Vogels van de Wadden én de wereld

‘Vogels van de Wadden’ is geen standaard vogelgids met opsommingen van feiten. Marloes Fopma ging op zoek naar bijzondere vogelverhalen. Ze ontdekte dat lepelaars niet geboren worden met een lepelvormige snavel en dat je aan de kleur van de grutto laat zien hoe het landschap er vroeger uitzag: kruidenrijke weilanden, vol met rode veldzuring.

“Een ijkmoment was een voorstelling van Theunis Piersma en Sytze Pruiksma die ik op Oerol zag. Het ging over klimaatverandering en dat het zo slecht gaat met de weidevogels. Dat verhaal kwam zo binnen, dat ik een traantje heb weggepinkt – net als veel anderen. Toen ik bezig was met mijn eerste boek ‘Het Terschelling ABC’ kwam ik op Instagram mooie vogeltekeningen tegen. Toen dacht ik: ik ga een boek over vogels maken.”

“Ik wist wel hoe een bergeend eruit zag, en een bruine kiekendief, en dat een scholekster ‘bonte piet’ wordt genoemd, maar verder niet heel veel. Toen ik voor ‘Het Terschelling ABC’ de L van lepelaar maakte en met een expert op pad was, zag ik voor het eerst een lepelaar door de telescoop. Ik was meteen gegrepen. Nu loop ik dagelijks met een verrekijker rond.”

“Ik zie nu hoe alles één is, hoe alles verbonden is met elkaar. Door het jutten van de verhalen ontstaan er onzichtbare lijntjes met het waddenlandschap, met het eiland, maar uiteindelijk ook met de wereld. De Noordse stern vliegt van de Noord- naar de Zuidpool en gebruikt de Wadden om op te laden; de bruine kiekendief vliegt ten zuiden van de Sahara. Het boek heet wel ‘Vogels van de Wadden’, maar eigenlijk gaat het over vogels van de wereld.”

“Jazeker. Naar de rotgans bijvoorbeeld. Vroeger, vele eeuwen geleden, dacht men dat de rotgans geen vogel was, maar een mosselsoort. Mensen zagen de rotganzen in september over zee verdwijnen, en in het voorjaar weer terugkeren, niemand wist waar ze bleven. Het kwam de Katholieken ook wel goed uit dat de gans een mosselsoort was, want op vastendagen mochten ze geen vlees eten, maar wel mossels. Doordat ik dit verhaal weet, kijk ik nu heel anders naar de rotgans.”

“Ik heb eerst overal boeken vandaan gejut: van de bibliotheek, van mijn ouders, van vrienden en vogelkenners. Als ik over de lepelaar ging schrijven, las ik eerst in alle boeken over de lepelaar. Ook de verhalen die ik van vogelkenners had gehoord, nam ik mee. Vervolgens ging ik verbanden leggen en het verhaal kneden. Elk verhaal is door een vogelexpert gecheckt, en zij kwamen vaak ook weer met tips.”

“Ik heb een zelfbedacht beroep. Ik doe alles intuïtief, op gevoel. Het idee om te gaan schrijven kwam tijdens een lange reis naar Indonesië, Australië en Zuid-Amerika. Ik hield een blog bij op ‘Waar ben jij’ en kreeg de vraag of mijn verhalen gepubliceerd mochten worden. Toen ik terugkwam, wist ik dat ik verhalen over Terschelling wilde vertellen. Ik ben hier opgegroeid, het is mijn thuis. Tijdens mijn reis vertelde ik vol trots aan iedereen over Terschelling. Dat het zo mooi is hier, met zoveel verschillende landschappen en het gevoel van vrijheid.”

“Ik loop met de verrekijker eerst door de polder en ga dan bij de kwelder op een rotssteen zitten kijken. Daar word ik helemaal zen van.”