, pilots uitgevoerd en kennis toegankelijk gemaakt. Zo voorkwamen we bijna gegarandeerd verdwijnen, of een bestaan de marge van deze soorten. Er moet nog echt wat gebeuren om van gezonde populaties te spreken, maar de kennis om dat te bewerkstelligen is er nu grotendeels. Dat is iets waar we trots op zijn.

Wil je nog meer hoopgevende resultaten lezen voor vogels? Kijk dan eens op deze webpagina waar we die hebben gebundeld, klein en groot door elkaar.

Rest ons hier nog aandacht te vragen voor iedereen die zich ook in 2025 heeft ingezet voor vogels, niet in de laatste plaats onze ongeveer 150.000 leden. We vinden het een eer om samen met jullie op te trekken en op die manier vol te kunnen houden. Vasthoudendheid werkt dan ook goed, zo bleek in het verleden keer op keer. En als het tegenzit, hebben we elkaar om met nieuwe oplossingen voor de dag te komen. Dank!