Lepelaar-verslaafde Petra volgde haar mascotte tot in Bretagne

“Ja, en gedurende die twee reizen door Frankrijk, Spanje en Portugal kwamen Theunis Piersma, mijn man en co-auteur, en ik erachter hoezeer de levens van Sinagote en al die andere lepelaars verweven zijn met de mensen die om ze geven.

Het werd een ongelooflijk intense trektocht en bij iedere plek die we bezochten waren er nieuwe verhalen. Het mooiste moment was in 2019. We stapten uit de auto in Séné, Bretagne, en daar zagen we - samen met Carl Zuhorn, boswachter van Vlieland, en Guillaume Gelinaud de boswachter van Séné – een witte lepelaar op het wad lopen met een heel klein zwart zenderkastje op haar rug; Sinagote.”

“Precies. Voor ons had ze toen geen naam, maar een nummer. Guillaume bleek haar ook al jaren te hebben gevolgd, want ze stopte daar altijd even op haar reis van de Waddenzee naar Bretagne, en omgekeerd. Van Guillaume kreeg ze de naam Sinagote, wat zoveel betekent als ‘inwoonster van Séné’.”

“We volgen het wel en wee van de kolonie lepelaars op de Oosterkwelder van Schiermonnikoog. Als studente biologie ging ik al achter de lepelaars aan. In dit langlopend project ben ik onderzoeks-assistent. In april beginnen we met het aflezen van de kleurringen van de lepelaars die dan al een tijdje op hun eieren zitten. Een paar dagen oud krijgen de kuikens van ons een tijdelijk ringetje om. Als ze bijna kunnen vliegen vervangen we dat ringetje door echte kleurringen. We ringen vooral kuikens die ook geringde ouders hebben. Half juni proberen we op alle Waddeneilanden zo’n 25 kuikens te kleurringen om de ‘burgerlijke stand’ te kunnen bijhouden. Die kleuren vormen de ‘persoonsgegevens’. Een aantal volwassenen zijn ook van zenders voorzien die elke tien minuten data vastleggen.”

“Nou, door zo’n 7000 vrijwilligers langs de hele trekroute naar de overwinteringsgebieden worden de ringen afgelezen. Zo kom je erachter wie het overleeft tot een volgend seizoen en wie niet, en waar en wanneer sterfte optreedt. In de winter worden de lepelaars gevolgd tot in Mauritanië en Senegal toe. Zo leer je veel over het belang van stopplaatsen onderweg en wat daar de eventuele bedreigingen zijn, over de noodzaak van bescherming en de betekenis van deze vogels voor hun pleistergebieden.”

“Nee, absoluut niet, al is het soms heel zwaar werk. We lopen uren per dag, door moeilijk terrein met veel geulen en een zware rugzak op. Maar als je echt iets te weten wilt komen over de ontwikkeling van een soort, dan moet je die jarenlang volgen. Dan pas ontdek je trends.

Onze frustratie was dat de subsidie na vijf jaar stopte. De data stapelden zich op, maar we hadden geen geld om ze uit te laten werken. Tot we Willem Bouten van de Universiteit van Amsterdam bereid vonden ons te helpen met de moeilijkste zenderdata. Nu is 1% van alle data uitgewerkt en daarmee kun je dus al een boek vol schrijven!”

“Het boek bevat veel ‘dagboekgegevens’; wetenschappelijk heel interessant. Maar het gaat niet alleen over Sinagote; ook over haar Vlielandse kolonie-genoten, haar vrienden op Schier en in de Lauwersmeer, haar mede-pleisteraars aan de Groninger kust en haar kennissen in Bretagne. Want lepelaars maken vriendjes, daar ben ik van overtuigd. Net zoals ze met elkaar kunnen ‘praten’; dat hebben we zelf gehoord. Daar komt binnenkort nog een wetenschappelijk artikel over.”

“Ik ben het vast van plan. Ik heb een hartstikke goeie en leuke tekenares ontmoet, die ook gek is van lepelaars. Dus dat boekje maakt grote kans!”